سپیده رشنو دختری که یک روز صبح، احتمالاً مثل تمام صبح‌های دیگر، سوار اتوبوس بی‌آر‌تی شد، اما بعدازظهر، مسیر زندگی‌اش را عوض کردند. سپیده رشنو، دختری که از شهرستان به تهران آمده بود برای کار و پیشرفت و یک روز صبح سوار بی‌آر‌تی شده و ... و همین. به‌تمام‌معنا همین. نه عضو حزب و دسته‌ای و نه پیشینه‌ای از فعالیت سیاسی؛ می‌گویند داستان‌نویس و ویراستار بوده؛ اما اصلاً چه اهمیتی دارد. ٓآدم می‌تواند با هر شغلی یک روز صبح سوار اتوبوس شود و مثل هزاران آدم دیگر این شهر برود دنبال بدبختی‌هایش.

در خصوص حبس غیر انسانی بیش از سیزده – چهارده سال این دو زن زندانی که از امکانات اولیه پزشکی در زندان محروم بوده و بخش قابل توجهی از زندگی خود را بدون حتی یک روز مرخصی در پشت میله های زندان گذرانده اند ، لازم به ذکر است که متاسفانه جوامع حقوق بشر بین لمللی تا کنون به این موضوع توجه لازم را نشان نداده اند. شاید این ایراد در مورد جامعه ایرانی خارج کشور نیز صدق می کند. نگارنده این موضوع را در گزارشات و نامه های متعد د به جوامع حقوق بشر اشاره کرده وخواستار توجه و حمایت آنها از آزادی این دو زن زندانی سیاسی که نمونه بارز نقص حقوق بشر درسطح جهانی بوده ، شده ام.

زنان با پيش زمينه های تاريخی و تجربی از جنبش تنباکو، تا جنبش مشروطیت و بيرون آمدن زنان از خانه و حضور در اجتماعی که پيش از آن همواره فضائی مردانه بوده و دسترسی به اموزش برای دختران دستاورد های بزرگ انقلاب مشروطيت برای زنان بود. در اين انقلاب به سبب سرعت وقايع سياسی و اجتماعی، اثرات فرهنگی که همواره زمان زيادی لازم دارد که به سر انجام برسد ، مشهود نبوده ولی با این حال توانست پایه گذار مبارزاتی باشد که جنبش زنان ایران را شکل داد.

این واژه‌ی بی‌تقصیر اما، مقصر اصلیِ گزینشی‌شدن سرگذشت‌نامه‌ها و تبدیل آنها به گزیده‌ای از خاطرات شده است. شاید با نگاهی موشکافانه و منتقدانه بتوان چراییِ انتخاب واژگان متفاوت و مشخصاً واژه‌ی خاطرات برای سرگذشت‌نامه‌ها را در مقاطع زمانی مختلف و شرایط نویسندگان بررسی کرد. این نکته که انتخاب واژه‌ی خاطرات، انتخابی عامدانه است یا واژه‌ای مصطلح در میان مردم، نیاز به تحقیق و بررسی عمیق‌تر زندگی‌نامه‌ها، به‌ویژه زندگی‌نامه‌های زنان، دارد. اما نکته‌ی مغفولِ بسیاری از این سرگذشت‌نامه‌ها، روایت‌هایی از عرصه‌ی خصوصی، به‌ویژه روایت‌های عاشقی، است.