جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائیک چه می گویند و چه می خواهند؟

جنبش جمهوری خواهان دمکرات و لائیک ایران به صورت رسمی با تشکیل همایشی سراسری در پاریس در سپتامبر ۲۰۰۴ با شرکت ۳۰۰ تن از ایرانیان که در آن چهره های سرشناس روشنفکری، ادبی، دانشگاهی و سیاسی ایرانی در تبعید حضور داشتند، شکل گرفت. پايه ريزي جمهوريخواهان دمکرات و لائيک اما با انتشار بيانيه اي در هنگام انتخابات دور دوم رياست جمهوری ايران در ماه مه ۲۰۰۱ صورت گرفت. اين بيانيه را بيش از ۱۸۰ نفر از روشنفکران ايرانی با سپهرهای فکری گوناگون چپ دمکرات، ملی گرای لیبرال و« دين باوران لائيک» امضا کردند که نقطه تولد اين حرکت بود. بيانيه ”انتخابات رياست جمهوري, جمهوري لائيک و جايگاه ما“ در حقیقت با تکيه بر حقوق بشر، لائیسیته و جمهوری، جامعه را فرا می خواند که به جای دنباله روی از این و یا آن جناح حاکمیت یا تلاش برای احیای نظام گذشته و یا پی ریزی رژیمی ایدئولوژیک، برای نظامی مدرن و عرفی در ایران بکوشند. جمهوريخواهان دمکرات و لائيک در پی انتشار بيانيه ۲۰۰۱، کنفرانسی سراسری در ژوئيه ٢٠٠٣ در پاريس برگزار کردند که در آن در باره اهمیت و معنای مشخص لائيسیته در ايران، بن بست پروژه اصلاح طلبی دینی برای گذار به دمکراسی و “گام هاى مشترك” جمهورى خواهان مستقل ايرانی، به بحث و گفتگو پرداختند. در همایش سراسری ۲۰۰۴ نیز که بسیاری از آن به عنوان "کنگره موسس" نام می برند، به رغم تفاوت آرا در بسیاری از زمینه ها، اکثریت شرکت کنندگان رای تمایل خود را به جمهوری پارلمانی مبتنی بر موازین بین المللی حقوق بشر و جدایی دین از دولت ابراز نمودند. در اسناد و مصوبات جمهوريخواهان دمکرات و لائيک به صراحت آمده است که منبع قدرت نه الهی است و نه موروثی است بلکه راي مردم يک گانه منبع و مرجع مشروعيت نظام سياسی است. از نظر ما در اين جمهوری تمام نهاد ها از رياست جمهوری گرفته تا ديگر مقامات و مراجع جامعه بايد انتخابی و قابل تعويض باشند و با رای مردم انتخاب يا عزل بشوند. ما از پلوراليسم به عنوان شرط حياتی رشد و شکوفائي جامعه دفاع مي کنیم و بر اصل تفکيک قوا پافشاری می کنیم.
جمهوريخواهان دمکرات و لائيک، با آن که امروزه خود را بديل مستقيم قدرت سیاسی نمي بينند و ترجيح می دهند بیشتر به عنوان جنبشی اپوزيسيونال عمل کنند، اما بر ضرورت برچیدن استبداد دینی حاکم بر ایران به عنوان مانع اصلی گذار به دمکراسی در کشور پافشاری می کنند و مخالف حمایت از هر جناحی از حکومت اسلامی در ایران هستند. با این وجود این جریان خواستار مبارزه ای مسالمت آمیز برای تغییر حاکمیت می باشد و بر حمایت از نهادهای مدنی و جنبش های اجتماعی در ایران (نظیر جنبش دانشجویی، کارگری، زنان و اقلیت های قومی تحت ستم) تاکید می ورزد. همچنین علاوه بر فعالیت های حقوق بشری، فعاليت روشنفکري و توليد گفتمان های دمکراتیک، لائیسیته و سکولاریسم و برابری حقوقی ( در پرتو مبارزه فعال علیه هر گونه تیعیض) و عدالت اجتماعی جایگاه ويژه ای در نزد این جریان دارد. این جنبش تمایل ندارد که به شکل احزاب کلاسیک در آید و بر سیالیت خود در حوزه سازماندهی، ایجاد شبکه های افقی و جنبشی عمل کردن پافشاری می کند. علاوه بر آن تمایل این جریان به فعالیت جنبشی بدان معنی است که به پلورالیسم و تنوع گرایشات در درون و بیرون خود اهمیت بسیاری می دهد و از همکاری با دیگر جریان های جمهوری خواه و دمکرات نیز به ویژه در زمینه حقوق بشر استقبال می کند.
در زمینه روابط بين المللی و بحران هسته ای ایران، گردهمایی دوم جمهوری خواهان دمکرات و لائیک ایران که در فوریه ۲۰۰۶ در شهر هانوور آلمان برگزارشد، بر ضرورت رسا تر نمودن صدای متفاوت (صدای سوم) پافشاری نمود. هم مصوبات گردهمایی دوم و هم مواضع بعدی این جریان ضمن استقبال از فشار سیاسی و دیپلماتیک به حکومت ایران و جلب حمایت بین المللی از مبارزات دمکراتیک مردم ایران، نه تنها میلیتاریسم و حمله نظامی به ایران بلکه تلاش برای چلبی سازی در اپوزیسیون ایران را قویا محکوم کرد و نسبت به پیامدهای آن هشدار داد. ما هم زمان خواستار توقف غنی سازی اورانیوم و همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی هسته ای و دیگر مجامع بین المللی برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای هستیم. شعار "مردم ما به نان و آزادی بیشتر محتاجند تا به انرژی هسته ای" نشان گر این واقعیت است که ما مایل نیستیم بحران اتمی ایران چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی، مسئله حقوق بشر در ایران را به سایه افکند.
دفاع از حقوق بشر در ایران و اعمال فشار به جمهوری اسلامی برای رعایت آن و تلاش برای آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی و دادخواهی برای پیگرد عاملان کشتار هزاران زندانی سیاسی و قربانیان قتل های زنجیره ه ای و تعقیب قضایی سران حکومت که در این کشتارها و ترور دگراندیشان در داخل و خارج نقش داشتند بسیار مهمتر و موثر تر از اتخاذ سیاست هایی است که به سران حکومت اسلامی در ایران اجازه دهد، با استفاده از احساسات ناسیونالیستی مردم در بحران اتمی، چهره تبهکارانه خود را پنهان سازند.
ما ایران را سرزمین مشترک همه شهروندان و اقوام ایرانی با حقوق برابر می دانیم و با تلاش برای تجزیه کشور مخالفیم. اما تاکید می ورزیم حفظ یکپارچگی کشور تحت نظام دمکراتیک در گرو برچیدن ستم قومی در ایران است.
خلاصه کنیم: ما اکنون در آستانه برگزاری سومین گردهمایی سراسری خود در بروکسل با برپایی کنفرانس حقوق بشر و لائیسیته در ایران با حضور طیف گسترده ای از روشنفکران و سیاست ورزان ایرانی و بلژیکی با افق های نظری متنوع، مایلیم اهمیت تاکید بر حقوق بشر و خواست جدایی دین از دولت در ایران را برجسته تر سازیم. به عنوان جریانی مدرن، مستقل و ضد قدرت سیاسی حاکم، همزمان از صلح و دمکراسی دفاع می کنیم و وظیفه خود را دامن زدن به نافرمانی مدنی و حمایت از جنبش های اجتماعی و جلب حمایت بین المللی از حقوق بشر در ایران می دانیم. بر این باوریم که به جای دل سپردن به انتخابات غیر دمکراتیک باید برای آزادی عقیده، قلم و بیان، آزادی زندانیان سیاسی، آزادی مطبوعات، تشکل و احزاب سیاسی و یک انتخابات واقعا آزاد با نظارت مجامع بین المللی مستقل کوشید. واقعیت آن است که انزجار مردم از استبداد دینی در ایران بهترین زمینه روی کرد گسترده به سکولاریسم و لائیسیته را در ایران فراهم آورده است که نفوذ اجتماعی آن در زیر سیطره استبداد حاکم پنهان مانده است. ما خود را بخشی از آن نیروی سومی در جامعه می دانیم که به جای حمایت از بنیادگرایان و یا اصلاح طلبان دینی حاکم، صدای خفته در اعماق جامعه را بانگ می زند و اصرار می ورزد در قرن بیست و یکم، ایرانیان بیش از هر زمان دیگر شایسته نظامی مدرن، سکولار و دمکراتیک هستند!

شورای هماهنگی جمهوری خواهان لائیک و دمکرات
۱۷ سپتامبر ۲۰۰۸