اگرچه در ساختار برنامه چهارم و پنجم تفاوت های صوری دیده می شود اما مطالعه ویرایش هفتم برنامه پنجم نشان می دهد به لحاظ محتوایی تفاوت چندانی بین دو برنامه وجود ندارد. این در حالی است که رئیس جمهوری بارها یادآور شده است که تفکرات حاکم بر برنامه چهارم غربی و ناشی از سرمایه داری است. بر این اساس به نظر می رسد دولت نهم پس از نزدیک چهارسال تصدیگری، به نقطه ای رسیده که در واقع ابتدای اجرای برنامه چهارم توسعه است. و این بدان معناست که کشور ما یکی از پرش های پنج ساله از چشم انداز 20 ساله را به راحتی از دست داد در حالی که می توانست در راستای تحقق اهداف آن به درستی گام بردارد.

بحران مالی جهانی آنطور که جلوی چشمان ما به نمايش در آمده، شبيه به يکی از فيلمهای زشت پیش ساخته کارخانه موفقی است که اسمش را امروز سينما ميگذارند. هيچ چيزی درآن غايب نيست، از جمله جست و خيزها و تغيير وضعيتهايی که آدم را وحشتزده ميکند؛ گويا نميتوان جلوی جمعه سياه را گرفت، همه چيز از هم ميپاشد، همه چيز از هم خواهد پاشيد.

من شوکه شده و در حالت ناباوری هستم"،این تکه از سخنان آقای گرین اسپن،رئیس افسانه ای و- تا حدی- کاریزماتیک پیشین بانک مرکزی ایالات متحده (فدرال رزرو) در روز پنج شنبه گذشته،بیست و سوم اکتبر،عنوان خبری اغلب رسانه های معتبر این کشور و برخی از کشورهای جهان بود. گرین اسپن تنها رئیسی بود که بیش از هیجده سال در آن پست کار کرد و منصوب چند رئیس جمهور از دو حزب مختلف ایالات متحده بود. او پس از چند سال کار کردن در این مقام،و با موفقیت های اقتصادی ایالات متحده در دوران کلینتون- که در کتاب های درسی اقتصاد از آن در فصلی به نام "اقتصاد نو"نام برده می شود- چنان نفوذی مقدس گونه در عرصه اقتصاد به هم زده بود که برخی او را قدرتمندترین مرد جهان معرفی کرده و همه به گفته نیویورک تایمز او را "مرد نیافتادنی" می دانستند.

رئیس ‌جمهور بعدی ایالات متحده زمان بسیار سختی خواهد داشت. حتی برنامه‌هایی كاملا اندیشمندانه هم ممكن است آنگونه كه طراحی شده عمل نكند. اما اطمینان دارم كه برنامه‌ای فراگیر براساس رئوسی كه ارائه كردم ـ توقف سلب حق مالكیت، تجدید سرمایه بانك‌ها، برانگیختن اقتصاد، حمایت از بیكاران، تقویت نظارت و ساختارهای نظارتی و جایگزین‌ساختن ناظران و افرادی كه مسوولیت حفاظت از اقتصاد را برعهده داشتند با كسانی كه بیشتر نگران نجات اقتصاد هستند تا نجات وال‌استریت ـ نه تنها اعتماد را بازمی‌‌گرداند بلكه در آینده آمریكا را قادر می‌سازد كه از تمامی توانش برخوردار باشد. از سوی دیگر، رویكرد‌های نیمه‌كاره تنها همواره نومیدی را باز می‌گرداند و به‌یقین شكست خواهد خورد.

چپی که امروز دولتی کردن را تجویز می کند، علاوه بر ناسیونالیست بودن، فریبکار نیز هست. این چپ دقیقا همان چیزی را به دولت عطا میکند که خود آن فاقد اوست: اعتماد. طرح دخالت بیشتر دولت در اقتصاد پیشاپیش اعتماد به دولتی را پیش فرض می گیرد که ذره ای هم شایسته آن نیست. مگر نه این که همین دولتها مجری سیاستهایی بوده اند که در همین سه دهه گذشته به افزایش هر چه بیشتر شکاف طبقاتی منجر شده است؟

با وجود بحران روز افزون اقتصادی, دولتمردان ایران برای کاهش باری که بر شانه اقتصاد ایران سنگینی میکند هیچ تدبیری نیاندیشه اند. در چنین اوضاعی که امروز گریبانگیر اقتصاد ایران میباشد تنها چاره نجات بایستی درآمد حاصله از نفت باشد که در اوج خود بالغ بر صدها میلیارد دلار بود, لاکن بخش نفت نیز نمیتواند تکیه گاه همیشگی برای درآمد باشد.

نباید اجازه داد دولتگرایی ارتجاعی ایرانی، چه در قالب اسلامی و چه در قالب چپ، یک بار دیگر به بهره برداری ایدئولوژیک از بحران دست بزند. تقابل با دولتگرایی در ایران تنها وظیفه ای ایدئولوژیک نیست، اهمیتی حیاتی در مبارزه طبقاتی دارد. نباید گذاشت که مبارزه با خصوصی سازی به گسترش و تقویت دولت ارتجاعی بیانجامد. طبقه کارگر ایران به اندازه کافی از استبداد سرمایه دولتی و از قدر قدرتی دولت ضربه خورده است.

تازمانی که نیروهای سیاسی آلترناتیو سیستم لیبرالیسم بدون برنامه باشند، حتی این راه حل تعدیل بحران برای کاهش درد ورنج میلیون ها نفرهم بی فایده خواهد بود.اینک با فرصت پیش آمده باید لیبرالیسم مالی را به چالش کشید.زیرا علائم و تدابیر ارائه شده توسط تئوری پردازان نئولیبرالیسم در بازار مالی امید به فردای بهتر را نمی دهند. به علاوه در قبال چالش های جهانی نظیر زیست محیطی،افزایش جمعیت، بهداشت، امنیت جهانی، انقلاب اطلاعاتی، انفورماتیک... انحصارات جهانی حاضر به همکاری با نیروهای بالنده و چشم پوشی از احتکار خود نیستند. دستیابی به موارد فوق بدون انفصال از منطق سیاست های نئولیبرالیسم غیر ممکن است.

طبقه مسلط که با وعده رهایی فرد از قید و بندهای دولت و بازگرداندن آزادی و اختیار و فردیت به انسان یورش ارتجاعی خود را آغاز کرد، در پایان پروژه تاریخی اش بشری خوف زده و جبون از خود بر جای گذاشت که نهایت آمال و آرزوهای آن در تأمین نیازهای پایه ای اش خلاصه می شد.

قیمت نفت به پایین ترین حد خود در ۱۴ ماه گذشته رسیده و ظرف ۱۸ روز گذشته ۳۰ دلار کاهش یافته و به ۶۳ تا ۷۰ دلار رسیده است. نتیجه این کاهش شدید قیمت نفت بر اقتصاد ایران به خاطر وابستگی ساختاری بودجه عمومی دولت، واردات و تراز بازرگانی کشور به درآمدهای نفتی و نگرانی از کسری بودجه جاری، توجه کارشناسان و علاقه مندان به موضوعات اقتصادی را به خود جلب کرده و صاحب نظران بر این عقیده اند که با توجه به رشد شدید بودجه عمومی دولت، واردات کالا و خدمات و افزایش مخارج دولت در چهار سال گذشته، هرگونه نوسان و کاهش قیمت نفت باعث ایجاد کسری بودجه ارزی، کسری بودجه عمومی و باعث ایجاد مشکل تامین ارز برای بیش از ۷۰ میلیارد دلار کالا و خدمات خواهد شد

مروز هزاران میلیارد دلار برای کمک به بانکها اختصاص داده می شود و طبقه کارگر خاموش است. کدام کارگری است که از ورشکستگی بانکها و شرکتهای بیمه نگران نباشد؟ تأمین پایه ای ترین نیازهای توده طبقه کارگر به سلاطین سرمایه سپرده شده است و کارگری که گروگان آنهاست در نابودی این سلاطین سرمایه، در درجه اول نابودی خود را می بیند.

برای جلوگیری از فروپاشی بورس و انسداد بازار وام که می توانست تمام بخش های اقتصاد را آلوده سازد دولمتردان آمریکا سیاست نجات یک به یک موسسات را کنار گذاشته و یک طرح نجات عمومی را برگزیدند. آقایان هانری پولسون(Henry Paulson) و بن برنانک (Ben Bernanke)، به ترتیب وزیر خزانه داری و رئیس صندوق فدرال آمریکا ، پیشنهاد کردند که دولت (یعنی درواقع مردم) تمام وام های آلوده را تا میزان ٧٠٠ میلیارد دلار خریداری نماید. در بحبوحه مبارزه انتخاباتی، کنگره آمریکا در مقابل چنین تعهد مالی ای تردید نشان می دهد، تعهدی که بلاعوض و بی سابقه است و می تواند کسری بودجه را چندین برابر کرده و به اعتبار دلار صدمه بزند. یک سناتور با انتقاد تند این کار را « سوسیالیسم مالی » خواند و آن را « غیر آمریکایی » ارزیابی نمود. مثل همیشه این افتضاح مالی موجب ابراز نظرات نمایشی در مورد « اخلاقی کردن » سرمایه داری، ضرورت فوری وضع « مقررات » و لزوم تنبیه « متهمین » شد. کسانی حتی از این هم جلوتر می روند. روزنامه وال استریت ژورنال می نویسد « وال استریت آنچنان که ما آنرا شناختیم دیگر وجود نخواهد داشت.»

کاهشهای تریلیون دلاری ارزش سهام در امروز مقدمه ای است بر ارزش زدائی عظیم تری که در راه است. این نظامی است که تنها با نابودی بخشی از ثروت تولید شده ای که متعلق به تمام بشریت است، قادر به ادامه حیات خویش و تجدید سازمان دور جدیدی از انباشت گسترده سرمایه است. هنوز معلوم نیست که این نابودی بخشی از ثروت تولید شده و بخشی از ظرفیت تولیدی جامعه بشری این بار چه شکلی به خود خواهد گرفت. این میتواند از نابودی کامل زندگی اقتصادی در کشورهایی معین تا جنگهایی عظیم و ویرانگر را در بر بگیرد.

عملکرد تجارت خارجی ایران در شش ماهه اول سال از واردات 8/29 و صادرات 6/9 میلیارد دلاری حکایت دارد . واردات طبق جدول اقلام عمده وارداتی در شش ماهه اول سال 1387 به ترتیب ارزش دلاری کالا، بیشترین ارزش و سهم واردات در مدت مذکور مربوط به «بنزین» با 4/2532 میلیون دلار و 49/8 درصد سهم ارزشی است.
«شمش از آهن و فولاد غیرممزوج» با 87/4 درصد سهم ارزشی و «سایر روغن های سبک و فرآورده ها به جز بنزین» با 2.68 درصد سهم ارزشی، رتبه های دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند.