دکتر محمد حسین یحیایی بیانیه ۱۲ شهریور منشور آزادی برای ثبت در تاریخ نوشته شد هر چند گذشته چراغ راه آینده است ولی ما در زمان حال و در شرایط نوینی زندگی می کنیم، بار دیگر باید مسیر دشوار آزادی را باهم طی کنیم، با درس آموزی دیگری از این اسناد می توان آینده را بنا نهاد. بنابراین با احترام به کوشندگان راه آزادی در گذشته، نیازمند همکاری همه ملل و اقوام ساکن در گستره ایران هستیم، ارتجاع و استبداد بر میهن حاکم است، با هرگونه آزادی خواهی و حق تعیین سرنوشت به شدت مخالفت می کند و به هر جنایتی دست می زند تا مانع سازماندهی و شکلگیری آن شود، راه برون رفت همکاری نزدیک تر و تبادل نظر بیشتر بین نیرو های مترقی بویژه واحد های ملی است، به نظر می رسد راه دمکراسی این بار از پیرامون به مرکز است، باید آن تقویت شود، از آن رو اهمیت بیانیه ۱۲ شهریور و شکل گیری فرقه دمکرات آذربایجان باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد....
و.ان. واسیلیوف بقایای شامانیسم در بین ترکمنهای گؤکلن
بخش سوم- بخش آخر ترجمه- رحیم کاکایی شامانیسم که در اصل کیش و آیین پیش از اسلام بود، نه تنها ظاهر مسلمانی پیدا کرد، بلکه در اصل، به ارتباط نزدیکی با اسلام دست یافت: در میان ارواحی که شامانها از آنها در دعاها خود در خواست حمایت میکردند، اکثریت مقدسین مسلمان بودند. در طول جلسه "پرخان" فریاد میزد: «عجله کن، حامی من (پیریم). ارواح شامانی- دستیاران را نوعی جن در قرآن می دانستند. "پرخان" «چاری»، چنانکه از داستانها میتوان قضاوت کرد، از یک روحانی معروف (ایشان) در این جاها، دعای خیر برای فعالیت شامانی خود دریافت کرده بود.
و.ان.واسیلوف بقایای شامانیسم در بین ترکمن های گؤکلن
«بخش نخست» ترجمه- رحیم کاکایی اسلام رایج در قلمرو وسیعی از کشورها در هر ملتی ویژگی های بارز خود را بوجود آورد. این ناهمگونی های محلی بیش از همه در پیوند با ویژگی های زندگی عامیانه و بیشتر ناشی از نگهداشت عناصر باورهای پیش از اسلام بودند. اسلام آسیای مرکزی نیز از این نظر جدا نبود. اسلام به حد وفور سرشار از بازمانده های باورها و آیین های محلی باستانی است که در بین ملل گوناگون منطقه همانند و همسان نیستند. در میان بقایا و بازمانده های کیش های پیش از اسلام آسیای مرکزی شامانها مورد توجه زیادی است.
دکتر محمد حسین یحیاییبیانیه ۱۲ شهریور (شهریورین اون ایکیسی) راهنما و راهگشای امروز فرقه دمکرات آذربایجان بعنوان میراث دار بیانیه ۱۲ شهریور، راهنما و راهگشای آزادی در گستره ایران در چند دهه گذشته مسئولیت دارد به جوانان گوش فرا دهد، آنها را درک کند، به میان آنان برود و همراه با آنها و بازنگری در بیانیه ۱۲ شهریور سیاست ورزی کند و برای حل بحران های کنونی راه حل ارائه دهد و گرنه با پایان مسیون سیاسی خود به تاریخ خواهد پیوست...
امید اقدمیسوژهای که آفریده شد و بهانه دست بدخواهان داد! مدافعان هویت ملی آذربایجان که خواهان رفع این تبعیض صد ساله در ایرانی دمکراتیک هستند، لازم است با کار روشنگرایانه بکوشند تا تیم محبوب تراکتورسازی نه افزاری برای پیشبرد سیاست گرایشهای استقلالطلب شود و نه آلت دست سپاه و نیروهای امنیتی. در همانحال باید کینهی شوینیستها، ایرانشهریها و مرکزگرایان علیه هویتخواهی آذربایجانیها که از جمله خود را در تحقیر تراکتور نشان میدهد و دیگر مردمان تحت تبعیض ملی کشور را افشا کرد.
احد واحدی«مصادره مشاهیر ملتهای دیگر عمل نکوهیده ای است» «در جواب مقاله "حیران خانم دنبلی"» قبلاً درباره سرقت ادبی خیلی خوانده و شنیده بودیم. بدین معنی که از شاعر و یا نویسنده ای تیکه ای، قطعه ای یا بیتی، مصرعی دزدیده می شد و یا مضمون نوشته یا شعری به سرقت می رفت و بعنوان مال خودی استفاده می شد. اکنون به چنین کاری که آقای لطیف مامد دست زده چه نامی می توان نهاد؟ بی شک سرقت ادبی عنوان ضعیفی است در مقابل چنین عمل ناشایستی! جالب است که طرف حالی اش نیست و وعده تحریر مقالات جدیدی را هم در آینده در ارتباط با دیگر سرآمدگان شعر ترکی می دهد.
لطیف ممد حیران خانم دنبلی برگردان: کامران امین آوە خاچاتور آبوویان، روشنفکر ارمنی سدە ی نوزده، نوشته است: ” دل هر زن کرد، چونان دل یک شاعر است”. براستی نیز رنگارنگی و گوناگونی پرغنای فرهنگ عامه ی (فولکلور) ملت کرد، در جای نخست وامدار زن کرد است؛ زنی، که بهنگام و با گلواژەها، غم و شادی و عشق و اندوە خود را در قالب ترانهها بیان می کند و آنقدر احساس و جان در آن می دمد، که هر واژە ی بر زبان جاری شده ـ چونان مرواریدهای زینت بخش گردنِ قوی مانند دختری یا ماننده به نقش و نگارهای فرش ـ، به یک آفریده ی هنری راستین تبدیل می شود.
نرگیسه ریسقولوا – گریگورآتانسیان سردار جدید ترکمنستان ترجمه از رحیم کاکایی «سردار»، پسر «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان، تقریباً به طور قطع رئیس جمهور آینده ترکمنستان بود. قربانقلی که در 15 سال گذشته بر کشور حکمرانی کرده بود، به صراحت اعلام کرده بود که قصد دارد این پست را ترک کند و "راه را برای جوانان باز کند". انتخابات زودهنگام در بسته ترین کشور اتحاد جماهیر شوروی سابق در ۱۲ مارس ۲۰۲۲ برگزار شد. درباره «سردار بردی محمداف» چه چه اطلاعی وجود دارد و چرا «قربانقلی بردی محمداف» «آرقاداغ» یا «حامی ترکمن ها» چنین تصمیمی را گرفته بود؟
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان (پروژه آزادی ناتمام)
بخش بیست و یکم بدنبال سرکوب حزب توده ایران موج دیگری از مهاجرت آغاز شد، تعدادی از نفرات حزبی به آنسوی ارس روانه شدند، فرقه دمکرات آذربایجان پایگاه خود را در باکو داشت و به سرعت به سازماندهی خود پرداخت و در جابجایی پناهندگان تازه وارد وارد عمل شد و با تجربه ای که از گذشته های دور داشت توانست تعداد زیادی از آنان را در مکان های مناسب اسکان دهد ولی سرکوب خشن و بی رحمانه حزب تاثیر بسیار بد و ناگواری در روح و روان این مهاجرین گذاشته بود که آن در رفتار آنها خود را نشان می داد. آنان گاهی رفتار خصمانه ای نسبت به کشور میزبان از خود نشان می دادند که با صبر و شکیبایی رهبری فرقه دمکرات آذربایجان روبرو می شدند
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش بیستم پلنوم از همه اعضاء و کادر های حزبی خواست که برای فعالیت های حزبی به ایران بازگردند، تنها به دانشیان، امیرخیزی، آوانسیان و رادمنش گفته شد که بعلت کهولت سن و یا بیماری می توانند از مراجعت به ایران خوداری کنند.البته تعداد اندکی از کادر های حزبی برگشتند، از فرقه دمکرات آذربایجان که در کادر رهبری حزب قرار گرفته بودند انوشیروان ابراهیمی و حمید صفری به ایران برگشتند و مدتی بعد حمید صفری بعلت بیماری بار دیگر روانه اروپا شد، اسکندری هم مدت زیادی در ایران نماند که به نظر می رسد اختلافات فکری و دیدگاهی و روند قدرت گیری روحانیت در برگشت آنها به اروپا موثر بوده است...
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش نوزدهم حزب توده ایران از ابتدا به مسائل ملی و دیگر چالش های موجود در این حوزه اهمیت چندانی نمی داد، هرچند با فرقه دمکرات آذربایجان وحدت کرده بود و برنامه مشترکی تنظیم کرده بودند ولی موضوع وحدت را با ادغام در هم آمیخته بود و در نظر داشت که نام کمیته ایالتی آذربایجان جایگزین فرقه شود و رهبری فرقه در آذربایجان شوروی زیر نظر حزب قرار گیرد و عمل کند. برای پیشبرد و اجرای این سیاست از تاکتیک های گوناگونی استفاده می کرد که گاهی، این رفتار خوشآیند و مورد قبول برخی از رهبران فرقه نبود، زیرا آنان خود را با تجربه تر می پنداشتند که مدتی حکومت تشکیل داده و از کوره راه های سخت و دشوار سیاست و زندگی گذر کردند و سزاوار یک وحدت واقعی، عملکرد و راهبرد مشترک و همکاری همه جانبه با حقوق مساوی باد حزب اند، هنوز چند سالی از کنفرانس وحدت نگذشته بود که مداخلات رهبری حزب در درون فرقه تشنج می آفرید، ...
دو نماینده برجسته ادبیات ترکمن سده هفده ترجمه- رحیم کاکایی در ادربیات ترکمن تا نیمه دوم سده هیجده گرایش به ادبیات آموزنده،اخلاقی و پندآمیز مسلط بود و صرفا دگمها و جزم گرایی اسلامی- صوفیانه را بازتاب میداد. زبانِ این ادبیات ترکی آسیای میانه(ازبکی قدیمی، چغتایی) بود که از زبان گفتاری مردم ترکمن فاصله داشت. در سده هفده حماسه«گؤراُغلی» بوجود میآید. شالوده این حماسه سیمای یک سوارکار دلاور و مدافع جسور تودههای مردم بنام «گؤراُغلی» است(در روایات آذربایجانی«کؤراُغلی» خوانده می شود). «گؤراُغلی» در این حماسه بعنوان یک جوانمرد، داور و حاکم عادل ظاهر میشود.
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش هجدهم هنوز بحران وحدت حزب توده ایران و فرقه دمکرات آذربایجان به پایان نرسیده بود که حزب با بحران های دیگری روبرو شد که در راس آنها اختلافات تئوریک، راه و روش رهبری در جنبش کمونیستی جهان، جمهوری خلق چین را با اتحاد جماهیر شوروی روبروی هم قرار داد، اختلافاتی که از کنگره بیستم ( 1956 ) حزب کمونیست شوروی علائم آن مشاهده شده بود و از سوی برخی از نیرو های چپ همچنان مورد نقد قرار می گرفت. این اختلاف نظر در دیدگاه ها، روش ها و برداشت های تئوریک از آموزه ها همچنان ادامه داشت. « مائوتسه تونگ » رهبر انقلاب چین هرچند از قرار ها و تصمیمات کنگره بیستم و اقدامات « خروشچوف » حمایت می کرد ولی آن را آغاز و گام اول در راستای رویزیونیسم می دانست و از فعالیت های انشعابگرانه در احزاب چپ و کمونیست جهان حمایت می کرد.
کامران امين آوە مروري بر تقسيم واحدهاي استاني در ايران
«تغيير بافت جمعيتي و نقش آن در بروز تنشهاي قومي – ملي» دوستي و زندگي مسالمت مردم آذربايجان و کردستان ايران، ريشه در تاريخ شکل گيري سرزمين چند مليتي ايران دارد. هرگونه کوشش براي ايجاد تفرقه و اختلاف قومي و ملي، به هر بهانهاي در راستاي خدمت به ديکتاتورها و حاکمان زر و زور حکومت مرکزي و دامن زدن به چند پارچگي و تفرقه و خصومت در بين باشندگان اين خطه ها و نمايندگان ملي و سياسي آنها است. آنهايي که از بين مخالفان رژيم آگاهانه يا ناآگانه به دلايل واهي بر سر تقسيمات واحدهاي استاني و سرزميني، به اختلاف بين خلقها دامن ميزنند بايد بدانند عمل شان به گره گشايي اين چالش تاريخا شکل گرفته ياري نميرساند.
میروشنیچنکو ایرینا ایگورونا تاثیر متقابل فرهنگ و ادبیات روس و ترکمن ترجمه- رحیم کاکایی «قربانقلی بردی محمدوف» رئیس جمهور ترکمنستان اشاره میکند که:« گفتگوی فرهنگها و فرهنگ گفتگو- این چیزی است که آزمون سدهها از جاده ابریشم بزرگ بما میآموزد و نیاکان ما بنحواحسن بر آن تسلط داشتند». همانا از جاده بزرگ ابریشم است که گفتگوی سدهها فرهنگهای روسی و ترکمنی سرچشمه می گیرد. نفوذ متقابل ادبیات چندین سده بعد آغاز شد. در نتیجه این تاثیر دو سویه ترجمه شعرهای کلاسیک ترکمنی به روسی، سپس کتابهایی بصورت مقالات و مستند از سوی سیاحان درباره ترکمنستان و بعدها، آثار نویسندگان روس درباره واقعیات ترکمن و ادبیات روسی در ترکمنستان ظاهر شد.
رحيم کاکايینمد تركمن (کِچه)
هنری با پيشينه چند هزار ساله نخستين و كهن ترين نمونه های باقی مانده نمد در آسيا كه دارای طرح و نقش شگفت انگيزی بودند، دركاوشهايی در «كورگان« شهر بسيار كهن منطقه «پازيريك» آلتايي بوسيله پژوهشگران روسی يافت شدند، كه بصورت كف پوش و پوشش زين اسب تزيين شده و به چهارصد تا پانصد سال پيش از ميلاد تعلق داشتند و این خود نشاندهنده پيشينه دو هزار و پانصد ساله هنر دست انسان بود. اندازه نمد يافت شده در اين منطقه شش متر و پنجاه در چهار متر و پنجاه بود كه در عمق يخ ها بجا مانده و گويا اين نمد طی مراسم دفن مرده بمثابه ديوارهای چادری بكار برده شده بود. روكش يا پوشش يافت شده به اندازه صد و نوزده در شصد سانتيمتر بوده است. اشيای ديگری كه در اين مكان از جنس نمد وجود داشتند، ديوار آويز، روكش، كلاهی از جنس نمد، حلقه و غيره بودند.
رحيم کاکايیتاريخچه فرش تركمن در جهان هنردست بشريت، تكنيك توليد فرش جايگاه ويژهای دارد. درگستره تاريخ، تكامل و توسعه فرش يكی از نشانه های هنر دست شرق شد. در شرق هيچ فرآورده ديگری جز فرش اين چنين با اين شدت بر غرب تسلط نيافت. امروزه اين فرش در محيط جغرافيايی گستردهای بافته میشود. دراين عرصه اگر شرق آسيا را مستثنی كنيم، توليد آن از آسيای صغير شروع و تا سمرقند و مرزهای چين پايان میيابد. تعيين دقيق اينكه توليد فرش در شرق درچه زمانی، كجا و به دست چه كسی برای نخستين بار بافته شده يا در حقيقت اختراع شده، معلوم نيست. تاريخ آشكار و روشن فرش دستباف درپانصد سال پيش از ميلاد آغاز میشود.
رحيم کاکايینگاهی کوتاه به تاريخ اسب تركمن نژاد اصلی اسب ترکمن بهاین دلیل که آمیزش خونی نداشته، بمثابهی خالصترین نژاد اسب و مادر اسبهای موجود در جهان شناسایی شده است. (منطقهای که ترکمنها در آن به پرورش اسب اشتغال داشتند، تاپایان سدهی نوزده با دنیای خارج به سختی در ارتباط بود، ازاین رو نژادهای دیگر اسب نمیتوانستند بر اسب ترکمن تاثیر بگذارند. البته در این منطقه نژادهای دیگری هم وجود داشتند که در واقع نوع دیگر اسبهای ترکمن بودند). این اسب در نزد قوم ماد از اهمیت بالایی برخوردار بود و گویا بهدست این قوم به نواحی شمال خراسان کنونی انتقال یافته است.
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش هفدهم در حالیکه پروژه وحدت حزب توده ایران با فرقه دمکرات آذربایجان بعد از برگزاری پلنوم وسیع هفتم از سوی هر دو سازمان به پیش می رفت و تلاش می شد که اختلافات موجود برطرف شود ولی عوامل و افراد مخالف این وحدت همچنان مشغول فعالیت و تفرقه انگیزی بودند، در هر فرصتی به گفتار خود پیرامون چگونگی تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان و اهداف آن می پرداختند که گاهی سخنان یکدیگر را به دفعات تکرار می کردند غلام یحیی دانشیان به جلسات حوزه های مسکو که بیشتر در مدرسه حزبی برگزار می شد اشاره می کند و می نویسد : عده ای از توده ای ها حرف زدن علیه فرقه دمکرات آذربایجان و علیه وحدت دو حزب و همچنین علیه نگه داشتن اسم فرقه را برای خود به نوعی عادت روزانه تبدیل کرده بودند و با این غرض ورزیها شب و روز خود را مشغول می کردند
گروه ملی و قومی حزب چپ ایران(فدائیان خلق) عرب های ایران و تبعیض ملی علیه آنها زمینه اعتراضات در میان جوانان عرب را بیش از همه در وجود امتیاز پروریهای حکومتی و اعمال تبعیضات اقتصادی به زیان عربها میتوان دید. اختلاف سطح زندگی میان عربها و غیر عربها، نابرابری بین کارکنان واحدها در زمینه توزیع امکانات معیشتی و نیز امور استخدامی که قسماً متاثر از تبعیض اتنیکی است موجب برانگیختگیها و نارضایتیها میشود. نرخ بالاتر بیکاری میان عربها در حالی است که طی چند دهه گذشته جامعه عرب از دل خود فارغ التحصیلهای دانشگاهی بیرون داده است. گرچه حضور عرب تحصیلکرده در نهادها و موسسات دولتی با چند دهه قبل قابل مقایسه نیست، با اینهمه اما تبعیض در مناصب اداری محسوس است و سهم عربها در پستهای حساس با ترکیب جمعیتی استان خوانایی ندارد. لذا تداوم این نابهنجاری را دیگر نمیتوان با توسل به عقب ماندگیهای عرب عشیرهای نسبت به غیر عرب شهری توضیح داد.
رحيم کاکايیسال ۱۹۴۳: استالینگراد و شکست باسماچی گری یادداشت های ناتمام یک سرباز ارتش سرخ اگر تاریخ یورشها و حملات مسلحانه سالهای ۱۹۳۸- ۱۹۳۱ که توسط باسماچیها به خاک جمهوریهای شوروی آسیای میانه از خارج انجام شده را بخوانید، پیداست که فرمانده حماسه آفرین «م.س. بودیونی» محق نبود که در سال ۱۹۳۱ انهدام و انحلال حرکت باسماچی گری را اعلام کند. حتی در برخی کتابهای تاریخ معاصر سال ۱۹۳۱ بعنوان سال شکست باسماچی ها و پایان جنگ داخلی در آسیای مرکزی شوروی ذکر شده است. ظاهرا برخی نویسندگان هنوز از مخالفت با فرمانده حماسه آفرین هراس دارند یا وارد جزییات بیشتری نشده اند.
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش شانزدهم مخالفت با فرقه دمکرات آذربایجان در درون حزب بویژه در بین برخی از افراد حزبی و کمیته مرکزی تازگی نداشت و از روز های نخست با تشکیل و فعالیت آن مخالفت می کردند و اینک این شرایط در مهاجرت مهیا شده بود که بتوانند مخالفت صریح خود را با آن به زبان آورند و وحدت تشکیلاتی را در کشور برای پیشبرد سیاست های حزب واحد یادآور شوند ولی همزمان مخالفت با این وحدت در فرقه هم کم نبود و همچنان در دوران مهاجرت هم ادامه داشت و نامه های مکرر حزب به کمیته مرکزی فرقه نرمشی در این مخالفت ها بوجود نیآورده بود.
ولادیمیر باگروف نیروهای «انگلیسی- هندی» در خاک ترکمنستان
در دوران جنگ داخلی ترجمه- رحیم کاکایی در سالهای جنگ داخلی ملتهایی با یکدیگر برخورد کردند که بسختی می توانستند تصور کنند که در قلمرو شوروی خواهند جنگید. در سال 1918 آسیای میانه توسط واحدهای نظامی هند - «انگلیسی- هندی» که تابع افسران انگلیسی بودند، مورد حمله قرار گرفت. دولت شوروی در ترکستان بلافاصله پس از انقلاب اکتبر سال 1917 برقرار شد. با این حال سازمانهای محلی در ماه دسامبر خودمختاری ترکستان(کوکند) را اعلام کردند. انگلیسی ها که علاقمند بودند بلشویکها را دورتر از تملک خود بر هند نگه دارند، ضد انقلاب را با پول و تسلیحات تامین و تجهیز کزدند و همچنین سرهنگ دوم «بیلی» را برای ماموریت به تاشکند فرستادند. هنگامیکه در آوریل سال 1918 کمونیستها جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی خود را ایجاد کردند، انگلیس تصمیم به مداخله مسلحانه گرفت. این ماموریت به سپاهیان هند سپرده شد
دکتر محمد حسین یحیاییفرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش پانزدهم در حالی که جامعه ایران در تب و تاب تغییر می سوخت، برخورد سنت و مدرنیته پر شتاب تر از گذشته ادامه داشت و تنش های اجتماعی همچنان رو به افزایش بود نفرات حزب توده ایران ( اعضای کمیته مرکزی و دیگران ) که مجبور به مهاجرت شده بودند با نفرات فرقه دمکرات آذربایجان که پیش تر ها به مهاجرت رفته بودند و بیشتر در جمهوری سوسیالیستی آذربایجان ساکن بودند به گفتگوی پر تنش و گاهی پر چالش خود برای وحدت ادامه می دادند، پروژه وحدت از پلنوم وسیع چهارم حزب آغاز شده بود و همچنان ادامه داشت، در پلنوم های پنجم و ششم حزب هم به آن پرداخته شده بود، در پلنوم های حزبی گاهی برخی از اعضای کمیته مرکزی برای تصفیه حساب های شخصی، گروهی و حزبی پای افراد فرقه را به میان می کشیدند
دكتر عبدالستار دوشوكیعلل سیر صعودی مشارکت بلوچها در فرایند انتخابات چیست؟ به کرات از بنده این سوال پرسیده می شود که چرا اهل سنت و بخصوص بلوچها علیرغم محرومیت های گسترده, ظلم, تبعیض, سرکوب, اعدام, فقر و نابرابری, در فرایند انتخابات مشارکت فزاینده و حداکثری در مقایسه با بقیه هموطنان مرکز نشین و شیعه دارند. در اسفند ماه سال ١۳۵٨ میزان مشارکت مردم (عمدتا شیعیان و غیربلوچها) در انتخابات مجلس ٢۵ درصد بود. در آن زمان که در میتنگ و تظاهرات و سخنرانی ها سخت فعال بودم, نیک بیاد دارم که بیش از ٩۵ درصد مردم سنی مذهب بلوچ مخالف هرگونه حضور در انتخابات رژیم بودند. اما اکنون نرخ مشارکت به بیش از ٧۵ درصد صعود کرده است. چــرا؟
|