واقعیت این است که هیچ کدام از طرفین نفعی در اعلام شکست مذاکرات ندارند. توافق اصلی همین ادامه‌ی کجدار و مریز گفت و گوها است. قطع مذاکرات برای هر دو طرف عواقبی خواهد داشت که در شرائط کنونی هیچ کدام خواهان آن نیستند. فضای مذاکرات به نوعی تعادل بین مواضع طرفین و توازن منفی در رفتارهای متقابل منجر شده، که نقش بازدارنده در تبدیل شدن اختلاف‌ها به تنش پیدا کرده‌است، از خارج شدن اوضاع از کنترل جمعی و تبدیل اختلاف به یک بحران و درگیری حاد پیشگیری می‌کند.

به هیچ عنوان نباید دلخوش به احیای احتمالی برجام باشیم و فریب جمهوری اسلامی را بخوریم. بازی پاس کاری برجام بین آمریکا و ایران ادامه دارد. آمریکا به ایران پاس می دهد و ایران به امریکا پاس می دهد و این پاس دهی چندین سال است ادامه دارد. جمهوری اسلامی با دروغگویی و فریب ملتی را در امیدی واهی نگه داشته است. خشونت‌ورزی، بازی با روان جامعه و دائمی کردن رنج مردم به استراتژی اصلی، رژیم تبدیل شده است.

فراموشی فقدان حافظه نیست، انتقال ادراک‌های جایگزین شده از حافظه نزدیک و عملی به حافظه دوراست، حافظه‌ای که گفته‌اند " خاصیت چسبندگی"‌اش قوی ست. فراموشی فرایندی باز دارنده است که با مراحل مختلف حافظه رابطه‌ای تنگاتنگ دارد. نقص وخطا درهریک ازمراحل سه گانه حافظه سبب خواهند شد دریافت‌ها و داده‌های ذخیره وآموخته شده به خوبی بازیابی نشوند. فراموشی اتفاق‌های درد آورو ناگوار، واحساس‌های منفی‌ ونامطبوع امری ارادی ست. گاه آنچه مورد قبول و یا مطلوب نیست نیزبه بوته فراموشی گزینشی سپرده می‌شود. فراموشی خود خواسته و ارادی ببیشتر دررابطه با حافظه فردی عمل می‌کند.

همزمان با جنگ اصفهان، مجلات ادبی دیگری نیز در تهران و شهرستانها در می‌آمد که به شکوفایی ادبی در کشور کمک کرد از جمله: "آرش" و "دفترهای زمانه" سیروس طاهباز، "خوشه"‌ی احمد شاملو، "جزوه‌ی شعر" اسماعیل نوری‌علا و بسیاری دیگر در تهران، "پرچم خاورمیانه: ویژه‌ی هنر و ادبیات جنوب" ناصر تقوایی در آبادان، "هنر و ادبیات ویژه‌ی بازار رشت" محمد تقی صالحپور در رشت و "هیرمند" یداله مفتون امینی در تبریز. شعر نو با چاپ مجموعه‌های "آیدا در آینه" احمد شاملو، "تولدی دیگر" فروغ، "حجم سبز" سهراب، "از این اوستا" اخوان و "دریایی‌ها"‌ی یداله رویایی عصر زرین خود را می‌گذرانید و رمان با آثاری چون "سووشون" سیمین دانشور، "شازده احتجاب" هوشنگ گلشیری و "آوسنه‌ی بابا سبحان" محمود دولت‌آبادی رونقی گرفته بود.

او در کتاب خود "نقد توطئه‌ی آیات شیطانی" پشتوانه‌ای تاریخی از ترورهای دینی نیز به دست می‌دهد. حتا پیشینه‌ی چنین ماجرایی را به زمان زندگانی پیامبر اسلام بازمی‌گرداند. به گمان او کسی را که دشمن است باید کشت و در این راستا، پشتوانه‌ای فقهی از دین هم برایش فراهم می‌بیند. با چنین ترفندی است که او قداست بخشیدن به امر ترور حکومتی را به پیش می‌برد. اما بنا به آن‌چه که عطاءالله مهاجرانی پیش روی مخاطب کتاب خود می‌گذارد، او نوشتن چنین کتابی را به دستور علی خامنه‌ای به انجام رسانده‌است. به عبارتی روشن، علی خامنه‌ای او را به دفترش فرامی‌خواند تا او کتابی بنویسد که در آن ترور مخالفان حکومت جایگاهی فقهی می‌یابد. سرآخر هم عطاءالله مهاجرانی می‌پذیرد تا در جایگاهی از تئوریسین ترور برای جمهوری اسلامی نقش بیافریند.

کاوه ای پیدانخواهد شد، کاشکی اسکندری پیداشود !اگر از وجه فانتزی و وهمناک این ادعاها بگذریم که از آن آبی برای کسی گرم نخواهدشد و حتی چه بسا منجر به حساسیت و هوشیارکردن رژیم نسبت به پاکسازی بیشترناراضین در نهادهای سرکوب خود گردد. علی‌القاعده در یک مبارزه جدی و عقلانی و مسئولانه اگر ریگی به کفش کسی نباشد و حبابی برای هواکردن، اگر چنین نفوذی واقعا وجود می‌داشت، قاعدتا نباید برملا می‌شده و درچارگوشه عالم جاززده می‌شد. اما آن‌سوی تبلیغات گسترده و رسانه ای کردن این‌گونه توهمات و ادعاها صرفنظر از این که تا چه حد واقعی باشند یا نه اگر وجه‌مثبتی ندارد، اما متأسفانه خالی از جنبه‌های منفی نیست.

ابتهاج به‌نظر من انسانی فرهیخته، شاعری بسیار توانا و موسیقی‌شناس و معلمی برجسته بود. با آن‌که بسیار نکته‌سنج و باهوش بود از این‌که آن‌قدر به حزب توده ایمان داشت و وفادار بود خوشحال نیستم، او حتی هشدار همرزم خود کسرائی را در مورد مشاهداتش از شوروی نادیده گرفت، ولی این یک را هم مهم‌ترین ویژگی شخصیت او نمی‌دانم. از آن مهم‌تر به‌صراحت می‌گویم که من برای سکوت نسبی او در مقابل مسائل اجتماعی سال‌های اخیر توضیح و توجیهی ندارم.

در ۳۴مین سالگرد کشتار زندانیان سیاسی توسط رژیم تبهکار جمهوری اسلامی، در همبستگی با دادخواهان، مادران خاوران، خانواده‌های قربانیان، انسان‌های آزاداندیش و همه آنهایی که خواستار اجرای عدالت، دستیابی به حقیقت، محاکمه آمرین و عاملین این جنایت علیه بشریت و طرد کلیت رژیم اسلامی و استبداد دینی حاکم بر کشورمان هستند، یاد و خاطره‌ی تمامی جانباختگان راه آزادی و عدالت را گرامی می‌داریم.

در مقایسه با این ملت ها، ایران کهنی که، اگر مبداءِ تاریخ آن را نه کشور پارس و نه کشور ماد، بلکه کشور ایران کورش بگیریم، قدیمی ترین ملت جهان شمرده‌می‌شود و در عصر مدرن نیز با نهضت مشروطه بار دیگر وحدت خود را با تصویب قانون اساسی مشروطه به وحدتی مدنی تبدیل‌کرد، به‌رغم سانحه‌ی رفع‌شدنی ولایت فقیه، نه از حیث یگانگی تاریخی ـ فرهنگی و نه از جهت دستیابی به وحدت مدنی ـ دموکراتیک اگر از بسیاری از کشورـ‌ ملت های جهان جلوتر نباشد از این دیدگاه خاص، یعنی وحدت ملی، از هیچ ملت دیگری کم‌ندارد.

در جامعه زیر سلطه جمهوری اسلامی اما، نه تنها این یا آن وجه از امنیت، بلکه اصلاً نفس امنیت مخدوش است. نه اینکه گمان شود حکومت ولایی جمعیت گزمه و عسس کم دارد و نمی‌تواند امنیت قلدرمنشانه برقرار کند؛ این نظام خشونت‌اندیش و خشن‌رفتار، به لحاظ وفور زندان و زندانی اگر هم رکورددار طول تاریخ استبداد ایرانی نباشد از سرکوبگرترین آنهاست. توسل به خشونت دولتی در جمهوری اسلامی، هنجار ایدئولوژیک و رفتار سیاسی است و کم نیستند کهریزک‌های متعدد در آن، که در هر یک از آنها جان و تن و روان شهروندان اعم از مخالفان و منتقدان نظام و یا خلافکاران و بزهکاران مرتکب تخلف، از بام تا شام زیر تازیانه جانفرسا می‌روند و مامورانی نیز در این چاردیواری‌ها از هیچ بی‌شرافتی در حق حیثیت بازداشتی‌ها کمترین ابا ندارند. برخورد فوق ضد انسانی که در اداره آگاهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی نسبت به زورگیرها صورت می‌گیرد در کمتر کشوری همانند دارد. با اینهمه طبق آمارهای قوه قضائیه و داده‌های نیروی انتظامی که به احتمال بسیار پوشش‌دهنده همه واقعیت هم نیستند، پدیده زورگیری به وسعت در حال زایش و رویش مداوم است.

گرایش من به نفی اصل دیکتاتوری پرولتاریا و حزب آن و پذیرش اصل جرات به اندیشیدن کانت، در آن زمان نه ناشی از مطالعه‌ی کتاب، بلکه نتیجه‌ی پیکاری مشخص درون خود سازمان پیکار برای آزادی اندیشه و بیان بود. پیکار من برای رسیدن به بلوغ فکری درون سازمان پیکار در سه مقطع مهم رخ داد که این سازمان مانند دیگر جریان های سیاسی مجبور شد در آن تندپیچ ها، در برابر سه رویداد مهم سیاسی پس از انقلاب موضع بگیرد: نخست در برابر اشغال سفارت آمریکا بدست دانشجویان پیرو خط امام در آبان ۱۳۵۸، دوم آغاز جنگ ایران و عراق در پائیز ۱۳۵۹ و سوم عزل بنی‌صدر بعنوان رئیس جمهوری "لیبرال" و شورش خودویرانگرانه‌ی مجاهدین خلق در تابستان ۱۳۶۰.

آنچه مسلم است رژیم جمهوری اسلامی قادر به تامین امنیت غذایی در کشور نیست و هر روز بر تعداد فقرا و گرسنگان افزوده می شود، برای برون رفت باید پرانتز این رژیم که سال ها پیش باز شده بسته شود و مردم سرنوشت سیاسی و اقتصادی خود را در دست گیرند و با مشارکت و همکاری بتوانند عقب ماندگی سال های گذشته را با همبستگی و همدلی جبران کنند.

راستش تصور من این است که حمله به سلمان رشدی در نیویورک و “دستگیری” ضارب و سپس تعریف و تمجید او از “خمینی” در دادگاه، از پیش طراحی شده بود. نشان دادن اینکه اسلام سیاسی در خارج از قلمرو حاکمیت مستقیم خود، همچون دوره “فتوا”ی قتل سلمان رشدی توسط خمینی، کماکان در موضع “تعرضی” و گسترش “پان اسلامیسم” است، با واقعیات امروزه در تناقض است. رژیم جمهوری اسلامی در تجربه سوریه، لبنان و عراق و اخیرا یمن، به دست کشیدن از پان اسلامیسم “اقناع” شد. تمام تلاشهای رژیم جمهوری اسلامی بطور مشخص پس از خیزشهای شهری سالهای ۸۸، ۹۷ و ۹۸ صرف یافتن نوعی بقاء ارکانهائی از رژیم موجود در دوره پسا فروپاشی و سقوط و سرنگونی شده است.

شفافیت و صراحت دربیان مواضع سیاسی وطرح خواست ها و هدف ها در اقدامی فراحزبی و سازمانی، همراه با اقدام در بستری ملی به عنوان عناصری از یک جنبش ملی، و فاصله گیری از فرقه گرائی وفرقه گرایانِ سیاسی و ایدئولوژیک از دستاوردهای این اقدام جسورانه و مبتنی بر شجاعتی مدنی و عقلانی ست.

"زمینه سازیِ مورد نیاز" برای دگرگونی جامعه، بخودی خود به وجود نمیآید و از خودمان آغاز می شود. یعنی هم نیاز به خود شناسی و خود سازی داریم؛ و هم باید از این تجربه ها بیاموزیم که: - منافع شخصی در حفظ منافع جمعی و ملی است؛ - باید بیاموزیم که "ما" صاحبان اصلی ایران هستیم؛ سرنوشت تک تک ما، رابطه ی مستقیم با سرنوشت ایران دارد؛ و بالاخره - باید بیآموزیم که پیروزی و سربلندی ایران، در بر پائی جمهوری مردمسالار ملی ایران است؛ و تشکیل دولت مردمسالار، در گروی بیداری و آگاهی ملت است.

گزافه نیست، اگر رابطه چین و آمریکا را یکی از مهمترین موضوعات راهبردی نظام بین الملل بدانیم. بحران و تنش در این رابطه مستقیماً بر ماهیت مناسبات بین المللی تاثیر گذار خواهد بود. در دهه های اخیر توسعه و برآمدن چشمگیر چین پیوسته به عنوان یکی از چالش های اصلی و در سال های اخیر، بویژه پس از ریاست جمهوری ترامپ، به عنوان اصلی ترین چالش ایالات متحده آمریکا شناسایی شده است. در حال حاضر، تقریباً اکثر نخبگان آمریکایی برسر مشکل زا شدن چین برای ایالات متحده هم رای هستند و آن را به عنوان موضوعی فراجناحی، فراحزبی و فراگیر در نظر می گیرند.

نه جهان و نه مردم ایران از پروژه هسته ای رژیم ذره ای خیر نمی بینند، بجز فلاکت بیشتر، میلیتاریسم و سرکوب فزون تر و تشدیدفشارهای جهانی و حتی مواجهه با تهدیدهای بیشتر. در حالی که فقر و فلاکت و نیز بحران زیست محیطی و فقدان بودجه های حداقل حتی برای حفظ وضع موجود تا چه برسدسرمایه گذاری برای آتی، دارد کشور را به یک ویرانستان تبدیل می کند. بهترین و مؤثرین عامل بازدارندگی دست شستن رژیم از سیاست های، هسته ای و تروریستی و مداخله گرایانه و ماجراجویانه در منطقه و جهان و تقویت رفاه و رضایت نسبی جامعه است.

آنتیگُن اولین چهرهٔ مقاومت علیه قدرت مطلقهٔ حاکمِ زمینی و قانون خُدایِ آسمانی است. او متهورانه اولین قدم را بر داشت و امروز سپیده و ده ها سپیدهٔ دیگر در ایران، در بندِ منادیان خدا و فاشیسمِ اسلامی، نه در زندگی ای اسطوره‌ای بلکه در واقعیتی زمینی گرفتارند. چهرهٔ شکستهٔ سپیده، بزرگ‌ترین دلیل این واقعیت است که قدرتِ آسمانی خدا و ایدئولوژی اسلام حکومتی در زمین، در برابر سپیده ها از درون تهی، پوک و بی محتویٰ شده اند. بی جهت نیست که سپیده را مجبور می کنند سخنی خلاف نظر واقعی خود بر زبان بیاورد. می دانیم که اقرارِ به اکراه مسموع نیست، این اصلی حقوقی و جهانی است. پس هیچ چیز از مبارزهٔ افتخارآمیز سپیده در برابر حجابِ اسلامی نمی کاهد.

روح‌الله خمینی در حکم معروفش، "بشکنید این قلم‌ها را" برآوردن چنین امری را کاری واجب می‌شمرد. چون شکستن قلمها بدون استخدام گروه‌های حرفه‌ای چاقوکشان مزدبگیر امری ناممکن می‌نمود. چنانکه چنین تجربه‌ای را در زمان زندگی خود "امام راحل" برای کاظم سامی به کار گرفتند. اما با مرگ کاظم سامی هرگز چنین ماجراهایی از ترور پایان نیافت. چون پیروان راه امام راحل نمونه‌هایی کامل از آن را برای پروانه و داریوش فروهر هم به اجرا گذاشتند. تازه این موضوع زمانی اتفاق افتاد که دولت اصلاحات محمد خاتمی پروژه‌ی "چارچوب قانون" را در رسانه‌های دولتی خود تبلیغ می‌کرد. در همان زمان حتا از کشتار اعضای کانون نویسندگان ایران هم چیزی فرونگذاشتند.

کودتای ۲۸ مرداد محصول اتحاد سه جانبه ای بود میان قدرت های امپریالیستی ( آمریکا و انگلیس ) ، سلطنت و روحانیت. این سه نیرو پیوند ضروری و ارگانیکی با هم ندارند و تجربه ی پنجاه سال گذشته نشان می دهد که می توانند با خشونت تمام با یک دیگر در بیفتند . اما هر سه در یک چیز اشتراک دارند و آن ضدیت شان با دمکراسی است و توانمند شدن مردم برای تعیین سرنوشت خودشان. و این خصلت مشترک آنها امروز همان طور مهم است که پنجاه سال قبل بود و چنان با سرشت هر یک از آنها گره خورده است که تصوری از آنها بدون مقابله با توانمند شدن مردم عملاً بی معناست. و در یک کلام، مساله این است که ما هنوز هم چنان ناگزیریم برای رسیدن به دموکراسی، قبل از همه، با همین ها دست و پنجه نرم کنیم .

پارلمان به عنوان قلب تپندۀ دموکراسی وظیفه اش قانونگذاری ست. اساس مشروعت پارلمان یا مجلس نمایندگان بر انتخاب و نمایندگی از سوی مردم است. وجود پارلمان اما در بسیاری از جوامع به معنای وجود دموکراسی نیست، و"هر گردی گردو نیست"، حکومت های توتالیتر هم چیزی شبیه پارلمان داشته و دارند، "پارلمانی" بر اساس انتصاب یا گزینشی غیر دموکراتیک ، که حیات درونی و قوانین مورد تصویب و خروجی اش غیر دموکراتیک و غیر انسانی بوده اند، شبیه "مجلس شورای اسلامی" در جمهوری اسلامی.

این اثر، کمک بزرگی است به شخص کنجکاو برای آشنایی باز بیشتر با رویدادهای ریز و درشت تمدن‌های متعدد در طول تاریخ بشریت و نیز دریچه‌ی دیگری برای ما ایرانیان برای دموکراتیزه کردن کشور و درنگ بر موضوع بغرنج چگونگی روند توسعه‌ی پایدار در ایران. با آن‌که کتاب درباره‌ی گذشته و امروز ایران – مگر در شکل کلی خاور نزدیک – شوربختانه خاموش است، ولی مطالعه‌ی تطبیقی آن می‌تواند بسی یاری‌دهنده و روشنگر افتد. مفاد این اثر برای فهم چیستی فاجعه‌آمیزی و ویرانگری اجتناب‌ناپذیر رویکردهای چند دهه‌ی گذشته، سمت‌دهنده و راهنمای نیرومندی است.

بزرگترین ملت‌های اروپا و مغرب‌زمین از ملت ایران سابقه‌ی «ملت بودن» دیرینه‌تری ندارند. به عنوان مثال سرزمین اسپانیا که تا ۱۴۷۹ محل سکونت اقوام متعددی با شهریاران محلی خود بود با ازدواج میان ایزابل کاستیل موسوم به ایزابل کاتولیک با فردیناند آراگون برای نخستین بار به واحد سیاسی یگانه‌ای تبدیل‌شد که البته مدتی مدید به علت پیچیدگی رسوم حاکم بر اتحاد خاندان های سلطنتی و اختلافات ناشی از آن در میان دو سلطنت محلی طرف ازدواج دچار اختلالات سیاسی بود. در این زمان ملت اسپانیا در حال تکوین بود. اما این پادشاهی جدید در سده‌ی هفدهم به یکی از بزرگترین قدرت های اروپا تبدیل شد.

یادت می آید پدر روزی از چندین سال پیش را وقتی که به تو گفتم، در شکنجه گاه شاه زیر شلاق با خود زمزمه می کردم، ای جلاد ننگت باد... تو چه گفتی؟ پرسیدی، "می دانستی شعر از کیست؟" گفتم، نه. و تو با چشمان شگفت زده نگاهم کردی. کمی خجالت کشیدم و فوری گفتم، بعداً در زندان فهمیدم. اما اصلاً برای تو مهم نبود که چرا شاعر را نمی شناختم، تنها می خواستی بدانی آن جوان های شورشی چه نگاهی به اشعار تو داشتند.

بالاخره بعد از بیست سال رفت و آمد و برو بیا و هدر دادن ده ها میلیارد دلار؛ برای غنی کردن اورانیومی که حتی یک گرم آن مورد استفاده نبوده و نیست و به هیچکار بجز ساخت بمب اتمی نمی آید؛ روز یکشنبه گذشته با همکاری مورا و مالی متنی به نام متن نهایی تهیه شده تا آمریکا و ایران پاسخی مثبت یا منفی به آن دهند.

»  فرزندانی که انقلابِ مشروطه را کشتند
»  جنبش‌های اعتراضی و آینده سیاسی ایران
»  جناب علی کشتگر به کجا چنین شتابان !
»  آرمان ما آزادی ودموکراسی بود نه استقرار «شر»
»  حسادت و سیاست
»  چهل سال جنایت علیه بهائیان
»  جان کلام برای عموم!
»  ملت ایران، یک واقعیت تاریخی انکارناپذیر!
»  چرخشی افراطی در «جمهوری اسلامی ایران»؟
»  نه به حجاب اجباری، حق‌انتخاب پوشش برای زنان!