پشت طرح ترامپ برای «پاکسازی» موزه‌های آمریکا از تفکر مستقل چه چیزی نهفته است؟ شاید بیش از صرفاً تصویر تاریخی فاشیستی او از شعار « آمریکا را دوباره بزرگ می‌سازیم »
۱۸ اوت ۲۰۲۵
وقتی جورج واشنگتن در سال ۱۷۹۰ قطعه‌ای زمین در مرز بین مریلند و ویرجینیا را به‌عنوان محل پایتخت آینده ایالات متحده انتخاب کرد، آمریکا هنوز جاه‌طلبی‌های اشکار توسعه‌طلبانه نداشت. برعکس، جمهوری جوان بیشتر مشغول خودِ خود بود.
امروزه اما طراحی پایتخت به وضوح امپریالیستی است. «نشنال مال» (National Mall)، آگورای بزرگ در مرکز منطقه دولتی، توسط ساختمان‌های دولتی نئوکلاسیک احاطه شده است.
بالای همه، گنبد کاپیتول می‌درخشد و به نخستین رئیس‌جمهور کشور با یک ابلیسک یاد می‌شود. توماس جفرسون، نویسنده اعلامیه استقلال، همانند پانتئون، مقبره‌ای اختصاصی دارد و آبراهام لینکلن، متحدکننده ملت، نیز چنین است.
دو سوی طولی مال نیز با مجموعه‌ای از موزه‌ها پوشیده شده که مأموریت آشکارشان ساختن هویت ملی است: گالری ملی پرتره، موزه هنر آمریکایی، موزه تاریخ آمریکا، موزه هوا و فضا و موزه رنویک برای مجسمه‌سازی.
موضوع هویت ملی
چون موضوع هویت ملی در آمریکا طی دهه‌های اخیر پیچیده‌تر شده، این موزه‌ها که تحت نظر بنیاد اسمیتسونیان و با بودجه فدرال اداره می‌شوند، نیز تغییر قابل توجهی کرده‌اند. اکنون موزه‌ای برای فرهنگ و تاریخ آفریقایی-آمریکایی‌ها و یک موزه زنان وجود دارد. در دوره جو بایدن حتی موزه‌ای برای میراث آمریکای لاتین در آمریکا برنامه‌ریزی شد. و در موزه هنر آمریکایی به‌تازگی نمایشگاهی درباره قدرت و نژادپرستی برگزار شد.
تمام این موارد برای دونالد ترامپ ناخوشایند است، به‌ویژه درست در مقابل خانه‌اش. بنابراین او قصد دارد پیش از جشن‌های بزرگ ۲۵۰ سالگی کشور در سال آینده، در بنیاد اسمیتسونیان همانند خیابان‌های ظاهراً آلوده به جرم پایتخت، «پاکسازی» انجام دهد.
در این راستا، معاونش، جی. دی. ونس، که طبق مقام خود عضو هیئت مدیره بنیاد اسمیتسونیان است، مامور شد تا همه پروژه‌های بیش از ۵۰ موزه، مؤسسه پژوهشی و کتابخانه اسمیتسونیان را از نظر «پاکی عقیده» بررسی کند. اسمیتسونیان موظف شد طی ۳۰ روز همه مدارک مربوط به نمایشگاه‌ها و پروژه‌های جاری و برنامه‌ریزی‌شده را افشا کند.
طبق دستور اجرایی ترامپ، بنیاد باید از این پس صرفاً «کودکان را مفتخر کند» و «عظمت آمریکا» را نشان دهد. روایت‌های «تقسیم‌کننده و حزبی» باید حذف شوند و به تاریخ‌نگاری آمریکا «عقلانیت و حقیقت» بازگردانده شود.
پیروزی در جنگ فرهنگی
دخالت در تصمیمات کیوریتوری مؤسسات هنری دولتی تعجب‌آور نیست. ترامپ با تصاحب مرکز کندی و انتصاب وفاداران به هیئت مدیره آن، به‌وضوح نشان داده است که چقدر برایش مهم است که تعریف هنر آمریکایی را دیکته کند. او از ابزارهای قدرت در دسترس خود استفاده می‌کند تا جنگ فرهنگی آمریکا، که حداقل از دهه ۶۰ ادامه دارد، به نفع خود و نیروهای واپس‌گرای حامی‌اش یک‌بار برای همیشه حل کند.
در این میان، شباهت‌های غیرقابل‌انکار با رژیم‌های فاشیستی آشکار می‌شود. موضوع «پاکسازی» هنر ملی از هنر فاسد است. این در آمریکا همانند آلمان نازی بار نژادی آشکاری دارد. هنر مدرن پیشرو دهه ۲۰ در دیکتوس نازی «یهودزدگی» هنر نامیده می‌شد.
مبارزه برای شمول در فرهنگ آمریکایی روایت ملتی را پیچیده می‌کند که همواره می‌خواهد الگویی برای بشریت باشد. این همان روایت «استثناگرایی آمریکایی» است که ترامپ خود در دستورش برای پاکسازی اسمیتسونیان ذکر می‌کند.
همان‌طور که موسولینی رم قدیم را آراست تا رژیم خود را جانشین مستقیم امپراتوری روم معرفی کند، ترامپ نیز می‌خواهد به مناسبت ۲۵۰ سالگی آمریکا، تاریخ مستقیم و بدون لکه‌ای از این کشور را ارائه دهد و وجدان ملت و وجدان خود را آرام کند. هنر باید از به چالش کشیدن این روایت‌ها و برخورد انتقادی با وقایع زمان دست بکشد و در عوض، به بزرگداشت عظمت آمریکا بپردازد.
داستان موفقیت بی‌نقص
ترامپ می‌خواهد به مناسبت سالگرد، اسطوره‌ای ملی و دست‌نخورده از آمریکا ارائه دهد؛ اسطوره‌ای از آمریکا به‌عنوان یک داستان موفقیت بی‌نقص. جامعه‌شناس رابرت بلا در دهه ۷۰ این اسطوره را به‌عنوان «مذهب مدنی» توصیف کرده است. از نظر او، آمریکا از نظر ساختاری یک مسئله اعتقادی بود.
طبق نظر بلا، اسطوره تأسیس آمریکا به تحقق یک آرمان دینی توسط پیوریتن‌ها بازمی‌گردد: برپایی قلمروی خدا در قاره‌ای نو که وعده آزادی از بار اروپا و در نتیجه یک «تخته سفید» را می‌داد.
این ساختار دینی اسطوره ملی، به گفته بلا، در تأسیس جمهوری وارد شد. در این جهان نو، باید تحقق کامل آرمان‌های روشن‌گری ممکن می‌شد. به هر حال، آمریکا پیشرو بشریت خواهد بود و نشان می‌داد چگونه می‌توان جامعه‌ای بهتر و جهانی بهتر ساخت.
این‌که پروژه آمریکا از ابتدا با نواقص خود آلوده بود، تنها در ۵۰ سال گذشته در تاریخ‌نگاری تثبیت شده است. حتی در سال ۲۰۱۸، کتاب «این حقایق» اثر جیل لپور جنجال آفرید، زیرا او تاریخ آمریکا را به‌عنوان داستان محرومیت از «رویای آمریکایی» و مبارزه برای شمول بازنویسی کرد.
مجموعه مطبوعاتی «پروژه ۱۶۱۹» نیویورک تایمز، که ورود اولین بردگان آفریقایی-آمریکایی را به آغاز تاریخ آمریکا نسبت می‌دهد و برده‌داری را در مرکز شکل‌گیری ملت قرار می‌دهد، از سوی منتقدان محافظه‌کار با شدت و خشونت فراوان مورد انتقاد قرار گرفت.
آینده نامعلوم
با این زمینه روشن می‌شود که شعار MAGA – «آمریکا را دوباره بزرگ کنیم» – واقعاً چه معنایی دارد. این بازگشت به آمریکایی نیست که هرگز وجود نداشته، بلکه بازگشت به یک اسطوره ملی است؛ اسطوره‌ای ساده و عاری از سرکوب و خشونت. ترامپ می‌خواهد این اسطوره را در سالگرد ۲۵۰ سالگی با مبارزه خود علیه «هوشیاری اجتماعی» و شمول دوباره احیا کند.
اکنون دیدن این که آیا مؤسسات مختلف اسمیتسونیان و هیئت مدیره آن‌ها به تلاش‌های ترامپ برای یکسان‌سازی تن خواهند داد یا همچنان به مأموریت خود ادامه خواهند داد و تلاش می‌کنند تاریخ پیچیده‌تری از آمریکا روایت کنند، قطعاً جالب خواهد بود. حتی نگران‌کننده‌تر این است که دیگر مؤسسات هنری که به بودجه فدرال وابسته‌اند، چگونه رفتار خواهند کرد. با حمله به اسمیتسونیان، دولت ترامپ، همانند حمله به دانشگاه‌های ممتاز، نشان داد که آماده است جنگ فرهنگی را در همه سطوح با سخت‌گیری دنبال کند.
برخی ناظران معتقدند ماجرا فراتر از یکسان‌سازی مؤسسات فرهنگی و آموزشی است. مایک پپی، نویسنده نیویورکی و کارشناس هنر و فناوری می‌گوید: «من فکر می‌کنم هدف، تخریب اعتماد به مؤسساتی مانند اسمیتسونیان است».
پپی جنگ علیه اسمیتسونیان را در چارچوب یک جنگ گسترده‌تر دولت علیه مؤسسات می‌بیند. «هدف دولت، که با صنعت فناوری در هم تنیده است، نابود کردن تمام مؤسسات و سپس بازآفرینی آن‌ها به‌صورت مجازی و تحریف‌شده با کمک هوش مصنوعی است.» در این دیدگاه، پرسش‌های تاریخی و سیاسی دیگر در موزه‌ها و دانشگاه‌ها مطرح نمی‌شوند، بلکه به چت‌جی‌پی‌تی سپرده می‌شوند و پاسخ‌ها عملاً بدون مقاومت سیاسی قابل دستکاری خواهند بود.
به نقل از روزنامه تاتس (Taz) چاپ آلمان
توضیح:
ناسیونال مال (National Mall) در واشینگتن دی.سی، یک فضای باز بزرگ و مستطیلی شکل است که به‌عنوان مرکز نمادین پایتخت آمریکا عمل می‌کند. این مجموعه در قلب منطقه دولتی (Federal District) قرار دارد و توسط ساختمان‌های دولتی نئوکلاسیک و موزه‌های مهم احاطه شده است.
ویژگی‌های کلیدی مل ملی عبارتند از :
محورهای اصلی: طولی از کاپیتول (Capitol) تا یادبود لینکلن (Lincoln Memorial) کشیده شده است.
ساختمان‌های اطراف: شامل کاخ کنگره، روتوندا، موزه‌های اسمیتسونیان و سایر ساختمان‌های دولتی.
نمادها و یادبودها: شامل یادبود رئیس‌جمهوران، قهرمانان ملی و رویدادهای مهم تاریخی.
کارکردها: مرکز برگزاری مراسم ملی، تجمعات سیاسی، جشن‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری.
مل ملی علاوه بر اهمیت گردشگری و فرهنگی، نماد قدرت و هویت ملی آمریکا نیز محسوب می‌شود و بازتاب‌دهنده تاریخ و اسطوره‌های ملی کشور است.
