در اقدامی بی‌سابقه، استرالیا سفیر ایران را اخراج کرده است. گفته می‌شود رژیم ایران برای انجام حملاتی علیه مراکز یهودی، مجرمان را به خدمت گرفته است. نشانه‌هایی از رخدادهای مشابه در اروپا نیز وجود دارد.
نوشته: آنا-زوفی اشنایدر
۲۸ اوت ۲۰۲۵
حمله، مؤمنان را در هنگام آماده شدن برای نماز صبح روز شنبه، روز استراحت یهودیان (شبات)، به وحشت انداخت: در ۶ دسامبر ۲۰۲۴ چند مهاجم حدود ساعت چهار صبح شیشه‌های کنیسه «اداس اسرائیل» در ریپونلیا، حومه‌ی شهر بزرگ ملبورن، را شکستند. سپس کوکتل مولوتوف به داخل ساختمان پرتاب کردند. اندکی بعد، خانه‌ی عبادت در آتش شعله‌ور شد. حاضران در کنیسه از درِ پشتی توانستند از فاجعه بگریزند. کسی به‌طور جدی آسیب ندید، اما ترس در میان یهودیان استرالیا باقی ماند. دولت کانبرا وعده داد که علیه نفرت و خشونت اقدام خواهد کرد.
بیش از هشت ماه بعد، پشت‌پرده‌ی این آتش‌افروزی ضدیهودی روشن شد – و نتیجه‌ی تحقیقات اهمیت بین‌المللی دارد. دولت استرالیا ایران را مسئول این حمله دانست. افزون بر آن، گفته می‌شود جمهوری اسلامی در پسِ آتش‌سوزی عمدی یک کافه‌ی کوشر در سیدنی در اکتبر ۲۰۲۴ نیز قرار داشته است. در آن واقعه کسی زخمی یا کشته نشد. روز سه‌شنبه آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا، در برابر افکار عمومی ظاهر شد و این اقدامات را به‌شدت محکوم کرد.
او گفت: «این‌ها اقداماتی استثنایی و خطرناک از جنس تجاوز بودند که از سوی یک کشور خارجی در خاک استرالیا سازمان‌دهی شدند. این تلاش‌هایی بود برای تضعیف همزیستی اجتماعی ما و ایجاد تفرقه در جامعه‌ی ما.» نخست‌وزیر افزود که سازمان اطلاعات معتقد است ایران ممکن است دستور حملات دیگری نیز داده باشد. کانبرا بی‌درنگ واکنش نشان داد و سفارت ایران را تعطیل کرد.
بنا به گزارش‌ها، سفیر تنها سی دقیقه پیش از برگزاری کنفرانس مطبوعاتی از این تصمیم مطلع شده بود. به احمد صادقی و سه دیپلمات دیگر ایرانی هفت روز فرصت داده شد تا کشور را ترک کنند. طبق گزارش رسانه‌های استرالیایی، در شب چهارشنبه خودرویی در حال ترک نمایندگی دیپلماتیک دیده شد که گفته می‌شود دیپلمات‌های اخراج‌شده در آن حضور داشتند. این اقدام برای استرالیا بی‌سابقه است.
از زمان جنگ جهانی دوم، استرالیا هیچ سفیری را اخراج نکرده بود. ناظران این اقدام را نشانه‌ای می‌دانند از اینکه اسناد و مدارک علیه رژیم تهران باید بسیار محکم باشد. در تدارک اخراج صادقی، دولت استرالیا پیش‌تر سفیر خود را از ایران فراخوانده بود. نخست‌وزیر آلبانیزی همچنین اعلام کرد که استرالیا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) را به‌عنوان یک سازمان تروریستی فهرست خواهد کرد. سپاه در ایران یگان نخبه‌ی نیروهای مسلح به شمار می‌آید و به‌مراتب مهم‌تر از ارتش کلاسیک است. این نیروها برای حفظ بقای رژیم تأسیس شدند و مستقیماً تحت فرمان رهبر عالی کشور، آیت‌الله علی خامنه‌ای، عمل می‌کنند. سپاه همچنین نفوذ سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای در کشور دارد. کشورهایی مانند ایالات متحده و کانادا پیش‌تر آن را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داده‌اند، و در اتحادیه اروپا نیز سال‌هاست درباره این موضوع بحث و مذاکره وجود دارد. بنا بر یافته‌های سرویس اطلاعاتی استرالیا، ارتباطاتی میان فرماندهان سپاه و حملات ریپونلیا و سیدنی اثبات شده است. رئیس سازمان امنیت داخلی، مایک برگس، گفت: «سپاه پاسداران یک شبکه‌ی پیچیده از واسطه‌ها به‌کار گرفته تا نقش خود را در حملات یهودستیزانه بر خاک استرالیا پنهان کند».
در گفت‌وگویی با رادیوی ملی استرالیا (ABC)، کارشناس مسائل ایران، گرگ بارتون، درباره‌ی زمینه‌های احتمالی این ماجرا توضیح بیشتری داد. او و مجری، سم هاولی، ساختار سپاه را با یک کیک چندلایه مقایسه کردند: در یک سوی این لایه‌ها پاسداران سپاه قرار دارند، و در سوی دیگر خُرده‌جنایتکاران در استرالیا. در میان این دو طیف، لایه‌هایی از واسطه‌ها جای دارند، از جمله نمایندگان باندهای جنایت سازمان‌یافته در داخل و خارج کشور.
شبکه‌های جنایی در خدمت ترور دولتی در غرب
بارتون می‌گوید: «این موضوع ثابت کردن ارتباطات را بسیار دشوار می‌کند.» به‌گفته‌ی او، کسانی که به مراکز یهودی حمله می‌کنند، اغلب نمی‌دانند به دستور چه کسی عمل می‌کنند. انگیزه‌ی آن‌ها نه ایدئولوژیک، بلکه مالی است. او حدس می‌زند مبالغی که برای این حملات پرداخت می‌شود، نسبتاً اندک باشد.
در پرونده‌ی آتش‌سوزی عمدی در کنیسه‌ی اداس اسرائیل، مقامات استرالیایی دو مظنون را تحت تعقیب قرار داده‌اند. این دو مرد ۲۰ و ۲۱ ساله قرار است در ماه دسامبر پای میز محاکمه حاضر شوند. آن‌ها با احکام سنگین زندان روبه‌رو هستند. جزئیات مربوط به اینکه ارتباطات دقیقاً چگونه تا تهران کشیده می‌شوند، تاکنون فاش نشده است.
ایران این اتهامات را رد می‌کند. با این حال، از کشورهای دیگر مدت‌هاست نشانه‌هایی وجود دارد که رژیم تهران به‌طور سیستماتیک مجرمان را به خدمت می‌گیرد تا در خارج از کشور دست به سوءقصد علیه یهودیان و اسرائیلی‌ها بزنند. در سپتامبر گذشته تحقیقی از اشپیگل نشان داد که احتمالاً در آلمان نیز اهدافی برای ملاها شناسایی شده بودند. همچنین سرویس اطلاعاتی سوئد (Säpo) ایران را متهم می‌کند که اعضای باندهای جنایی سوئدی را برای انجام اقدامات خشونت‌آمیز علیه اسرائیلی‌ها و دیگر اهداف در سوئد به خدمت گرفته است.
با توجه به یافته‌های کشورهای مختلف، استراتژی گسترده‌ای که ایران در پیش گرفته آشکارتر می‌شود: به‌کارگیری شبکه‌های جنایی برای ترور دولتی در غرب ــ در ایالات متحده، کانادا, سوئد, هلند, فرانسه, آلمان ــ و اکنون نیز در استرالیا.
کارشناس بارتون معتقد است تهران در پی جلب حمایت داخلی است. او به رادیوی ملی استرالیا (ABC) گفت: «رژیم بیش از هر چیز نگران بقای خود است. بنابراین تلاش می‌کند به مردم خود این احساس را القا کند که مشکل اصلی در جهان است، و آن‌ها قربانی سیستمی هستند که نسبت به آنان بی‌عدالتی روا می‌دارد.» او افزود، در عین حال رژیم می‌خواهد قدرت‌نمایی کند. تهران در ضعیف‌ترین وضعیت خود طی سالیان اخیر قرار دارد: اقتصاد در حال فروپاشی است، از به‌اصطلاح «محور مقاومت» ــ متحدان علیه اسرائیل ــ چیزی باقی نمانده است. پس از ۷ اکتبر، اسرائیل عملاً حماس و شبه‌نظامیان شیعه‌ی حزب‌الله در لبنان را از میدان خارج کرده است. جنگ دوازده‌روزه علیه اسرائیل ضعف‌های بیشتری را آشکار کرد. به باور بارتون، تصمیم استرالیا برای قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی می‌تواند واکنشی زنجیره‌ای به راه بیندازد و بر بحث‌های جاری در اروپا اثر بگذارد. با این حال، واکنش‌های اروپایی تاکنون محتاطانه بوده است. در اسرائیل اما این تصمیم بازتاب گسترده‌ای داشته است.
روابط دو کشور (استرالیا و اسرائیل) از زمانی که کانبرا اعلام کرد قصد دارد فلسطین را به‌عنوان یک کشور به رسمیت بشناسد، تیره شد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اخیراً همتای استرالیایی‌اش، آلبانیزی، را «سیاستمداری ضعیف» نامید. نتانیاهو همچنین گله کرده بود که استرالیا اقدامات کافی برای مقابله با حملات یهودستیزانه انجام نمی‌دهد. شمار این حملات از آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. نتانیاهو گفته بود آلبانیزی «به اسرائیل خیانت کرده» و جامعه‌ی یهودی در استرالیا را به حال خود رها کرده است.
وزیر خارجه‌ی ایران در یک نکته با نتانیاهو هم‌نظر است
سفارت اسرائیل در کانبرا، قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی را تحسین کرد. هم‌زمان اسرائیل موجب تنش تازه‌ای با استرالیا شد: یک سخنگوی دولت اسرائیل مدعی شد اخراج سفیر ایران به‌دستور و با مداخله‌ی نتانیاهو صورت گرفته است. استرالیا این ادعا را «کاملاً بی‌اساس» خواند. با این وجود، اقدام قاطع دولت استرالیا به‌عنوان نشانه‌ای از عزم و همبستگی با اسرائیل تعبیر می‌شود.
وزیر خارجه‌ی ایران، عباس عراقچی در پلتفرم ایکس نوشت:
«من عادت ندارم خود را با جنایتکاران جنگی تحت تعقیب همسو کنم، اما در یک نکته نتانیاهو درست می‌گوید: نخست‌وزیر استرالیا واقعاً یک ‹سیاستمدار ضعیف› است».
از سوی دولت استرالیا گفته شد که کانبرا دست‌کم می‌خواهد «برخی کانال‌های دیپلماتیک» را باز نگه دارد. همچنین به شهروندان استرالیا هشدار داده شده که به ایران سفر نکنند. آشکارا پیداست که دولت انتظار دارد تهران دست به اقدامات تلافی‌جویانه بزند.
به نقل از هفته‌نامه اشپیگل آنلاین
