روهینگیا کی هستند — و چگونه پرونده نسل‌کشی مطرح شد
روهینگیا برای دهه‌ها مورد تبعیض و طرد قرار گرفته‌اند. پرسش‌ها و پاسخ‌ها درباره بزرگ‌ترین گروه قومی بدون تابعیت جهان.
۲۲ ژوئیه ۲۰۲۲
موضوع چیست؟
اقلیت مسلمان روهینگیا در کشور خود، میانمار (یا برمه)، تحت پیگرد قرار دارند. در سال ۲۰۱۷ بیش از ۷۰۰ هزار نفر از بیم حملات نظامیان به این کشور عمدتاً بودایی فرار کرده و به کشور همسایه، بنگلادش، پناه بردند. اکنون آن‌ها در اردوگاه‌های بیش از حد شلوغ زندگی می‌کنند.
دادگاه بین‌المللی اکنون مسیر برگزاری یک پرونده نسل‌کشی علیه میانمار را باز کرده است. بالاترین مرجع قضایی سازمان ملل متحد روز جمعه در لاهه، شکایت رژیم نظامی این کشور آسیای جنوب شرقی را در تمامی موارد رد کرد. گامبیا میانمار را به نسل‌کشی علیه اقلیت مسلمان روهینگیا متهم کرده بود. نمایندگان دولت نظامی میانمار اما اعلام کرده بودند که دادگاه صلاحیت رسیدگی ندارد.
تعداد روهینگیا چقدر است؟
گزارش‌ها تعداد روهینگیا در میانمار را بین ۷۵۰ هزار تا دو میلیون نفر برآورد می‌کنند. حدود یک میلیون نفر دیگر نیز به عنوان پناهنده در بنگلادش و کشورهای دیگر زندگی می‌کنند. روهینگیا عمدتاً در اطراف شهرهای بوتیدانگ و مائوندائو در شمال ایالت راخین در غرب میانمار زندگی می‌کنند. جوامع بزرگ دیگری از روهینگیا نیز علاوه بر بنگلادش، در پاکستان، عربستان سعودی، مالزی و تایلند حضور دارند.
چرا روهینگیا تحت پیگرد هستند؟
میانمار گروه‌های قومی متنوعی دارد و اختلافات تنها به ایالت راخین محدود نمی‌شود. زندگی مشترک میان گروه‌ها به‌طور کلی بسیار دشوار است، اما مسلمانان و به‌ویژه روهینگیا با تبعیض شدیدتری مواجه‌اند. احساسات ضداسلامی در میان اکثریت بودایی میانمار بسیار گسترده است.
چگونه پرونده نسل‌کشی مطرح شد؟
بحران کنونی با حمله‌ای به سه پاسگاه پلیس در مرز میانمار و بنگلادش در اکتبر ۲۰۱۶ آغاز شد. شورشیان روهینگیا نه پلیس را کشتند. در پی آن، ارتش بخش‌هایی از ایالت راخین را محاصره کرد و یک عملیات گسترده علیه کل جمعیت روهینگیا آغاز نمود. روستاها غارت و به آتش کشیده شدند، اعدام‌ها و تجاوزها رخ داد و بسیاری از مردم آواره و کشته شدند. سازمان ملل متحد حملات ارتش به روهینگیا در میانمار را به عنوان احتمالی پاکسازی قومی محکوم کرده است. دولت وقت به رهبری آنگ سان سوچی، برنده جایزه صلح نوبل، روهینگیا را به عنوان تروریست معرفی می‌کرد.
چه کسی شکایت کرده است؟
پرونده نسل‌کشی علیه این کشور آسیای جنوب شرقی در سال ۲۰۱۹ توسط گامبیا، واقع در غرب آفریقا، به نمایندگی از سازمان همکاری اسلامی ارائه شد.
چرا گامبیا شکایت کرده است؟
وقتی گامبیا در سال ۲۰۱۹ پرونده علیه میانمار را مطرح کرد، وزیر دادگستری وقت این کشور علاقه و تعهد زیادی به حقوق بین‌الملل و حقوق کیفری بین‌المللی داشت. توماس ورفوس، خبرنگار SRF در لاهه، می‌گوید: «روهینگیا یک اقلیت مسلمان هستند. گامبیا یک کشور مسلمان و عضو سازمان کشورهای اسلامی است. اما تنها یک کشور می‌تواند در دادگاه بین‌المللی اقدام به طرح شکایت کند و در این مورد، گامبیا انتخاب شد.» سایر کشورهای مسلمان ثروتمند احتمالاً این پرونده را به صورت مالی حمایت می‌کنند.
نقض حقوق بشر
دولت آمریکا پیگرد روهینگیا را نسل‌کشی اعلام می‌کند.
ایالات متحده پیگرد و خشونت علیه روهینگیا در میانمار را رسماً به عنوان نسل‌کشی اعلام کرد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، این تصمیم را در سخنرانی خود در موزه هولوکاست در واشینگتن رسماً اعلام کرد، به گفته یکی از مقامات دولتی.
گروه‌های حقوق بشری پیش‌تر از دولت آمریکا خواسته بودند این اقدامات را نسل‌کشی بنامد. سازمان «شبکه حقوق بشر برمه» این اعلامیه را یک «گام مثبت» ارزیابی کرده است. دولت آمریکا قصد دارد جنایات علیه اقلیت مسلمان روهینگیا در میانمار را رسماً نسل‌کشی اعلام کند. دولت‌های جو بایدن و پیش از او دونالد ترامپ تاکنون از انجام این اقدام خودداری کرده بودند، اگرچه مجموعه‌ای از تحریم‌ها علیه میانمار اعمال کرده‌اند.
واکنش «شبکه حقوق بشر برمه»
سازمان حقوق بشری «Burma Human Rights Network» (BHRN) این اعلامیه را «گامی مثبت» خوانده، اما تأکید کرده که این اقدام مدت‌ها به تأخیر افتاده بود.
به گفته بنیان‌گذار و مدیر این سازمان، «کیاو وین»، کمپین نظامی علیه روهینگیا شامل قتل‌های دسته‌جمعی غیرنظامیان، خشونت‌های جنسی و تخریب کامل روستاها بوده است. او افزود: «پس از این اعلامیه باید اقدامات بیشتری صورت گیرد. نظامی که نسل‌کشی انجام می‌دهد و با کودتا دولتی دموکراتیک را سرنگون می‌کند، جایگاهی در جهان متمدن ندارد.»
فرار بیش از ۷۰۰ هزار نفر
اقلیت مسلمان روهینگیا در کشور خود، میانمار، تحت پیگرد قرار دارند. بیش از ۷۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۷ از بیم حملات ارتش به این کشور عمدتاً بودایی فرار کرده و به بنگلادش پناه بردند. اکنون آن‌ها در اردوگاه‌های بسیار شلوغ زندگی می‌کنند.
پرونده اصلی در لاهه ادامه دارد
حدود دو سال پیش، دادگاه بین‌المللی در لاهه میانمار را در یک حکم موقت موظف به حفاظت فوری از روهینگیا کرد.
در آن زمان، آنگ سان سوچی، رئیس دولت وقت و برنده جایزه صلح نوبل، تمامی اتهامات را پیش عالی‌ترین مرجع قضایی سازمان ملل رد کرد. او پس از کودتای نظامی ۲۰۲۱ بازداشت شد. دولت نظامی میانمار که به‌رسمیت بین‌المللی شناخته نمی‌شود، به شدت با این اتهامات مخالفت می‌کند. انتظار می‌رود پرونده اصلی در لاهه چندین سال ادامه یابد.
منبع: SRF 4 News ۲۱.۰۳.۲۰۲۲
به نقل از رسانه آلمانی‌زبان SRF سوئیس
