کمتر نویسنده دوران روشنگری را می‌توان یافت که آثارش طعمه آتش نشده باشد. دانیل دفو را بسته در غل و زنجیر، در میدان مرکزی شهر به تیر چراغ بستند و مانند دیدرو و ولتر به زندان باستیل انداختند. مرتجعین با ایده‌های تازه روشنگری کنار نمی‌آمدند و بسیاری از مواقع کار به کتاب سوزی و بگیر و ببند و قتل کشیده ‌می‌شد. سال ۱۷۶۵ در فرانسه، جوانی را به جرم داشتن کتابی از ولتر زنده زنده در آتش انداختند و سوزاندند.

گرچه رنسانس کشف دوباره انسان و جهان، تولد دوباره و نوعی رستاخیز بود، اما ماه تابان و روشنی محض نبود، کما اینکه قرون وسطی هم در تاریکی مطلق خلاصه نمی‌شد. تجارت عظیم و حیرت انگیز برده‌های آفریقایی در دوره رنسانس آغاز شد و امثال «جیرولامو ساونارولا» و «جوردانو برونو» را در همین دوران در آتش سوزاندند

این بحث در مورد غزوه بنی‌قُریْظه است که سال پنجم هجری (۶۲۷ پس از میلاد) اتفاق افتاده و از گذشته‌های دور تا همین الآن محل مناقشه است. پرداختن به این واقعه برای دفاع از دین و آیین خاصی نبوده و در تقابل با نقد خشونت‌گرایی و خرافه‌های مذهبی (که کاری است درست)، نیست. وقایع‌نمایی و جنبه‌های تاریخی موضوع مورد نظر من است.