می دانیم که «بیکاری» صرفاَ نبود شغل هم نیست. همچون: «نادانی» ، «تبعیض»، «سلطه جویی»، «فقر» و «خودباختگی»، مفهومی اجتماعی است. این پدیده دارای ابعاد گوناگون، و محصول توأمانِ فرهنگ و اقتصادسیاسی کشور ما است. کارکرد «پدیدۀ اجتماعی بیکاری»، مهندسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده است، آلوده به ارزش های نابرابر جنسیت، و تداوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشِ رابطۀ عمودی حکمرانان است با حکومت شوندگان: نگاه کردنِ رعایای درمانده و محتاج، به دست پُر برکت دولت!... به همین دلایل، فعال و گسترش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابنده است.

دخترکی دسته گل وحشی زیبایی را به دستش می دهد. برای آخرین بار نگاهی ملتمسانه به مادر می کند. مادر با حلقه اشکی در چشم، روی بر می گرداند و خود را لابه لای جمعیت پنهان می کند و آرام از در خانه خارج می شود. مادر بزرگ رو به خان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عمو زیر لب چیزی می گوید که دختر نمی فهمد. نفرین فرو خفته ای؟ نمی داند!

کمتر از دو دهه است که بحث خشونت علیه زنان در ایران به موضوعی جدی تبدیل شده است، هر چند که بحث خشونت علیه زنان در جهان نیز از پیشینه ای طولانی برخوردار نیست. در این کمتر از دو دهه فعالین جنبش زنان در ایران تلاش کردند در جامعه ای که سالها با روشهای خشونت بار اداره شده، ثابت کنند خشونت امری است مذموم و جامعه را از شکل انسانی آن خارج ساخته و نیز تلاش کردند تا ثابت کنند که زنان تحت اشکال مختلف خشونت هستند.

سه روز زندان،سه روزی که هر لحظه اش تنش لرزید .باز جویی پشت باز جویی گاه روابطی را به او نسبت می دادند که او حتی اسم ان مردان را قبلا نشنیده بود و می خواستند از او که اعتراف کند به اینکه او رابطه است با فلان سازمان و یا.... انقدر تهمت و افترا زده شد ارامش زندگی او سلب گردید او از درون شکسته و ویران شد.

زنجیره کلماتی مثل اجبار، تبعیض و خشونت که او را بعنوان یک زن دربرگرفته بود به دنبالش کشیده می شد. کف جاده ای که جاده زندگی نام داشت. و اتوبوسی که اتوبوس زندگی بود و او را مسافر خودش کرده بود. یک مسافر بی اختیار. مسافری که نه مبداءش را خودش تعیین کرده بود و نه می دانست مقصدی که به آن رهسپار است، کجاست. فقط توی این اتوبوس ، هر روز و هر ساعتی که به مقصد ناشناخته نزدیک تر می شد، بیشتر فشار اجبار و تبعیض و خشونت را حس می کرد.

نواندیشی ودگراندیشی نه فقط مهم است، بلکه اکنون یک ضرورت است و آینده و دنیای دگر را می سازد. برای مشکلات و معضلات جهان حاضر دیگر نمی توان و نمی باید با مفاهیم و قراردادهای حاکم راه حل یافت. می بایست طور دیگری اندیشید و ساز دیگری زد. عمل و تجربه مستقیم انسان ها راه را نشان می دهد و هر کس را به مقصد خود می رساند. اما راه تا بی نهایت ادامه دارد. همانند اعدادی که هم چنان به شمارش می آیند، اما هرگز پایانی بر آنان متصور نیست.

دلایل بسیاری وجود دارد که چرا مردان در مرکز توجه تجزیه و تحلیل جنسیتی قرار نگرفته اند. از جمله برای این که بسیاری از مردان، به خاطر باورهای عقیدتی، به خاطر پیشداوری های شان و یا فقط برای دفاع از امتیازات شان، مخالف برابری جنسیتی بوده اند. علیرغم حمایت فعال بسیاری از مردان از روند تغییر در جهت برابری، به نظر می رسد که رویکردهای مربوط به جنسیت و پیشرفت اغلب بدون حضور مردان صورت می گیرند. این رویکردها و کار روی مسائل مربوط به جنسیت، توسط زنان رهبری شده اند و این قابل فهم است که تمرکز آنها روی مهم ترین مسائل مربوط به تبعیض جنسیتی بوده باشد.

تجاوز جنسی معضلی در تمام جوامع است و در هیچ کشوری در دینا این مسئله به قولی ریشه کن نشده است. اما میزان و نوع و نحوه بر خورد با آن در جوامع مختلف متفاوت است. در این جا لازم به یادآوری است که هر چند گاهی مردان هم مورد تجاوز قرار می گیرند ولی قربانیان اصلی تجاوز و آزارهای جنسی عمدتا زنان هستند. تجاوز و آزار جنسی به زنان خشونتی مبتنی بر جنسیت است به این مفهوم که طبق تعریف سازمان ملل، خشونت مبتی بر جنیست به آن دسته از خشونت اطلاق می شود که بر علیه زنان و دختران تنها به دلیل جنسیتشان اعمال می شود. تاکید بر این مسئله از ان جا ضروری به نظر می رسد که هنوز بسیاری به ویژگی این خشونت اهمیت لازم را نمی دهند.

عموما در جنبش های ایدئولوژیک این مردان هستند که سرنوشت یک کشور را می سازند و مردان بنیان گذاران یک ملت و سیاست های آن تلقی می شوند و وظیفه حمایت از تن زنان را نیز بر عهده می گیرند. در این ايدئولوژي سازی از زنان، تن زنان به عنوان آبروي يك كشور در نظر گرفته مي شود، آبرويي كه وظيفه ي مردان، حفظ آن است. از همین روست که گاه دیده می شود اتفاقا همین دیدگاه ایدئولوژیک نسبت به تن زنان در جنبش های اجتماعی است که سبب می شود تجاوزها از سوی نیروهای مهاجم و از سوی مخالفان به شکل پیچیده و گسترده رخ نماید.

تصویر زنان در این جوامع تصویری از اطاعت و فرمانبرداری و حقارت است. اگر نقش جنسیتی مردسالارانه مرد و توزیع قدرت بین دو جنس که از آن حاصل می شود مورد سئوال قرار گیرد ـ حال چه از طریق رفتار رهائی بخش و برابر خواهانه و چه از طریق کارکردن زنان که استقلال مالی را برای آنها ممکن می سازد ـ این خطر بزرگ وجود دارد که به جنگ میان خانواده و استفاده از خشونت و زور کشیده شود.

تفاوت میان خشونت خانگی و اجتماعی در فضای این دو خشونت است. در کشورهایی که فضاهای عمومی و خصوصی شان به یکدیگر نزدیک ترند این دو به یکدیگر مربوطند و از هریک برای تعدیل دیگری سود می جویند. خانواده ها برای تغییر اجتماع و اجتماع برای جلوگیری از زیاده روی های خانواده صدا زده می شود. در ایران رابطه ی میان فضای خصوصی و عمومی رابطه ی بسیار پیچیده ای است که جنبش زنان در مرز میان این دو فضا و تحت همین پیچیدگی ها بالیده است.

خشونت علیه زنان مرز نمی شناسد. اما هر چه جامعه عقب مانده تر و بیشتر تحت تاثیر فرهنگ و مذاهب قرار می گیرد این خشونت ها عریان تر خود را نشان می دهد. طبیعتا شکل خشونت و درجه خشونت و درجه خدشه دار شدن حقوق بشر در کشورهای متفاوت با هم فرق می کند. برخی از کشورها تمامی نرم های جهانی حقوق بشر را زیر پا می گذارند و برخی بنوعی دیگر.

فرهنگ مردسالار، که زن را جزء دارایی ها و مایملک مرد به حساب می آورد، مرد را در هرگونه رفتار و برخورد با زن مختار و آزاد می داند. بنابراین کمتر کسی به خود اجازه می دهد یا اجازه می یابد تا در این حریم خصوصی که هرگونه سبعیت و توحش درآن به واسطه خصوصی بودن مشروعیت می یابد مداخله نماید. خشونت علیه زنان، موضوعی است که در قرن اخیر و با اوج گرفتن نهضت فمینیسم مورد توجه فعالان حقوق زنان و حقوق بشر و برخی از دولت ها قرار گرفته است.

به باور من؛ ما امروز با سؤالات بسیار جدی مواجهیم كه توجه محققین، سیاست گزاران و تصمیم گیرندگان را می­ طلبد. بی شک من نخواهم توانست برای همه این سؤالات پاسخ و توضیحی روشن ارائه دهم. اما در اینجا تلاش می کنم تا ابعاد جنسیتی تروریسم و خشونت را بررسی و بدیل های فمینیستی برای آنها را توضیح ­دهم. از آن جایی که در وقایع 11 سپتامبر، به نوعی پای اسلام سیاسی به میان کشیده شده، در ادامه به اجمال ریشه­ها، پویایی جنسیتی و خصوصیات جنبش­ های اسلامی را واكاوی می­كنم.

در آستانه فرا رسیدن «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» قرار گرفته ایم. در این ایام، فعالان حقوق زنان و کودکان در سراسر جهان با انرژی فزاینده تری به مبارزه و تلاش مسالمت آمیز خود علیه خشونت بر زنان و کودکان می پردازند. از جمله این تلاش ها، در نهادها و سازمانهای مربوط به حقوق کودکان سازمان ملل متحد صورت می گیرد. با توجه به این تلاش هاست که امسال در بیست و دومین سالروز تصویب پیمان نامه حقوق کودکان، برای اولین بار «کمیته حقوق کودک سازمان ملل» یک روز را به کودکان زندانیان (یعنی فرزندانی که پدر یا مادرشان در زندان هستند) اختصاص داده است و این پیروزی را نباید دستکم گرفت.

افشای خشونت جنگی سکسیستی و گزارش های در این رابطه و توجه افکار عمومی به آن منجر به تصویب قطعنامه های مختلف که یک چنین شکل خشونتی را بعنوان خدشه دار نمودن حقوق بشر دانسته، می گردد. برای مثال دادگاه بین المللی از خشونت سکسیستی بعنوان جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت نام برده است.

در گزارش سال 2011 ایسلند توانست همچون سال 2010، با تحقق شاخص های مورد نظر، در رتبه اول قرار گیرد.نروژ که در سال 2010 رتبه دوم را در اختیار گرفته بود با حفظ شاخص ها در رتبه دوم قرار گرفت و فنلاند توانست رتبه سوم را از آن خود نماید. سوئد نیز در رتبه چهارم قرار گرفت.در این گزارش همچون سال گذشته، چهار کشور اسکاندیناوی در چهار رتبه اول تا چهارم قرار دارند.

خشونت بر علیه زنان در سطوح جهانی و سطوح منطقه ای واقعیتی روزانه است. واقعیتی که فرهنگ، رنگ پوست، نسبت درآمد و سطح آموزش نمی شناسد و بخشا علنی و بخشا غیر علنی زندگی بسیاری از زنان را درسرتا سر جهان مملو از رنج و عذاب ساخته است. آمار و داده های منابع متفاوت تکان دهنده می باشند. طبق منابع شورای اروپا خشونت بر زنان در خانواده در سال های اخیرعامل اصلی مرگ بسیاری از زنان در فاصله سنی 16 تا 44 ساله بوده است.

به مناسبت انتشار کتاب پرستو فروهر به نام «نامه عاشقانه به ایران...» مراسمی در شهر نورنبرگ برگزار شد. این مراسم با همکاری دو انجمن «زنان زونتا» و «موزه زنان» در دو شب متوالی در کافه کتابخانه شهر و در سالن موزه زنان برگزار شد. کتاب که توسط انتشارات «هاردا» HERDERمنتشر شده است، به زبان آلمانی نوشته شده و مجموعه خاطرات پرستو از سفرهایی است که طی ده سال به ایران داشته است . آغاز کتاب سال 1377 و لحظه دریافت خبر قتل از طریق تماس تلفنی یک خبرنگار است و تا مراسم سالگرد پدر و مادرش در آذر ماه 1388 و اتفاقات آن دوران ادامه یافته است.

مدرسه فمینیستی: ثبت تجربه های شخصی از خشونت های خانگی یکی از راه های شناخته شده و مرسوم برای مبارزه با خشونت علیه زنان است، اما بی شک تنها راه نیست. گاه بازگویی بدیل های غیرخشونت آمیز در روابط انسانی و ثبت لحظه های دوستی و مهربانی نیز می تواند کراهت خشونت را بیشتر آشکار سازد و امروز که در آستانۀ سالروز چهارم آذر (روز جهانی مبارزه با خشونت بر زنان) قرار گرفته ایم بی مناسبت ندیدیم که با انتشار گفتگوی زیر ـ که توسط «شیرین بهرامی راد» تهیه شده است ـ گام های مان را در نقد و تقبیح خشونت ورزی به راه های تازه و متفاوتی رهنمون سازیم.

وقتی کوچکتر هستیم فکر میکنیم دنیا همان محله ی ما و محله ی قدیمی مادربزرگهایمان است که دست در دست مادر و مادربزرگ برای خریدن نان و سبزی، کوچه های پیچ در پیچ آن را طی میکنیم. بزرگتر که میشویم میفهمیم دنیا بزرگتر است. دنیا شامل مدرسه مان هم هست و بچه های مدرسه! و چون وقتی زنگ مدرسه میخورد هر کدام از بچه ها برای رفتن به خانه شان از مسیری متفاوت میروند، می فهمیم دنیا بزرگتر از آنچه فکر می کردیم است، به اندازه ی خانه های تمام بچه ها، به اندازه ی شهرمان! و هنگامیکه برای اولین بار به مسافرت می رویم درمییابیم دنیا بزرگتر هم هست، به اندازه ی وطن مان.

تضاد میان فعالین داخل و خارج از همه بیشتر میان جنبش زنان خود را نشان داد. جنبش زنان درواقع یکی از فعال ترین و زنده ترین جنبش ها بعد از سرکوب های پیش از دوره "اصلاحات" به شمار می رفت. یکی از نشانه های پیوند "خونی" میان جنبش زنان داخل و خارج همین است که اتفاقا در خارج نیز جنبش زنان یکی از فعال ترین و پویا ترین جنبش ها محسوب می شد. این پیوند اما، نه تنها از جانب فعالین زنان در ایران، در آن سال ها نادیده گرفته می شد، بلکه نفی آن از جانب فعالین در خارج از کشور نیز به نوعی صحه گذارده می شد.

در شرایطی که بسیاری از زنان، خواه، ناخواه بی حجاب شده، وارد عرصه اجتماع و کسب و کار و تحصیل و دانشگاه، و... شده اند، مرد نه تنها در قلمرو مشروع و کنترل شده خانواده، بلکه خواه، ناخواه در قلمرو اجتماع، در ملاء عام، در عرصه دانشگاه، مدرسه اداره و کارخانه و ...حتی در عرصه سیاست و مبارزات ضد امپریالیستی با زن رو در رو قرار گرفته است، زنی که غربزده و آلوده است و مرد را بیش از گذشته در معرض خطر «هوای نفس»، سقوط اخلاقی و ابتلاء به بیماری غربزدگی و تن گرایی قرارداده است.

جالب است که کمتر می توان دید که روشنفکران ما، مرد شهر نشین را به خاطر از دست دادن چنین «صفات ساده انسانی» مورد حمله قرار بدهند. چرا که گویی این صفات ساده، فقط از آنِ زن باید باشد. در همین زمینه، یکی دیگر از روشنفکران ملی و غیر مذهبی با نفوذ معاصر، یعنی صادق هدایت، به طور مشابهی زن را «نگاهبان سنت و هویت ملی» معرفی می کند. او علیرغم به تصویر کشیدن درخشان مظالم، محرومیت ها و عقب افتادگی های زنان در داستانهایش، به ندرت چهره ای مثبت از زن آفریده است یا به ندرت مناسباتی سالم، شادی بخش و توأم با عشق بین زن و مرد ترسیم کرده است.

در ایران، مثل بسیاری دیگر از کشورهایی که «جهان سوم» نامیده می شوند، فرآیند «مسئله» شدنِ زن و نیز شکل گیری نهضت زنان، مسیری متفاوت با غرب را طی کرده است. این خود نشانگر این واقعیت است که اگر چه «مسئله زن» یک مسئله جهانی است و دارای وجوه مشترک و علل و خواست های بنیادی یکسانی در تمامی کشورهاست، اما بنا به شرایط تاریخی، سیاسی و فرهنگی و نیز مرحله یا سطح رشد اقتصادی هر کشور، ویژگی های خود را پیدا می کند.

»  تجاوز جنسی؛ پنهان ترین خشونت علیه زنان
»  توپ ها برای کی به صدا در آمده‌اند؟
»  حجاب اجباری، کلیشه های جنسیتی و خشونت علیه زنان
»  ظهور یک «فمینیسم سکولار جدید» از پرتو گسترش فمینیسم اسلامی