نامه سرگشاده ی شماری از زندانیان سیاسی زندان سنندج
خطاب به سازمان های مدافع حقوق بشر

کمیته پیگیری اعتصاب غذای زندانیان سیاسی و مدنی کرد: گزارش سالیانه سازمان موسوم به "انجمن دفاع از حقوق زندانیان" در مورد وضعیت زندان های كشور در سال 86 پس از 6 ماه و در مهر ماه سال 87 منتشر شد. با علم به اینكه این نوشتار قصد ندارد به نقد موشكافانه این گزارش بپردازد اما معتقد است كه موارد ذكر شده زیر به عنوان مشاهدات جمعی از زندانیان سیاسی كه مدت طولانی ای در زندان سنندج به سر می برند را از جمله مصادیق واقعی نحوه نگهداری زندانیان و آن هم در یكی از زندانهای كشور می داند و در صدد است تا به اینگونه میزان تفاوت آمار و ارقام درج شده در گزارش مزبور را با اعمال فشارهایی كه در عینیت سیاستهای سازمان زندانها بر زندانیان اعمال می شود، نشان دهد.
زندان سنندج به طور كلی از 11 بند تشكیل شده است، بند 2و3 معمولا محل نگهداری معتادین و مكانی است برای تنبیه كسانی كه خلاف زندان داشته یا تمرد از دستور نمایند.این بندها به نسبت وضعیت مناسبی دارد و به اصطلاح ،مجرمانی که مرتکب جرایم سبك شدهاند،در آن نگهداری می شوند. بند 5 معمولا محل نگهداری جرم های سنگین و كسانی است كه مرتكب قتل شده اند. زندانیان كم سن وسال در بند 6 كه معروف به بند جوانان است به سر می برند. قرنطینه بند 7 و مختص به كسانی است كه تازه وارد زندان می شوند و باید مدتی را در آنجا به سر برند كه وضعیتی به مراتب دهشناك دارد. بند 8 محل نگهداری نظامیانی است كه مرتكب جرمی شده اند و به بند نظام معروف است. بند 9 محل نگهداری زندانیان زن و دو بند باقی مانده نیز یكی معروف به بند پاك یك است كه به ظاهر زندانیانی را در بر می گیرد كه وضعیت سالمی داشته و بند پاك 2 كه بیشتر اتهامشان سیاسی است را شامل می شود و به بند سیاسی معروف است. هر چند كه بعضی از متهمین سیاسی در بند های دیگری كه ذكر شد نیز نگهداری می شوند.
علاوه بر قسمت اداری چند دخمه دیگر هم در قسمتی از زندان وجود دارد كه معروف به انفرادی است. نباید اینگونه تداعی شود كه شمارش این بندها به معنای تفكیك و نگهداری زندانیان به نسبت جرم و بزه ارتكابی است. بندها معروف به عباراتی هستند كه ذكر شد اما محتوای آن تركیبی از مجرمین مختلفی است كه محل تردد آنها بجز بندهای قرنطینه و پاك یك، مشترك و همزمان است. از مجموع این بندها 4 بند آن به صورت سالن و مابقی از چندین اتاق تشكیل شده اند.
به منظور عدم طولانی شدن متن تنها به شرح وضعیت شكلی بند پاك 2 و بند 4 كه به صورت اتاقی و نسبت به سایر بندها و ضعیت مناسب تری دارد اشاره میشود.
بند پاك 2 سالن مانند و حدود تقریبی آن 7 متر عرض در 17 متر طول می باشد. در انتهای بند نمازخانه كه یك اتاق كوچك است و سرویس بهداشتی وجود دارد. با اینكه كل موجودی تخت های بند، 47 تخت است در حال حاضر 92 نفر در این بند به سر می برند كه مابقی به صورت كف خواب در كف سالن و نمازخوانه مشغول سپری كردن دوران كیفری خود می باشند. از مجموع 92 زندانی موجود در بند پاك دو،56 تن سیاسی و مابقی مجرمانی از قبیل قتل، دزدی و چك می باشند. برای كل 92 نفر زندانی موجود در این بند یك دوش حمام، 3 دستشویی و 2 شیر آب برای شستن ظروف و البسه وجود دارد. برای مجموع 92 نفر زندانی این بند یك گوشی تلفن در نظر گرفته شده كه هر نفر در روز تنها 4 دقیقه فرصت مكالمه فقط با شماره هایی دارد كه توسط شخص معینی گرفته می شود و در دفتر مخصوصی ثبت و بایگانی می گردد. برای كل 92 نفر زندانی این بند یك هواخوری به ابعاد 6×17 متر وجود دارد. نباید كتمان كرد كه وضعیت مورد اشاره بند پاك 2 بهتر از سایر بندهای زندان است و چه بسا زندانیانی وجود دارند كه به خاطر انتقالشان به این بند حاضر به چاپلوسی در برابر زندانبانان هستند و حتی پیشنهاد وقیحانه زندان بانان مبنی بر كنترل رفتار زندانیان سیاسی در قبال انتقال آنها به بند سیاسی ها را می پذیرند. بند 4 نیز از 6 اتاق حدودا 4×3 و یك نمازخانه در انتهای بند تشكیل شده است و در هر اتاق 9 تخت وجود دارد كه یكی از تختها به محلی برای نگهداری ظروف و وسائل عمومی اختصاص یافته و در واقع 8 تخت آن قابل استفاده است، در نمازخانه نیز حدود 20 تخت تعبیه شده است كه در مجموع 68 تخت وجود دارد .
هر چند كه ظرفیت قانونی بند 4 بر اساس تختهای هر اتاق 48 نفر است اما در حال حاضر 125 نفر در این بند نگه داری می شوند، به صورت تقریبی در هر اتاق 8 نفر روی تخت 5 نفر كف اتاق و 2 تا 3 نفر نیز داخل كریدور و نماز خانه می خوابند . جرم این افراد از مواردی همچون قتل و سرقت و تجاوز به عنف تا مهریه و چك و تصادف و سیاسی را شامل می شود . كل 125 زندانی موجود در بند 4 از یك دوش حمام،3 دستشویی و 3 شیر آب برای شستن ظرف و لباس استفاده می كنند . بهجز شیر حمام كه سرد و گرم است شیرهای آب موجود در دستشویی و روشویی فقط آب سرد دارد كه در فصل سرمای سنندج معمولاً زندانیان شستن لباس و صورت را با انتظاری چند روزه تا هنگام نوبت حمامشان به تاخیر می اندازند . برای كل زندانیان این بند نیز یك گوشی تلفن وجود دارد كه مثل سایر بند ها تنها فرصتی 4 دقیقه ای در روز به هر نفر جهت تماس با خانواده و آشنایان داده می شود. اسفناكتر از كل این موارد هوا خوری این بند است. بند 4 و5 مشتركاً دارای یك هوا خوری می باشد،با لحاظ كردن جمعیت حدود صد نفری زندانیا ن بند 5 به این نتیجه می رسیم كه حدود 225 نفر زندانی از یك هوا خوری استفاده می كنند . مطمئناً به سختی باور خواهید كرد اگر بخوانید كه كل فضای هوا خوری مشترك بند های 4 و 5 حدود 6 *20 متر است . دیدنی تر اینكه از جمعیت 225 نفری كه در هنگام آمارگیری اجباراً به هوا خوری فرستاده می شوند ،حدود 150 نفر سیگار به دست و به هنگام خواندن اسمشان در هنگام آمار از سر و كول همدیگر بالا می روند.
بهجز بند نظام كه تازه ساخت است،وضعیت نگه داری سایر زندانیان در سایر بند ها به مراتب بدتر از این دو بند است . هر چند كه چند دوش دیگر نیز در حمام عمومی زندان وجود دارد اما به علت استفاده عمومی زندانیان و ترس از انتقال بیماری معمولاً كمتر ازآن استفاده می شود .
كلیه بند ها و قسمتهای مختلف زندان مجهز به دوربین های مدار بسته و بعضی بند ها از نعمت وجود دوربین هایی با قدرت زوم بالا و شنود برخوردار است. وضعیت غذا بسیار تاسف بار و از لحاظ كمی و كیفی مطلقاً جوابگوی نیازهای غذایی زندانیان نیست و فاقد ارزش غذایی است. دستیابی زندانیان به مواد مخدر و قرص های روان گردان در داخل زندان به حدی آسان است كه بعضی از زندانیانی كه سالم وارد زندان شده اند به زعم خود و برای رهایی از تحمل فشار حبس به استفاده از این مواد روی می آورند، این افراد جدای از تعداد فراوان مجرمینی هستند كه آلوده به این مواد وارد زندان می شوند . عدم تفكیك جرائم و نگه داری فله ای و مخلوط زندانیان خطرات جدی و جبران ناپذیر روحی و جسمی را متوجه آنان نموده است ، حتی در بعضی موارد تهدید امنیت جانی زندانیان از جانب مجرمین خطرناك ، قاتلین و اوباش در حد ضرب و شتم های منجر به بی هوشی نیز مشاهده شده است.
برنامه ی صدور اجازه ی مرخصی به زندانیان نامرتب و فاقد هیچگونه اصول خاصی است. در این میان مرخصی به زندانیان سیاسی،حق آنها در استفاده از مواد قانونی همچون ماده 38 (عفو مشروط)، استفاده از حق قانونی تفكیك جرم و محل نگه داری مناسب ، انتقال بی مورد زندانیان سیاسی از زندان عمومی به انفرادی های اطلاعات ، استفاده بیشتر از ملاقات حضوری با خانواده،استفاده دلخواه و مناسبتر از تلفن،نشریات و وسایل صوتی نادیده گرفته می شود.
وضعیت قضایی پرونده زندانیان و مخصوصاً متهمین سیاسی حكایت از ناعدالتیهایی دارد كه خود داستان مفصل دیگری است. با این حال سومین گزارش سازمان انجمن دفاع از حقوق زندانیان ، در حالی بعد از گذشت شش ماه از سال منتشر می شود كه تنها مصداق زندانی در آن آقای عمادالدین باقی و تنها زندان مورد اشاره این گزارش جهت استناد به وضعیت و فضای نگه داری زندانیان ، زندان اوین می باشد. فارغ از احترامی كه به حقوق شهروندی هر شخص زندانی در هر زندان كشور قائلیم بر این باوریم كه تلاش برای ارائه گزارش از سوی نهادی كه برای خود مرجعیت قائل است، باید در حد گستردگی 270 زندان عمومی كشور ، هزاران زندان نهادهای امنیتی و ضابطان قضایی و 150 هزار زندانی سراسر ایران باشد. همگی نیز بر این امر واقفیم كه زندان اوین به علت قرار داشتن در مركز كشور و احتمال بازرسی های ناظران و خبرنگاران داخلی و خارجی بصورت دكوری درآمده و مجرمین خاصی در آنجا نگه داری می شوند فلذا نمی تواند معیار و مقیاسی مناسبی برای بقیه زندانهای كشور باشد.
آن بخش از گزارش كه معتقد است برای هر زندانی در ایران 5 متر مربع فضا در نظر گرفته شده و از این گله دارد كه با استاندارد جهانی 10 متر مربع برای هر نفر فاصله دارد حكایت از این دارد كه داده ای موجود این انجمن از وضعیت زندانهای كشور فقط مربوط به زندان اوین و منحصراً بند 350 یعنی محل نگه داری آقای عمادالدین باقی بعنوان رئیس پیشین این سازمان است. با نهایت احترام به مقاومت و پایمردی آقای باقی لازم به ذكر می دانیم كه پرس و جو و تحقیقات ما جهت روشن تر نمودن نادیده گرفتن رنج و محنت سایر زندانیان در این گزارش حاكی از آن است كه بند 350 از 6 اتاق به ابعادی در حدود 8*6 تشكیل شده است كه در هر اتاق معمولاٌ بین 3 تا 6 نفر نگه داری می شوند دارای 2 دوش حمام 3 دستشویی و هوا خوری است. با احتساب كل این فضا حدوداً همان عدد 5 متر مربع برای هر نفر كه در گزارش ذكر شده است به دست می آید . گفته صریح خانم غیرت به عنوان رئیس انجمن مزبور مبنی بر اینكه بیشتر آمار و هشدارهای ارائه شده در گزارش مربوط به گفته ها و محاسبه های مقامات قضایی و سایت سازمان زندانهاست دلیلی بر فقر اطلاعاتی انجمن از وضعیت زندانهای كشور ، برخورد سلیقه ای با گزارشات ارسال شده و نشان از انفعال و ترس اعضای هیئت مدیره از پیگیری و انعكاس واقعیتهای موجود در زندانهای كشور است.
مکررا با آقای صالح نیكبخت سخنگوی این انجمن که وكالت چندین نفر از زندانیان سیاسی در زندان سنندج را بر عهده دارد در مورد وضعیت نگه داری زندانیان این زندان گفت وگو شده و دلیل عدم انعكاس این گفت و گوها در گزارشات این نهاد نشان غیر اصیل و گزینشی بودن گزارشات مزبور در مورد وضعیت زندانهای كشور است.
نادیده گرفتن رنج و محنت سایر زندانیان به قیمت مطرح كردن شخص یا سازمان خاصی را به همان میزان ناموجه می دانیم كه تعقیب قضایی آمران و عاملان جفای به زندانیان در زندانهای كشور و مخصوصاً زندان سنندج را موجه ارزیابی می كنیم.
شرف مبارزاتی و امید به برملا شدن عینی این موارد ضد بشری را گواه صداقت آنچه خواندید می دانیم و از نهاد های حقوق بشری داخلی و خارجی كه جرأت انعكاس واقعیتهای موجود در زندانهای كشور را دارند، عاجلانه دعوت می نماییم كه بر مقامات قضایی و سیاسی ایران فشار آورند تا مقدمات بازرسی از كلیه زندانهای كشور،علی الخصوص زندانهای نهادهای امنیتی را برای آنان و خبرنگاران فراهم نمایند.

جمعی از زندانیان سیاسی زندان سنندج