پیشینه ماچادو گویای این واقعیت است که او در مبارزه اش ضد هوگو چاوز، رییس جمهور فقید و خودکامه ونزوئلا و جانشین او، نیکلاس مادورو، تنها به روش های صلح آمیز بسنده نکرده است. رد پای حضور او در کودتای سال ۲۰۰۲ علیه هوگو چاوز مستند است. او پشتیبان دخالت قدرت های خارجی در ونزوئلا و در صورت لزوم توسل آنها به زور نظامی برای سرنگونی مادورو از قدرت است. درماههای اخیر، ماچادو از بمباران قایق های ونزوئلایی و کشتار سرنشینان آنها بوسیله دولت ترامپ دفاع کرده‌است، اگرچه گناهکار بودن سرنشینان در امر قاچاق مواد مخدر، مورد تایید مقامات بی طرف بین المللی قرار نگرفته است.

در شرایطی که سیاست مرگ و وخامت فزاینده وضعیت معیشتی، اجتماعی و سیاسی مردم ایران به بحرانی فراگیر بدل شده، یافتن راهبردی مؤثر برای مواجهه با این وضعیت، به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های ذهنی کنشگران سیاسی، جامعه‌شناسان و اقتصاددانان بدل گشته است. در مجموعه گفت‌وگوهای پیش‌رو، کوشیده‌ام چشم‌انداز سه گونه از سیاست‌ورزی در قبال نارضایتی‌ها و اعتراضات مردمی را بررسی کرده و افق‌های ممکن پیش‌رو را تحلیل کنم.

اما در مورد پیام اسرائیل به پوتین که این روزها سخت مشغول سیاسی کاری و مداهنه کاری در مورد صلح و جایزه نوبل ترامپ و دادن رشوه‌های مفت است، دو فرضیه قابل تأمل و چه بسا هردو باهم مطرح هستند: نخست آن که می دانیم دولت اسرائیل این روزها سخت مشغول پروژه صلح ترامپ و درگیرچالش‌های مهم آن است.

کمیته نوبل با دادن جایزه صلح امسال به خانم ماریا کورینا ماچادو، به عنوان رهبراپوزیسیون ونزوئلا ، در واقع با یک تیر چندین هدف را نشانه گرفته است: از یک سو تلاش ورزیده است که بطورمستقیم خویشتن را از اصابت رسوائی جبران ناپذیراهداء جایزه نویل به ترامپ، مدعی دروغین صلح طلبی که از قضا بیش از همه قدرت‌ها، مستقیما در جنایات غزه و حمایت بی قید وشرط و تجهیراسرائیل و نیز تقویت میلیتاریسم و افزایش بودجه های جنگی دولت‌ها و هم چنین سرکوب و بازپس گیری دست آوردهای اجتماعی جامعه مدنی در آمریکا، سهم داشته است برهاند.

ایران را چرا باید دوست داشت؟ این عنوان مجلس بزرگداشتی ست یا بود به بهانه ی صدمین سالروز تولّد ایرج افشار محقق و نسخه شناس معروف متون کهن فرهنگ ایرانی، با شرکت چهره هایی مثل : خانم ژالهء آموزگار متخصص زبان و فرهنگ باستانی ایران و سید مصطفی محقق داماد (روحانی/ ملّا) عضو موثّر دارالمعارف اسلامی و چندین مجمع مشابه دیگر و یکی از چهره های نیرومند پشت پرده ی رژیم حاکم جمهوری اسلامی و تنی چند دیگر که روز ۱۶ آذر ماه ۱۴۰۴ مقارن ۸ اکتبر ۲۰۲۵ در محل کانون زبان پارسی، موقوفات دکتر محمود افشار در باغ فردوس تهران - شمیران برگزار شد.

پیشگفتار: نسل جوان یا بزبانی دیگر نسل زد*، پویندگان فردا، قلب‌های پر از شور و امید! در این روزگار پر تلاطم، وقتی جهان با سرعت نور در حرکت است، شما در میانه جریانات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته‌اید. هر نگاه شما، هر تصمیم و هر انتخاب شما، پیامدهایی دارد که نه تنها زندگی خودتان، بلکه جامعه و حتی تاریخ را شکل می‌دهد.

صدها روشنفکر سیاسی، زن و مرد، بنام و گمنام، از آغاز پیدائی روشنفکری در ایران با هدف ایجاد جامعه ای دموکرات و سکولار و پیشرفته تلاش کرده اند، رنج ها کشیده اند و زندگی و جان در این راه گذاشته اند. نوشتن در بارۀ آنان و نظراتشان پژوهشی سترگ و سامان یافته می طلبد. در این کتاب* نام و نظرات بسیاری از آنان آورده شده است. اینجا فقط یادی از چند تن از آنان می کنم.

رفتن طرفین پای توافق را باید بازتاب بی فرجامی دیگربار حل مسئله‌ی فلسطین از طریق زور و جنگ دانست. همانی که در همه‌ی این چندین دهه بارها و بارها و در انواع برآمدها، واقعیت تلخ خود را نشان داده است. دو سال اخیر هم که وحشتناک‌ترین‌ کشتارها طی ۷۵ سال گذشته‌ی تاریخ این منطقه بود، به اثبات رساند که موجودیت فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها به عنوان ملت،‌ انکار ناشدنی است. نه اسرائیل را می‌شود نابود کرد و نه منکر ملت بودن فلسطین شد.

علیرغم اینکه اسرائیل حتی در این عقب نشینی تحمیلی، کماکان بر انکار حق مردم فلسطین برای تشکیل دولت پافشاری کرده است، و رسما نپذیرفته است که مسئول چنان فجایعی است، اما با اینحال کاملا مشخص است که در برابر اعتراض وسیع جهان متمدن و نارضایتی ها در میان خود شهروندان اسرائیل، زانو زده اند. آن میلیونها مردم معترض در سراسر جهان اکنون بروشنی میدانند که این اراده آنها بود که "علیرغم" تمایل واقعی ترامپ و نتنیاهو، برای اشغال و تصرف کامل غزه و تکمیل تا به آخر جنایات ضد انسانی، بخشا به طرح بیست ماده ای جناب ترامپ "تحمیل" شد. د

آنچه مسلم است جامعه با این التهاب و بحران پیش نخواهد رفت، رژیم ولایت قادر به حل این همه بحران که از درو دیوار آوار می شود نیست، راه نجات و خروج در دست خود مردم است، باید قبل از برنامه ریزی دولت های بیگانه و دخالت در امور داخلی میهن، خود مردم به پا خیزند و ماشین سرکوب را درهم شکنند و طرح نو براندازند و بر سونوشت خود حاکم شوند، سرزمین وسیع و گسترده ایران همه ظرفیت های پیشرفت و توسعه پایدار را دارد باید همه واحد های ملی با همکاری و مشارکت همگانی این زمینه را بکار برند و از ارتجاع برای همیشه نجات یابند...

فعال شدن مکانیسم ماشه یا بازگشت خودکار تحریم‌‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی، که ترکش اصلی آن به مردم ایران می‌خورد، به معنای ورود رژیم به مرحله‌‌ی تازه‌ای از انزوای سیاسی و اقتصادی است. با اجرایی شدن این سازوکار، تمام امتیازهائی که در ارتباط با توافق برجام به‌دست آمده بود لغو و ایران عملاً به وضعیت پیش از توافق برجام باز خواهد گشت، با این تفاوت که اکنون ظرفیت منطقه‌ی و بین المللی نظام برای مقاومت در برابر فشارهای جهانی تضعیف شده و خشم و نارضایتی مردم از حکومت هم افزایش چشمگیری پیدا کرده‌است.

چرا و چگونه شروع شد؟ و چرا به اینجا رسید؟ این سوالات و سوالاتی بیش از آن، برای سال‌ها در ذهنم ایجاد شده و متاسفانه جوابی که بتوان آن را در چهارچوب حقوق بشر امروزی گنجاند، نمی توانم پیدا کنم. براستی چرا تعداد زیادی از «قدرتهای بزرگ دنیای متمدن» از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، تصمیم گرفته‌اند که فلسطینی‌ها باید از سرزمین ابا و اجدادی خود بیرون رانده شوند و قومی دیگر، که البته، تعدادی از آن‌ها به درستی در همین سرزمین، برای هزاران سال زندگی می کردند به حاکم مطلق تبدیل شوند؟

به این جنبش‌های اجتماعی در شرایطِ امروز ایران که بنگریم، محافل و شبکه‌های فعال در عرصه‌های فرهنگی، سازمان‌دهندگانِ اعتراضات مردمی، فعالان حقوق بشر، گروه‌های مدافع حقوق کارگران، زنان، بازنشستگان، فعالان صنفی در دفاع از حقوق معلمان، وکلا، مهندسان و پزشکان و سایر مزدبگیران، همچنین کنشگران محیط زیست، را در میان آن‌ها می‌بینیم. عرصه‌های گوناگون اجتماعی از مدارس تا دانشگاه‌ها، ورزش، سینما، تئاتر، موسیقی، مطبوعات و محلات، میدان‌های متفاوت تلاش این نیروها است. راستای فعالیت تمام این نیروها، قدرت بخشیدن به جامعه در برابر حکومت است. فرضِ کنشگران این جنبش‌ها آن است که، مستقل از آن که چه حوادثی در کوتاه‌مدت پیش می‌آید، در درازمدت، یک جامعه‌ی قوی، سازمان‌یافته و آگاه است که امکان مهار کردن هر حاکمیتی را دارد.

سطح بحث و تحلیل در داخل در بین بالایی ها ظاهراً در حد ناسزا گفتن به یکدیگر ؛ دعوا بر سر خوب یا بد بودن برجام؛ ظالم بودن یا نبودن غرب؛ و چیزهایی در همین حد است. فعلاً اکثریت دنبال پختن نان سیاست داخلی از تنور شکست برجام و اجرای مکانیسم ماشه هستند. تجربه‌های قبلی نشان می‌دهد حکمران و سیاست‌گذار به بیان کلماتی کلیشه‌ای و تکراری قناعت می‌کند و هیچ دستور کار واقعی و مؤثری ندارد. شاهد این‌که در چند ماه گذشته استفاده از کلیدواژه مقاومت خیلی زیاد شده اما معنای دقیق و روی زمین آن مشخص نیست.

جامعه‌ی ایرانی بیش از یک قرن است که میان آرمان آزادی و تجربه‌ی استبداد در نوسان است. از انقلاب مشروطه تا جنبش‌های معاصر، تلاش برای دموکراسی بارها به بازتولید اقتدارگرایی انجامیده است. این مقاله با رویکردی تحلیلی و روان‌شناختی، به بررسی چرخه‌ی منجی‌گرایی، نوستالژی جمعی، ترومای شکست، بحران اعتماد به اپوزیسیون و راهکارهای خروج از این چرخه می‌پردازد. نویسنده گان این مقاله بر این باور هستند که گذار به دموکراسی پایدار، نیازمند بازسازی فرهنگی، نهادسازی مدنی و تمرین عملی اعتماد اجتماعی است. نویسنده‌گان این مقاله بر این باور هستند که گذار به دموکراسی پایدار، نیازمند بازسازی فرهنگی، نهادسازی مدنی و تمرین عملی اعتماد اجتماعی است.

روشنفکر ستیزی با کاربُرد انواع خشونت نسبت به روشنفکران، از جمله ترور و اعدام، بخشی تاریک و خونین از تاريخ میهنمان است. رّد خونینی که - اگر نخواهیم راه دور برویم- از خون طاهره قُرةالعین، امیرکبیر،قائم مقام فراهانی، میرزا آقا خان کرمانی، شیخ احمد روحی، میرزا حسن خان خیبر الملک، شیخ العلما، ملک المتکلمین، میرزا جهانگیر خان شیرازی (صوراسرافیل) تا فرخی یزدی، میرزاده عشقی، تقی ارانی، احمد کسروی، حسین فاطمی، کریمپور شیرازی، مرتضی کیوان، ابوالحسن خانعلی، کرامت دانشیان، بیژن جزنی و صد ها روشنفکر و کنشگر سیاسی و فرهنگی آزادیخواه ِ بنام و گمنام، ادامه یافته است.

تاریخ نشان داده است که هیچ رژیم و سیستم سرکوبگری، حتی اگر تا حد زیادی قدرتمند به نظر برسد، در برابر اراده جمعی پایدار دوام نمی‌آورد. تغییرات بنیادی، نه از بالا بلکه از دل جامعه، از طریق شبکه‌های همبستگی، شجاعت نمادین و عمل خردمندانه رخ می‌دهند.
در این نقطه حساس تاریخی، هر کنش خردمندانه و هماهنگ، از هر گروه اجتماعی، می‌تواند نیرو را آزاد کند و مسیر تاریخ را تغییر دهد. سکوت، پایان راه نیست؛ آغاز نیرویی است که می‌تواند ساختارهای کهنه را به چالش کشیده و راه را برای ایران نوین و آزاد هموار کند.

امروز، میهن مان بشدت گرفتار بحران است. بحران های گسترده، فراگیر و شکننده، که تمام هنجارها و الگوهای فکری و رفتاری جامعه را در بر گرفته است. ناتوانی در برنامه ریزی های مناسب و بموقع باعث از دست رفتن منابع، و دست آورد ها شده اند. بحران ها در ایران، نتیجه و زائیده سیاست حکومت و مدیریت کشور هستند؛ بویژه بحران های نیرو، آب، اقتصاد، امنیت، و اعتماد.