جامعه پويا جامعه پُر جنب و جوش و سرزنده است. جامعه ايست كه انسانها در همه زمينه ها و ابعادش مى كاوند، مى بالند و مى دمند. در چنين جامعه اى آرامش بمفهومى كه، نه ابتكار عمل باشد و نه خلاقيت و هر چه هست در روزمرگى خلاصه شود، مصداق ندارد. اصولاً، وقتى روش و قياس عقلى به موضوعات، كانون اصلى فعاليت هاى مستمر يك فرهنگ و جامعه باشد، در چنين فرهنگى رسم بر آزاد زيستن است و آزادى يعنى فعال و مسئول بودن افراد جامعه در قبال تقدير خويش. در آزادى، به دليل اينكه هر فرد بر خويشتن خويش مسئول است، به اجبار هم كه شده تلاش مى كند تا تمامى توان فكرى اش را براى ساز و كارهاى زندگى اش بكار برد.

این ادعای سخیف و ناروا که ‌حمله‌ی نظامی عراق به ایران را شاپور بختیار به صدام حسین توصیه‌کرده‌است، و ما در زیر دلائل کودکانه‌بودن آن را نشان‌خواهیم‌داد، از کجا آب‌می‌خورد؟ اطلاعات کنونی ما نشان‌می‌دهد که صدام حسین از یک سال پیش از حمله‌ی ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ به ایران، یعنی، تنها، از یکی ‌ـ‌ دو ‌ماه پس از خروج شاپور بختیار از کشور و ورود او به خاک فرانسه۱، که اقامت او در این کشور هنوز حتی سامان درستی نیافته‌بوده، کار تدارک جنگی سخت و طولانی با ایران را آغاز کرده‌بوده‌است؛

علی اشرف درویشیان هم رفت. به رغم اینکه میدانستم حال و روز خوبی ندارد و جسمش رو به ضعف رفته است، اما باز یکه خوردم. نمی دانم چرا مرگ او به نظرم ناگهانی رسید. علی اشرف را نخستین بار در سال ۱۳۴۹ منزل یکی از نزدیکترین یاران و بستگان جانباخته ام، هبت معینی در تهران دیدم. آن‌زمان ما در مناسبات سیاسی خود، افراد را با نام و نشان معرفی نمی کردیم. اما نمی دانم چرا او با نام واقعی به من معرفی شد. در حالی‌که من برای او نام دیگری داشتم.

انانی که سعی کردند که ایده مبارزه طبقاتی را کوچک کنند، مجبور شده‌اند به این خطای خود اعتراف نمایند. مبارزه طبقاتی به معنای کشت و کشتار و خون نیست. مبارزات قلمی نیز جزیی از مبارزات طبقاتی هستند. حقوق کارگران ایرانی فقط از طریق مبارزه کسب می‌شود، فقط از این طریق است که او به رسمیت شناخته خواهد شد، به او به عنوان یک انسان در عمل، و نه در حرف، ارج گذاشته خواهد شد. در هیچ کجای دنیا این ارج‌شناسی بدون مبارزه به دست نیامده است! طبعا، هم کارگر و هم سرمایه‌دار به وابستگی خود به یکدیگر در شرایط کنونی معترف هستند. ضمن آنکه همه می‌دانند که تولید بر پایه مالکیت خصوصی یکی از اشکال ایجاد فراورده‌های مورد نیاز جامعه است. اشکال دیگر تعاونی و دولتی نیز وجود دارند. هانت با بازگشت به نوشته‌های اولیه هگل، به اخلاق هگل، همبستگی را به رسمیت شناختن متقابل می‌نامد، چیزی که به نظر نویسنده این سطور فقط قسمتی از حقیقت است، اما در هر حال او بر مبارزه برای به رسمیت شناخته شدن و ارج‌شناسی پافشاری دارد.

آموزگار ،نویسنده، محقق،عضو کانون نویسندگان ایران، مبارز چپ وترقیخواه کشورمان علی اشرف درویشیان در گذشت. علی اشرف انسان شریف ، مهربان و خوش طبع و معلم ورفیق عزیزی برای بسیارانی از مابود. او نویسنده و تصویرپرداز مردمان حاشیه، مردمان اعماق ،بچه های آبشوران در گل ولای کوچه های همه شهرهای جهان بود که نان و مسکن وآزادی را تنها در رویاهای شبانه میبینند.

برای من و فکر می‌کنم برای بسیاری از ما بازماندگان آن جانباختگان گرانقدر ـ چه بستگان آنان باشیم، چه دوست و همراه زندگی یا رفیق و همرزم مبارزه‌ی سیاسی‌شان ـ واژه‌ی دادخواهی حامل مفهومی سترگ و پرصلابت است، برایمان زاینده‌ی امید و استقامت است. از جنس واژه‌هایی مثل کرامت انسانی و عدالت و حق و آزادی. دلگرم و توانمندمان می‌کند. انگار برای حضور و تلاش ما سنگر می‌سازد، یا مرزی می‌کشد میان سرکوبگر و حق‌طلب. رهایی بخش است، زیرا که تنها در بازنمایی و روایت فاجعه خلاصه نمی‌ماند، بلکه با کالبدشکافی آن، با ردیابی چراها و چگونه‌ها روشنگری می‌کند، پاسخ می‌طلبد و اینگونه زمینه‌ساز دادرسی حقوقی و پالایش اجتماعی می‌شود.

من هم مثل بسیاری از شما سال هاست که با موضوع اعدام های گسترده در حکومت اسلامی درگیر هستم. با این حال وقتی در این ماه ها و روزها، سالگرد فاجعه ی کشتار سال ۶۷، این فیلم ها و ویدئوکلیپ ها را می بینم و به شط خونی که در پشت سر ما از همان نخستین روزهای انقلاب تا امروز کشیده شده است، فکر می کنم، باور کردن چنین کشتارهای عظیمی برایم سخت است. این همه نام، این همه یاد... به همه ی این نام ها و همه ی این یادها، به همه ی جان باختگان راه آزادی، عدالت و سوسیالیسم، در اینجا به سهم خود ادای احترام می کنم.

غایت دادخواهی کشف حقیقت و اجرای عدالت است و نه انتقام جویی یا خونخواهی که ریشه در قانون قصاص و معامله به مثل دارند. طرف دادخواهی ممکن است شهروند عادی، مأموران دولتی و یا مسئولان درجه اول حکومت باشند. از اینرو تحقق دادخواهی منوط به وجود یک دادگستری و قوه قضائیه مستقل از قوه اجرایی است. زیرا که قوه قضائیه هم عهده دار دادرسی است و هم تضمین کننده حقوق و ازادی های اساسی شهروندان.

دیدن عکس‌های علی‌اشرف درویشیان در چند روز پیش با جمعی از دبیران و اعضای کانون نویسندگان ایران (بکتاش آبتین، کیوان باژن، محسن حکیمی، رضا خندان(مهابادی)، فاطمه سرحدی‌زاده، قارن سوادکوهی، علیرضا عباسی، اکبر معصوم‌بیگی و روح‌اله مهدی‌پور)، که به دیدار او و خانواده‌‌اش رفته بودند تا هم دیداری با وی داشته باشند وهم ترجمه‌ی کردی رمان سال‌های ابری را که در سلیمانیه عراق منتشر شده است به او تبریک بگویند، مرا به عالم جوانی برد، به زمان آغاز یک دوستی، به پیش از انقلاب، به سال‌های نخستین دهه پنجاه.

استراتژی‌ای که بر اساس امید و نه بر پایه‌ی تحلیل مشخص وضعیت و تناسب عینی قوا باشد، محکوم به شکست است. کرکوک و مناطق مورد مناقشه را نیروهای دولت مرکزی عراق اشغال کردند. به این اعتبار می‌توان گفت: رهبران کرد شکست خوردند. چرا شکست؟ علل عمده‌ی آن را می‌توان چنین صورتبندی کرد: ۱) برآورد غلط از استراتژی آمریکا، امید به دخالت این کشور و در نتیجه عدم محاسبه‌ی امکان هماهنگی آمریکا با نیروهای ایران، ترکیه و دولت مرکزی در اشغال مناطق مورد مناقشه کردستان ...

افزایش زنجیره ای قتل کودکانی نظیر ملیکا دخترهشت ساله، آتنا اصلانی دختر هفت ساله، ستایش قریشی دختر ۶ ساله و اهورا پسر سه ساله در فواصل نسبتا کوتاهی از یکدیگر، مسئله کودک آزاری در ایران را به معضلی جدی بدل ساخته است. از آنجا که آمار قابل اتکایی در ایران در دست نیست، روشن نیست آیا افزایش تعداد این خشونت ها یا بازتاب رسانه ای گسترده تر و حساسیت جامعه، کدامیک علت توجه عمومی بیشتر به این مسئله است. هرچند مقامات رسمی درباره افزایش کودک آزاری هشدار داده اند، اما چشم اندازی در کاهش این خشونتها وجود ندارد.

بشر در برابر هفتخوان تهدید‌های زیستبومی هفتخوان برنامه ریزی را دارد. در روند کوشش برای نجات زیستبوم هیچ پیشنهاد عمده‌ای نیست که بدون زیان نقدی و آنی برای افراد باشد. تغییر مسیر تولید، مهار و تغییر مسیر جامعه‌ی مصرفی، تبدیل بازار مصرف‌ به بازار نیاز، کنترل و کاهش جمعیت، منع سوخت فسیلی و هسته‌ای، خلع سلاح جهانی از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی، تحکیم همبستگی و همکاری جهانی برای حل مشکلات، این نیز یک روایت از راه حل‌های عمده است.

امروز، برجام به عنوان حاصل تلاش نیروهایی که به دنبال راه حل متفاوت برای مناقشات منطقه ای در گذار از تنش و جنگ به تفاهم و احترام به منافع یکدیگر هستند، یک واقعیت انکار ناپذیر است. مخالفان برجام تاکنون هیچ الترناتیو دیگری جز تهدید نظامی ارائه نکرده اند. کم تر کسی در جهان خواهان تغییر امکان توافق و صلح با جنگ و درگیری است. حتی دولت ترامپ در برخورد به برجام یک دست نیست. وزرای کلیدی این دولت بر اهمیت برجام و حفظ آن تاکید می کنند. خود ترامپ هم علیرغم وعده‌ی پاره کردن این توافق، مدعی عدم پایبندی دولت جمهوری اسلامی به آن است. به نظر می رسد برای ترامپ هم خروج از برجام با توجه به بازتاب بین المللی آن، آسان نیست و تهدید به بازگشت تحریم ها و یا اعمال تحریم های جدید بیش از همه، هدف وادار کردن طرف مقابل به نقض آن را دنبال می کند.

جدال رهبر و رئیس جمهور، مواجه ترقی خواهی و محافظه کاری نیست. جدال مابین اصلاح طلبی و اصول گرائی نیز نمی تواند باشد. این مناقشه یک جدال تاریخی ست که ریشه در صد سال جنبش مشروطه خواهی ایران دارد. جدال برای محدود کردن اختیارات رأس حکومت و منفک کردن قوای اجرائی و ارگان‌های انتخابی از ید قدرت فردی شاه یا ولی فقیه. در قانون اساسی متناقض جمهوری اسلامی، تناقض مابین جمهوری بودن و اسلامی بودن، در حیطه اختیارات ولی فقیه و رئیس جمهور، به‌صورت فاحشی بروز پیدا می کند. همه تلاش رهبر نظام تاکنون این بوده است که موقعیت رئیس جمهور را به نفع حاکمیت خویش تضعیف و به یک مقام فرمایشی و مطیع مقام رهبری، تقلیل دهد. آیا حسن روحانی در این دام افتاده و به یک «تدارکاتچی» دستگاه ولایت تنزل نموده است؟ آیا روحانی با این کارنامه به‌سوی تثبیت موقعیت خویش در جانشینی رهبر خیز برداشته است؟ اگر چنین باشد، تاریخ شکست قطعی او را از همین امروز ثبت خواهد کرد.

محمدعلی نجفی با وعده‌ی اصلاح ساختار مالی بر کرسی شهرداری تهران دست یافت. او به همین منظور به تغییر در ردیف‌های بودجه‌ی مصوب شهرداری دست یازید و ضمن تعدیلی منفی آن را از مبلغ نوزده هزار میلیارد تومان به چیزی حدود دوازده میلیارد تومان تقلیل داد. ناگفته نماند که طی سال‌های اخیر در شهرداری تهران سنتی را برای بودجه‌نویسی به کار گرفته‌اند که بر پایه‌ی آن تنها سی درصد از منابع بودجه مشخص می‌گردد. با این رویکرد مابقی آن از منابعی شناور و ناشناخته تأمین خواهد شد که شهرداران مناطق وظیفه دارند با ایذا و آزار مردم به پوشش آن دست یابند. ولی شهردار تهران اینک چنان تبلیغ می‌کند که دارد در همین منابع شناور بودجه اصلاحاتی را به عمل می‌آورد، که گزارش‌های به دست آمده خلاف آن را به ثبوت می‌رساند.

هنوز افکارعمومی از تجاوز وقتل ستایش ۸ ساله در ورامین واتنای ۸ ساله دراردبیل جریحه داربود که خبرتکان دهنده تجاوز وقتل اهورای 3ساله توسط ناپدریش مردم ایران ،بویژه مردم گیلان را در ماتم واندوه فرو برد . فاجعه تجاوزوقتل در سالهای اخیر بویژه درموردکودکان همچنان تداوم داردواعدام متجاوزین وقاتلین نیز،ازارتکاب باین جنایت هولناک نکاسته است،زیراعلل وعوامل این گونه جنایات ، سقوط وفروریزی ارزشهای اخلاقی است ،که آثارآسیبهای فاجعه بارآنرابرپیکر جامعه بحران زده ما میتوان مشاهده کردکه پیامدهای رنجبار آن کمتر ازمشکلات توانفرسای اقتصادی نیست .

خانه‌ی مسکونی تو پایین کاخ صاحبقرانیه قرار داشت و کاخ جدید در دست ساختمان بود. طولی نکشید که همسایگان عالی‌قدرت به قصرشان نزول اجلال فرمودند و آرامش در آن ناحیه بر هم خورد. اعضای خاندان جلیل سلطنت به‌خاطر مشکلات آمد و شد در پایتخت، از هلیکوپتر استفاده می‌کردند وخلبان هم همیشه چرخی در آسمان محله‌ی شما می‌زد و وقت و بی‌وقت، در و پنجره‌های خانه‌ی شما را می‌لرزاند. عادت به این سروصدا آسان نبود. تو به چاره‌ جویی برخاستی و از کسی که از راه و رسم دربار و درباریان آگاه بود، جویا شدی از چه راه درخواستی ارسال داری که خلبان دربار با هلیکوپترش دیروقت بالای سرتان نچرخد و خواب‌تان را آشفته نکند.

آنچه که مسلم است، همبستگی همانند دموکراسی از جمله کلمات مثبتی محسوب می‌شوند که اکثر افراد راجع به آن حرف می‌زنند، اما مفهوم دقیق آن بسیار کمتر از دموکراسی مشخص است. مدت‌های مدید، بحث در مورد مفاهیم عامی چون ازادی، برابری، عدالت ادامه داشته است اما کمتر در مورد همبستگی بحثی صورت می‌گیرد. آیا این بدان معنی است که ما درک یکسانی از همبستگی داریم؟ آقای پورمندی از جمله می‌گویند: "مفهوم وسیع «همبستگی» به عنوان یک ارزش را که همه می‌دانیم و محل نزاع نیست: یکی برای همه، همه برای یکی» اما»همه» شامل چه کسانی می‌شود؟

در رابطه با مسئله ی هویت جمعی، ناسیونالیسم و استقلال سیاسی، من سالها پیش مقالاتی نوشته و در نشریه های اینترنتی چاپ کرده ام. اگرچه بررسی این مفهوم با توجه به انتخابات اخیر در اقلیم کردستان و کاتولونی اهمیت پیدا می کند، ولی موضوع این فصل از نوشته نخواهد بود. آنچه که قابل توجه است برخورد اتحادیه ی اروپا به خشونت پلیس و سربازان حکومت مرکزی است. اتحادیه ی اروپا این خشونت را یک مسئله ی داخلی اسپانیا ارزیابی می کند. یعنی ربطی به اروپا ندارد. توجه کنید که در سالهای اخیر اتحادیه ی اروپا چندین بار مداخله در امور داخلی در افغانستان، عراق، کنگو و ...را تائید کرده و پاره ائی از کشورهای عضو نیروی نظامی نیز جهت کمک به این و یا آن گروه فرستاده است!

ناگفته نمی‌توان‌گذاشت که بحث اصلاحات ارضی که دکتر مصدق در سخنرانی تاریخی خود به آن پرداخته‌بود، همانگونه که از سخنان او نیز پیداست، از سالها پیش از سوی برخی از احزاب سیاسی مطرح‌شده‌بود. طرح این موضوع انگیزه‌های گوناگونی داشت که دکتر مصدق به مهمترین آنها در آن زمان پرداخته‌بود. یکی دیگر از این انگیزه‌ها نیز البته، و چنانکه او نیز خود بدان اشاره‌کرده‌بود، تنگدستی و عقب‌ماندگی کشاورز ایرانی بود که موجب می‌شد هر کس، خواه از راه دلسوزی واقعی و خواه از طریق عوامفریبی آن را پیش‌بکشد و به تبلیغات پیرامون آن بپردازد.

رفراندوم بارزانی در ادامه زنجیره حملات آمریکا به یوگسلاوی ، افعانستان ، عراق ، لیبی و سوریه ، و در سوار شدن بر آرزوی دیرینه خلق کرد ، برای گریز از بحرانی که فساد و چپاول منابع اقلیم در جهت منافع خانوادگی ، از مسببین آن بوده ، تعطیلی پارلمان محلی و حضور و فشار لاشخورهای رانت خوار نفتی انجام گرفت .این رفراندوم برای تعیین سرنوشت چاه های نفت بود تا برآوردن آرزوی دیرینه خلق کرد. بنابراین باید منتظر درگیری های خونین بر سر آن بود.

هرگاه حمله تند امريكايى ها عليه نقض حقوق بشر اين "جمهور" دينى نسبت به مردم ايران و همچنين موضوعات فعاليت هاى هسته اى و موشكى، حمايت جانانه از بشار اسد، و انواع گروه هاى ترويست اسلامى در خارج از مرزهاى ايران صورت مى گيرد، مجذوب شدگان "نخبه" كه مطلقاً به علم سياست و سياست ورزى و نيز فكرروشن آشنايى و قرابت ندارند، زورشان به چهارتا مخالفين اين حكومت در خارج از مرزهاى ايران مى رسد به جاى اينكه حكومت را كه مسبب اصلىِ همه اين فجايع است و همچنين اصلاح طلبان اين حكومت را در بى رمقى و ناكاآمدى شان مورد مؤخذه قرار دهند.

بحران هسته ای ایران با داشتن ابعادمنطقه ای و جهانی به زودی واردفازجدیدی با پی آمدهای نامعلوم ولی بهرحال مخاطره آمیز می شود. توافق هسته ای یک پیمان جهانی و موردحمایت شورای امنیت سازمان ملل است و دولت آمریکا صرفنظر از نحوه مواجهه که حول آن در میان طبقه سیاسی حاکم بر آمریکا مناقشه هست، در اساس هدف بازنگری و جایگزینی آن با پیمان جامعی را دنبال می کند که برطرف کننده نقایص آن و در بردارنده سایرجنبه های «مخرب» رفتارحکومت اسلامی باشد. ناگفته نماند که تغییررویکرددولت آمریکا نسبت به برجام بدلیل نقش عمده ای که در پیشبردآن و اعمال فشارها و تحریم ها و اجماع جهانی داشت، فی نفسه در سرنوشت این پیمان تعیین کننده است.

بنظر من تلاش همه اقلیتها و اقوام در کشورهای خاورمیانه برای رسیدن به آرزوهایشان، (دموکراسی، آزادی و عدالت اجتماعی) هر چند کند، اما در همیاری و همبستگی با سایر اقوام در کشورهایشان کم هزینه تر و ممکن تر است، تا مسیر جدایی و استقلال طلبی. درکردستان عراق ترکمنها، مسیحیان و عربها نیز زندگی می کنند. امروز از دیدگاه جامعه بین المللی دولت مرکزی عراق باید مورد حمایت قرار بگیرد و بنابراین کسی در تضعیف این دولت تلاش نخواهد کرد. و کردها در امتیاز گرفتن از رژیم بغداد با توجه به شکست رفراندوم مشکلات بیشتری از قبل برپایی " رفراندوم"دارند.

بر خلاف نظریه‌پردازان و کوشندگان عرصه سیاست نظری و فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی، کنش‌گران‌ و سیاست‌ورزان‌ حوزه سیاست عملی کمتر مستقیماً در باره انگاره‌ها و مبنایی فلسفی و ویژگی‌های شکلی و محتوایی مدل حکومتی مورد علاقه خود اظهارنظر می‌کنند. شناسایی و معرفی موردی این ویژگی‌ها اما از ضروریات و اجزاء عمده و غیرقابل انکار برای ارزیابی کارنامه بازی‌‌گران‌ سیاسی در تاریخ‌نگاری مدرن محسوب می‌گردد.

»  رفراندوم استقلال بر پایه های لرزان اقتصاد
»  میثاق ملی لغو اعدام
»  آیا«شکست» دیگری برای کردها در راه است؟ - بخش اول
»  مصدق و اصـــلاحــات کاذب «تقسیم اراضی ... با تمرکز جمعیت می تواند عواقب وخیم‌تری...»
»  می‌خواهم زنده بماند!
»  انقلاب اکتبر، تراژدی یا امید؟
»  یادی از آن روزگاران
»  ولایت فقیه مسئول اصلی کشتار ۶۷
»  همه پرسی اقلیم کردستان و پی آمدهای آن