داستان انقلاب ۵۷ به روایت تاریخ شفاهی
روایت دکتر اکبر اعتماد سری فیلم های مستند تاریخ شفاهی - ناخدا احمدی
علی محمد جهانگیریاز پیروزی تا استحاله!؟ (۵) اکثریت مردم ایران و خلق های در بند آن به خاطر عهد و پیمان آیت الله خمینی، مهندس مهدی بازرگان نخست وزیر و اعضای دولت موقت، در رابطه با آرمان ها و خواسته های آنان به جمهوری اسلامی که تا آن زمان مجهولی بیش نبود، رای مثبت دادند. در این حال برای بازخوانی نمایش پروژه ی رفراندوم جمهوری اسلامی، در چند پرده، به آن مقطع زمانی بر می گردیم و اظهارات و پیام (عملکرد) آیت الله خمینی و سخنان اعضای دولت موقت را دو باره باز خوانی و باز نویسی می کنیم:...
سری فیلم های مستند از داستان انقلاب ۵۷ به روایت تاریخ شفاهی
روایت دکتر هایده مغیثی گفتگوی ناخدا حمید احمدی درباره دوره گذار از نظام سلطنتی به نظام ولایی
علی محمد جهانگیریاز پیروزی تا استحاله (۴) تحریم و عدم شرکت در رفراندوم سال ۱۳۵۸ جمهوری اسلامی در جبهه ی مقابل، یعنی آنانی که منتقد، و مخالفِ شرکت یا تحریم کننده رفراندوم "جمهوری اسلامی" بودند، می توان از دانشجویان، معلمان، شخصیت های سیاسی، حقوقدانان، انجمن ها، گروه ها، سازمان ها، احزاب، جبهه ها، اتحادیه ها، زنان، اقوام ایرانی، اقلیت های مذهبی و...نام برد که هرکدام در اعلامیه ها و بیانیه هایی اعلام کردند که در رفراندوم جمهوری اسلامی شرکت نخواهند کرد و یا تحریم خواهند نمود. که جهت آوری نسل سوم و نسل های آینده انقلاب، به پاره ای از موضع گیری های آنان نظری اجمالی می افکنیم:
بیژن باران انقلاب و اصلاحات سده ۲۰ ایران انقلاب و اصلاحات در سده ۲۰ ایران، ۲ خط برای رسیدن به مدرنیسم بودند. در ایران، یمن، سومالی، افغانستان- بخاطر بافت اجتماعی عقبمانده و رهبری امل/ ضد مدرن از مدرنیسم فاصله گرفته؛ به دیکتاتوری فردی و شیعی رجعت به گذشته کردند. چرا ایران به دمکراسی با ۱۰۰ سال مبارزه، ۲ انقلاب، چند بازه اصلاحات نرسید؟ جامعه با اصلاحات تدریجی حاکمیت و انقلاب جهشی خیابانی توسعه یابد. هر انقلاب هم رویا را تحقق بخشد؛ هم رویا را نابود کند. برخی شعارها را اجرا کرده؛ برخی را بطور خونین بکوبد.
بهزاد کشاورزیگفتار مختصری در بارۀ زندگانی کسروی سخن گفتن در بارۀ کسروی به زمانی فرا تر از این فرصتی که من در اختیار دارم نیازمند است. بهویژه که کسروی یکی از بزرگان منحصر به فرد کشور ماست که مطالعات خویش را در قلمروهای متعددی انجام داده است که می بایست او را از زوایای مختلفی مورد مطالعه قرار داد.
کسروی اولین کسی بود که اهمیت نهضت مشروطه را به عنوان بزرگترین واقعۀ تاریخ جدید ایران، باز شناخت. حق باید داد که هم او بود که در کتاب خویش شالودۀ تاریخ ملی جدید را برای ایران ریخت...تاریخ نگاری جدید فارسی به کتاب کسروی به عنوان پایه ای که بتوان بر آن کاخی بزرگ برافراشت، سخت مدیون است...»
داستان انقلاب ۵۷ به روایت تاریخ شفاهی
از دوران گذار از نظام پهلوی به نظام ولایی روایت دکتر عبدالکریم لاهیجی در گفت وگو با ناخدا حمید احمدی از دوران گذار
ناصر عظیمی آیا «انقلاب جنگل» میتوانست پیروز شود؟!
برای این که پاسخ این پرسشِ مهم، دقیق تر باشد، نخست باید توضیح داده شود که منظور از «انقلاب جنگل» در این نوشته چیست؟ منظور نویسنده در این مقالهی فشرده از «انقلاب جنگل»، مرحلهای از تحولاتی است که در طول جنگ اول جهانی و پس از آن در گیلان رخ داد و در تاریخ نویسی معاصر ایران بیشتر به «نهضت جنگل» و « جنبش جنگل» معروف است، اما چون من آن را در دو مرحله ارزیابی می کنم، «جنبش و انقلاب جنگل» می نامم و معتقدم که بدون تفکیک این تحولات به دو مرحله، درک درست این تحولات و مفهوم یابی صحیح از آن میسر نیست. ار این نظر من مرحلهی دوم این تحولات را «انقلاب جنگل» نامیدهام.
علی محمد جهانگیریاز پیروزی تا استحاله (۳) موافقین شرکت در رفراندوم جمهوری اسلامی رادیو و تلویزیون هم، تحت سرپرستی آقای صادق قطب زاده (انتصابی آیت الله خمینی) با تبلیغات همه جانبه و پخش سرودهای پر شور میهنی و انقلابی، مردم سراسر ایران را به شرکت در همه پرسی فرا می خواند. همزمان با این اتفاقات، آیات عظام حوزه های علمیه در سراسر کشور و روحانیون طراز اول ایران، همراه با اکثریت شخصیت های ملی و مذهبی، انحمن ها، گروه ها، سازمان ها، احزاب مطرح و تاثیرگذار در روند پیروزی انقلاب ضد استبدادی اعلام کردند که در رفراندوم پیش روی به جمهوری اسلامی رای مثبت خواهند داد. که جهت یاد آوری نسل سوم انقلاب به تعدادی از پیامها، بیانیه ها و اعلامیه های آنان نظری اجمالی می افکنیم:
علی محمد جهانگیریجمهوری اسلامی نه یک کلمه «زیاد» و نه یک کلمه «کم» آنها که در نوشتجاتشان از جمهوری دم می زنند، جمهوری فقط، یعنی اسلام نه، آنهایی که جمهوری دموکراتیک می گویند، یعنی جمهوری غربی، جمهوری اسلامی نه، اینها می خواهند باز همان مصائب را فرم دیگر برای ما به بار بیاورند. اینها اصلا بر این نهضت دخالت نداشته اند، آنها که امروز به خیال خودشان می خواهند سر سفره آماده بنشینند، در این نهضت به هیچ وجه دخالت نداشته اند...کمونیست ها هم باید جمهوری اسلامی بخواهند، اگر بخواهند برای این ملت کار کنند و راست بگویند، همه باید جمهوری اسلامی را بخواهند...
باقر مرتضویاز وحدت تا فروپاشي- اسنادى از اختلافات درونی حزب رنجبران ايران سخنرانی در استانفورد در هفتم يولى ۲۰۲۳ به دعوت دانشگاه استنفورد به آمريكا، ایالت كاليفرنيا رفتم. موضوع سخنرانىام درباره آخرين كتابم "از وحدت تا فروپاشي- اسنادى از اختلافات درونی حزب رنجبران ايران" بود. ويدئوى اين سخنرانى در يوتوب موجود است. لينك آن را در زير مىآورم تا دوستانى كه مايل به شنيدن آن هستند آن را ببينند....
علی محمد جهانگیریاز پیروزی تا استحاله (۱) یک حکومت عادل می خواهیم. حکومتی که نسبت به افراد علاقمند باشد و عقیده اش این باشد که باید من نان خشک بخورم مبادا یک نفر در مملکت من، زندگیش سخت باشد. گرسنگی بخورد ما چنین حکومت عدلی می خواهیم ایجاد کنیم. لهذا دولت موقت را تعیین کردیم و چون جناب آقای مهندس مهدی بازرگان را سال های طولانی است از نزدیک می شناسم و مردی است فاضل، متدین از لحاظ دیانت امین به ملت و ملی و بدون گرایش به چیزی که خلاف مقررات شرعی است من ایشان را معرفی می کنم که ایشان رئیس دولت باشد. و ایشان وزرای خود را تعیین می کنند و به ما معرفی می کنند...
مسعود نقره کارشیخ محمد خیابانی،
روحانی مشروطه خواه و سوسیال دموکرات سوسیال دموکراسی در میهنمان بی ریشه نبوده و نیست، پیشینه و تاریخی پُر فراز و نشیب و درس آموز دارد. شوربختانه پژوهشگران و مورخان منصف و مستقل، و اهل سیاست و فرهنگ به این پدیدۀ راهنما و راهگشا برای زندگی ای درخور کرامت انسانی عنایت و توجه ضرور نکرده اند. نه فقط در حوزه اندیشه، نظر، سیاست، فرهنگ و عمل حتی به ویژگی های بسیاری از شخصیت های تاثیر گذاری که افکار و منش و روش سوسیال دموکراتیک داشتند پرداخته نشده است.
نگاهی به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
شکست کودتای ۲۵ مرداد به روایت سرگرد مهدی همایونی از سری فیلم های مستند موضوعی و رویدادی از برنامه تاریخ شفاهی تصویری ار ایران در قرن بیسم -ناخدا حمید احمدی
به مناسبت ۱۱۷ مین سالروز صدور فرمان مشروطیت روایت بزرگ علوی از انقلاب مشروطه بخشی از گفت و گوی تاریخ شفاهی ناخدا حمید احمدی با بزرگ علوی در سال ۱۳۷۴ در ۲۲ ساعت در برلین در طول ۱۱ ماه
بیژن باران کیهانشناسی زروانی در ایران زروانیسم ۲ مسئله زمان و شناخت کیهان برای انسان را طرح کرد. در این رابطه تناقض زمان کیهانی ازل تا ابد با زمان انسانی در تقدیر برای چرخه تولد تا مرگ تعریف شد. به دین رسمی و کتابت نرسید. ادیان رسمی آنرا تکفیر کرده؛ ولی در محافل نخبگان حلاجی، جٌر، بحث شد. از متون ساسانی در باره زروان، به آثار شاعران چون فردوسی، خیام، حافظ رسید. بدبینی زروانی ناشی از اختلال ذهنی و جبر ژنتیک می تواند باشد. نمونه: دوقطبی صادق هدایت و جبر فردوسی: درختی که تلخ است ویرا سرشت.
به مناسبت ۱۱۷مین سالروز صدور فرمان مشروطیت جلسه موسسان اجتماعیون عامیون (سوسیال دموکرات) ایران سال ۱۲۸۴ خورشیدی در باکو به روایت فریدون آذرنو از سری فیلم های مستند موضوعی - رویدادی از ایران در قرن بیستم
تهیه و تدوین از ناخدا حمید احمدی
بیژن باران مصدق، نفت، انگلیس در سده ۲۰ در کودتای مرداد ۱۳۳۲، دکتر مصدق نیاز انگلیس به نفت ایران را در رقابت با دول امپریالیستی در نیافت. این نیاز برای تبدیل سوخت ناوگان از ذغالسنگ به نفت و رقابت با همگنان برای انگلیس حیاتی بود. در آغاز سده ۲۰ تبدیل سوخت نه بخاطر سود مالی بلکه بخاطر استراتژی پیشی بر رقبا بوده؛ نقش ایران را کلیدی کرد. در کودتای ۱۹۲۱ و۱۹۵۳ تهران، انگلیس بخاطر نیاز نیروی دریایی به نفت با مهارت نقش بازی کرد.
رودیگر هاختمن سنگرها در برلین
انقلاب در پایتخت پروس سنگ بنای دموکراسی آلمان و اروپا بود کامران صداقتی روز ۱۸ مارس ۱۸۴۸ دقایقی پس از ساعت ۱۴ دو گلولهای که احتمالا »بهطور تصادفی« از تفنگ یک سرباز پیاده نظام شلیک شد، انبار باروتی را که لبالب پر بود، منفجر کرد. نارضایتی شهروندان پروس از نداشتن حق ابراز عقاید خود چه بهصورت کتبی یا شفاهی، از عدم امکان برگزاری تجمعات سیاسی یا اساسا تشکیل اتحادیهها، فوران کرد. افزون بر این، فقر و فلاکت قشرهای وسیعی از مردم به مثابه عاملی شدیدا انفجاری عملمیکرد.
همنشین بهارزندان قصر نخستین زندان متمرکز تهران زندان قصر جای مخوفی است. دیوارهای عظیم و متعّدد و کریدورهایی که زندان را احاطه کرده در تازه وارد چنین تاثیر میگذارد که انگار کسی که به دام این زندان افتادهاست هیچ وقت رها نمیشود». بزرگ علوی، کتاب «پنجاهوسه نفر»
این بحث به زندان قصر یکی از مهمترین و بزرگترین زندانهای رژیم پیشین و از بناهای قدیمی پایتخت اشاره دارد که در گذر ایام زیر و بَمهای فراوانی را از سر گذراندهاست. زندان قصر اینک تعطیل شده و جای آن را باغ موزه قصر گرفتهاست.
علی محمد جهانگیریآغاز و فرجام اولین انتخابات ریاست جمهوری در ایران(۱۰) در فردای اولین انتخابات ریاست جمهوری در ایران، چون مشخص شد که آقای بنی صدر برنده اولین انتخابات ریاست جمهوری است، به همین مناسبت محمود هجرت خبرنگار روزنامه کیهان یک گفت و گوی اختصاصی با ایشان ترتيب داد. آقای بنی صدر در این مصاحبه گفت:«...انتخابات بعدی [مجلس شورای ملی] هم در پیش است باید مردم به ما اطمینان داشته باشند...اما رادیو و تلویزیون ...باید تصفیه شود زیرا کارشان در آنجا این است که به جای بیان حقیقت تخریب کنند... مردم نشان دادند که دیگر نمی خواهند تسلیم این بازی ها؛ روش های تخریبی و اخلاق فاشیستی شوند....روزنامه خود شما را مثلاً میتوان اُم الفساد لقب داد و با روزنامه جمهوری اسلامی و صبح آزادگان این سه روزنامه مثلث فساد بودند در جعل و تزویر....جامعه انقلابی اینها را با رای دیروز خود نفی کرد، و گفت دیگر نمی خواهد تسلیم این بازی ها بشود، روش های تخریبی و اخلاق فاشیستی و این مردم را مثل گوسفند تلقی می کنند که بله همین طوری مردم باز هم دنبال این و آن می روند...طرح ضربتی من همان انتخابات مجلس است که بر طبق قانون اساسی باید بلا فاصله ترتیب بر پایی مجلس شورای ملی را داد...
چهلمين سالگرد نبرد حماسی پيشمرگان فدائی،
زنده باد خاطره يازده فرزند دلاور مردم تحت فرماندهی رفيق مسعود رحمتی که از طرف کادرهای شورای فرماندهی از جمله رفيق علی نوذری همراهی می شد، با شمار زيادی از نيروهای سرکوبگر مواجه شدند. پس از موفقيت اوليه و وارد کردن ضربات مهلک به اين نيروها و دستگیری برخی از آنان و به غنيمت گرفتن مقداری سلاح و مهمات و ادوات جنگی، اما به دلايلی که هنوز هم متاسفانه بسيار روشن نيست، در ساعات پايانی عمليات از هر سو در محاصره نيروهای کمکی رژیم قرار گرفتند. در خاتمه عمليات، يازده تن از فرزندان قهرمان مردمی، يازده پيشمرگ فدائی که تا آخرين گلوله در برابر نيروهای جهل و تباهی و سرکوبگر به نبرد ادامه دادند، جان باختند.
عزیز ماملی باز نشر طرح ٢٦ مادەای هیاًت نمایندگی خلق كرد نظر به اهميت موضوع حقوق مليتها، بنا به درخواست تارنمای سازمان اتحاد فدائيان خلق ايران، دوست عزيز آقای عزیز ماملی، وکيل و چهره شناخته شده، كە هم در هیات نمایندگی خلق كرد و هم در دبیرخانە آن حضور فعال داشت این متن و مقدمە را برای ما ارسال كردەاست. باید گفت كە ايشان متن طرح هیات نمایندگی خلق كرد در بارە خودمختاری کردستان ایران را از متن اصلی آن تایپ كردەاست و بە یقین می توان گفت كە بدون كم و كاست و بطور موثق حاوی همە مطالب مندرج در طرح اولیە می باشد.
گفتوگو با یرواند آبراهامیان درباره کتاب «بحران نفت در ایران: از ناسیونالیسم تا کودتا» احمد غلامی - شرق
احمد غلامی بنابر دو دلیل دولت مصدق، بهویژه ماجرای کودتا، کماکان توجه بسیاری به خود جلب میکند. اول اینکه کودتا اثر عمیقی بر تاریخ ایران و همچنین تاریخ روابط ایران و ایالاتمتحده داشته است. دلیل دوم آنکه روایتهای رسمی از کودتا، هم در ایالاتمتحده و هم در ایران، مدعی بودند که اصلاً کودتایی در کار نبوده و آنچه رخ داده «قیام مردم شاهدوست» علیه مصدق بوده است. این دست «تاریخنگاریهای» رسمی چنان از واقعیت به دور بودند که تاریخنگاران چارهای نداشتند جز آنکه بهواسطه تجزیه و تحلیل صادقانهتری با وقایع رویارو شوند - خاصه زمانی که منابع موثقی در دسترس قرار میگیرد. هرچه نباشد، کارکرد اصلی تاریخنگاران یافتن حقیقت درباره گذشته و به چالش کشیدن روایت نادرست است، بهویژه زمانی که بر این روایتها مهر رسمی نقش بسته است.
بیژن باران مهرگرایی تمدن ۵ هزار ساله جیرفت از ۷ هزار سال پیش مردم به رصد ستارگان، شرایط جوی، حکمت نیاکان برای حدس آینده علاقه داشتند. انسان ها اجرام نورانی سیارات، ستارگان، کهکشانها را با تخیلات و آمال خود نام گذاردند. چرا مردم مدام آسمان نورانی دیدنی و اسطوره نیاکان در حافظه گروهی را بهم پیوند زدند؟ زندگی و تندرستی روی زمین در گرو تغییرات آسمانی باران، سیل، خشکی، آذرخش، باد، خورشید، شب بودند. تصویر سازی، حجاری، قالی در پاسخ به نیاز به نشان دادن تجریدات چون بدی، شجاعت، عشق با محسوسات چون کژدم، شیر، قلب است.
|