مهرداد وهابی اقتصاد ولایی و شوکهای ارزی در زمان انتشار این مقاله قیمت دلار آزاد در بازار ایران آهسته و پیوسته به ۱۰۰هزارتومان نزدیک میشود و چیزی نمانده تا این رکورد تاریخی را ثبت کند. مهرداد وهابی، استاد اقتصاد در دانشگاه سوربن شمالی پاریس در این مقاله با مروری بر تاریخچه شوکهای ارزی در دوره حیات جمهوری اسلامی تا به امروز، علت تعدد و شدتیابی ابعاد شوکهای ارزی در ایران را بررسی میکند.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی، بروز مکرر شوکهای ارزی است. منظور از شوک ارزی جهش ناگهانی قیمت ارز بینالمللی (دلار) در قیاس با ارزش واحد پول ملی (ریال) است که دارای عواقب و تاثیرات گستردهای بر اقتصاد واقعی منجمله افزایش نرخ تورم، کاهش فاحش قدرت خرید مردم، تقلیل سرمایهگذاری و غیره است.
۱) مروری بر تاریخچه شوکهای ارزی در دوره جمهوری اسلامی
بیژن باران اقتصاد چین در سده ۲۱ چین با ۶ میلیون میلیونر، دومین کشور جهان است. نیز ثروتمندترین بانک جهان را دارد: بانک صنعتی و بازرگانی چین. رک: گزارش ثروت جهانی یوبیاس. در فهرست ۵۰۰ شرکت بزرگ جهان در ۲۰۲۴ در مجله فورچون، آمریکا تنها 6 شرکت بیشتر از چین دارد ۱۳۹ در مقابل ۱۳۳. تنها آمریکا با 31 تریلیون دلار در تولید ناخالص داخلی از چین با ۱۹ تریلیون دلار بالاتر بود.
«تریکانتیننتال: مؤسسه پژوهشهای اجتماعی» رهیافتی نو برای توسعه پایدار در جنوب جهانی برگردان و توضیحات: الف. کیوان در نقاط مختلف جهان، دولتهایی که بر عدالت اجتماعی، برابری و اصلاحات ساختاری تأکید دارند، قدرت را در دست گرفتهاند، اما استراتژی روشنی برای بازسازی جوامع خود از ویرانههای نئولیبرالیسم ندارند. این دولتها، در کشورهایی مانند هندوراس، سنگال و سریلانکا، انتقادات روشنی از رژیم ریاضتی-بدهی صندوق بینالمللی پول مطرح میکنند، اما اغلب فاقد یک برنامه سیاستگذاری مشخص هستند که بتواند بهطور قاطع از این چارچوب فراتر رود. ناتوان از تدوین سیاستی که بهطور کامل از نئولیبرالیسم گسست کند، بسیاری از این دولتهای پیشرو دوباره به بنبست نئولیبرالی بازمیگردند.
|