ریما حسن، دخت فلسطین، به خاطره تابناک فاطمه حسونه، چشم غزه

ریما حسن مبارک در یکی از کمپ‌های پناهندگان فلسطینی دهکده ای بنام «Neirab» نزدیکی «Alep» در ۲۸ ماه آوریل سال ۱۹۹۲ چشم به جهان گشود. ریما دختر یک خانواده مهاجر فلسطینی-لبنانی است. تبار او مثل ده ‌ها هزار فلسطینی که بعد از سال ۱۹۴۸در اثر جنگ آواره سرزمین های دیگر شدند. اردن، لبنان و سوریه . پدر و مادر  ریما  تبار و ریشه فلسطین -لبنانی دارند و.پناهنده فلسطینی بودند. در سوریه تولد یافته بودند. پدر« احمد» نام داشت و در نیروی  هوایی ارتش سوریه به‌عنوان متخصص مکانیک خدمت می کرد. مادر«نابیها» نام داشت و آموزگار بود. در اینجا لازم می‌دانم برای مخاطبان توضیح بدهم که دهکده «Neirab» جایی که خانواده ریما در آن‌جا اسکان داده شده بودند، یکی از بزرگترین کمپ‌های پناهندگان فلسطینی و هم‌چنین از لحاظ امکانات فقیر ترین آن‌ها محسوب می شد. شکی نیست که مهاجرت  با مشکلات عدیده همراه بود. زندگی در کمپ  «Neirab» بدون داشتن کوچک‌ترین امکانات رفاهی، درمانی، اثرات منفی جبران‌ناپذیری در روح و روان ریما باقی گذاشته بود. ریما مثل همه  فرزندان پناهنده با محدودیت‌ها آشنا شده بود، او طعم تلخ زندگی در «Neirab» را چشیده بود.  در دوران کودکی همه به او به‌چشم یک دختر  پناهنده «Apatride» نگاه می کردند. در اینجا مراد از  واژه «Apatride» بی‌وطن است.«Apatride» واژه ای که-در فرانسه عموماً به  پناهندگان سیاسی اطلاق می شود- گاهی اوقات ریما احساس می کرد که یک موجود زیادی است. خودش هم نمی‌فهمید که چرا باید خانواده‌اش مثل حاشیه نشینان زندگی کند، همچون کولیان نفرین شده‌ای که جامعه بشری سرنوشت جداگانه‌ای برای آن‌ها رقم زده است. زندگی کولیان در اغلب قاره‌ها از جمله قاره اروپا به همین منوال رقم خورده است، دور از شهر ها و آبادی ها بدون سرپناه، بدون کوچکترین امکانات رفاهی، درمانی واگذاشته شده‌اند.  در فرانسه کولی‌‌ها عموما به اجبار یک زندگی حاشیه نشینی انتخاب کرده اند، چرا که قوانین نانوشته فرانسه امکانات یک زندگی طبیعی هم‌چون شهروند فرانسوی را از آن‌ها سلب کرده‌است .در  پاریس کولی‌ها حق ورود به شهر را دارند، اما تحت مراقبت شدید پلیس فرانسه هستند. باری، خانواده پدری ریما در  اثر جنگ، سرزمین ویران  فلسطین اشغالی توسط دولت اسرائیل  مجبور شد خانه و کاشانه‌اش را رها کند و در  دهکده /«Neirab» نزدیکی «Alep» سوریه سکنی گزیند. بعد از گذشت سال‌ها، هنوز لحظات و دقایق تلخ زندگی از ضمیرش پاک نگردیده است. خانواده او در تلاش معاش به هر دری زده بودند تا فرزندان آن‌ها یک زندگی نسبتاً خوب و به‌قاعده داشته باشند. بدین ترتیب ریما، دخت فلسطینی، دوران کودکی را  همراه با شش تن از خواهران و برادران در دهکده «Neirab» سپری کرد. ریما، کوچکترین فرزند خانواده بود.  ده ساله بود که خانواده‌اش تصمیم گرفتند خاک سوریه را ترک کنند و به عنوان پناهنده سیاسی به فرانسه مهاجرت  کنند. خانواده ریما در یکی از حومه های شهر پاریس بنام.«Niort» در «deux Sèvres» اسکان داده شدند. ریما این بار در حال و هوای دیگری بزرگ می شد .فرزند یک خانواده پناهنده فلسطینی در فرانسه. ریما تحصیلات متوسطه را در دبیرستان «de Niort/Venise,verte» دیپلم طبیعی-.به پایان رساند. سپس در دانشگاه سوربن به تحصیل ادامه داد، هم‌چنین دانشگاه شهر«مونپلیه» و دست آخر دانشگاه «اوری پاریس». ریما.در سال ۲۰۱۰  تقاضای پناهندگی کرد.



در این‌جا لازم است برای مخاطب توضیح بدهم، در فرانسه فرزند یک خانواده پناهنده تا سن هجده سالگی تحت قیومیت خانواده است. در هیجده سالگی پلیس فرانسه در رابطه با اقامت دایمی یا امتیاز دارا بودن ملیت با او مصاحبه به‌عمل می آورد. عمدتاً به او پیشنهاد گرفتن یک اقامت ده ساله می دهند و یا متقاضی اگر تمایل داشته باشد، می تواند تقاضای پناهندگی دهد. در این صورت طی پروسه‌ای به درخواست پناهندگی او رسیدگی می شود. باری، ریما حسن در سال ۲۰۱۰ ملیت فرانسوی را به‌دست آورد. سپس به  تحصیلات آکادمیک روی آورد. ریما بعد از ۲۲ سال زندگی در فرانسه، به‌رغم داشتن تابعیت فرانسه از نگاه اغلب فرانسوی‌ها یک خارجی به حساب می‌آید، گو اینکه در اثر هوش و ذکاوت و کار بی‌وقفه مداوم توانسته بود در دانشگاه سوربن پاریس به اخذ درجه حقوق بین‌الملل نائل آید. ریما بعد از ۲۲ سال زندگی در فرانسه هنوز هم همان احساسی را در باره مردم فرانسه دارد که در روزهای اول ورودش  به خاک فرانسه داشته است. «این را بدان، به‌رغم آن‌چه که بر تو رفته است  آوارگی، پناهندگی در کمپ سوریه، پناهندگی در فرانسه، تحصیلات در حقوق بین‌الملل و مبارزه تو برای فلسطینی های نوار غزه، از نظر ما تو یک موجود خارجی هستی.» فرانسوی ها این را به اشکال گوناگون به او فهمانده اند. ریما به تجربه دریافته‌است که پس پشت چهره، بخوان صورتک فرانسوی ها، به‌طور اعم یک نوع* راسیسم پنهان/ جا خوش کرده‌است. اما، با این همه، به‌رغم رجزخوانی‌های جناح راست، آن‌چه برای ریما همواره مایه دلگرمی بوده است، حضور زنده جان‌های شیفته طرفدار دموکراسی و مدافع حقوق مردمان محروم است. هم‌چنین حضور مداوم سندیکاهای مستقل کارگری. این سندیکاها قدمت تاریخی دارند. چیزی که علیرغم تلاش بی‌وقفه سندیکاهای میهنمان بخاطر فشار مضاعف و سرکوب مستقیم حاکمیت، اعم از بازداشت و زندان و اتهامات واهی و محاکمه آنان پشت درهای بسته، محکومیت دراز مدت مانع از رشد و شکوفایی آنان  در سطح جامعه می‌شود. باری، مخاطب معتقد است چنان‌چه برای یک بار ریما  در یک نشستی با نمایندگان بر حق سندیکاهای مستقل کارگری میهنمان به گفتگو و تبادل نظر بنشیند، شاید بتواند به حقانیت آنان پی برده و در یک هماهنگی کامل با کارگران میهنمان پیام آنان را هم به سندیکاهای کارگری فرانسه هم به نیروهای مترقی و متعهد جامعه روشنفکری برساند.این مهم بدست نمی آید مگر این‌که ریما و همفکرانش با نیروهای اپوزیسیون در ارتباط مستقیم باشند. از نظر راقم این سطور ریما و همفکرانش می باید و می‌توانند در حد امکانات و توانایی‌های خود به جنبش رو به رشد نسل جوان ما یاری رسانند و در این رابطه تجارب خود را به آن‌ها منتقل کنند .باری، حال راقم این سطور مایل است پرسشی مقابل ریما بگذارد. این‌که ریما از جنبش جوانان میهنمان چقدر آگاهی دارد. آیا او به این امر وقوف کامل دارد که زنان میهنمان، فعالان حقوق بشر در مقیاس جهانی انرژی شان را وقف دموکراسی، دفاع از حقوق زنان و کارگران و زحمت کشان و اقشار تحت ستم جامعه کرده اند و در بازداشتگاه های ج.ا به‌سر می برند؟

باری، برگردیم سر اصل مطلب. در فرانسه به جز احزاب چپ مثل حزب کمونیست فرانسه و هم‌چنین حزب سوسیالیست فرانسه، سبز ها و اکولوژیست ها، حزبی در کار است به‌نام حزب نافرمان, فرانسه تسلیم ناپذیر(parti la France insoumise) این حزب به‌سال ۲۰۱۷ تأسیس گردید. دبیر اول حزب «ژان لویی ملانشون» نام دارد. ریما حسن یکی از اعضای حزب است. از چهره های شناخته شده این حزب می‌توان از «گابریل کاتالا» و «ماتلید پانو»‌  و«مانوئل بمبارد» نام برد .که در پارلمان فرانسه فعال هستند و رقابت دیرینه با جناح راست دارند. اغلب فرانسوی‌ها این حزب را یک حزب رادیکال می نامند و هم‌چنین به‌خاطر مواضع صریح حزب آن را تند رو می‌نامند و با آن میانه خوبی ندارند. اما به‌یاد داشته باشیم که این حزب به سهم خودش سدی در برابر پیشروی جناح راست افراطی در فرانسه بوده است. 

  باری، ریما بعد از پایان تحصیلات آکادمیک به عنوان یک زن فعال سیاسی چپ و همچنین «jouriste» در جامعه فرانسه معرفی شد.اما شهرت و  محبوبیت او زمانی بالا گرفت که این فعال سیاسی، دارای تحصیلات آکادمیک در حیطه حقوق بین‌الملل به‌عنوان عضو در پارلمان اروپا انتخاب گردید(députée européenne)از سال۲۰۲۴. به این شکل که در انتخابات سال ۲۰۲۴ نام ریما حسن در لیست اسامی منتخب حزب فرانسه تسلیم ناپذیر(parti la France insoumise) قرار گرفت. اوازه ریما بیشتر در  اعتراض به کشتار«نسل کشی» (génocide) مردمان فلسطینی  نوار غزه پیچید. ریما، فعال سیاسی چپ، اولین زن فرانسوی- فلسطینی است که توانسته‌است به‌عنوان عضو در پارلمان اروپا انتخاب گردد. شاید نظر به انتخاب او و ملاحظات سیاسی دیگر است که رژیم اپارتاید اسرائیلی نتوانسته‌است به این حامی مردم بی‌پناه فلسطینی نوار غزه آسیب برساند. از یاد نبریم که همین چندی پیش بود که نیروهای اسرائیلی یکی از هنرمندان فلسطینی، عکاس و گزارشگر هنرمند فاطمه حسونه را همراه با نه تن از اعضای خانواده‌اش بمباران موشکی کردنند. هنرمندان متعهد سینما در جشنواره سینمایی کن مسئولانه با جنایت مرتکب شده توسط ارتش اسرائیل قاطعانه بر خورد کردند و از یاد نبریم که هنرمند سینماگر مستندساز میهنمان «سپیده فارسی» به‌عنوان کارگردان در معرفی مجموعه کار خلاقانه فاطمه حسونه نقش بسزایی داشت. باری، این اولین‌بار بود که در تاریخ فرانسه یک فعال سیاسی چپ (Franco -palestinienne) از طریق حزب تسلیم ناپذیر معرفی شده بود، به‌عنوان  عضو پارلمان اروپا انتخاب گردید.

   اما جناح راست از یک‌سو و راست افراطی از سوی دیگر، بیکار ننشسته و مدام در بوق تبلیغاتی جهت بی‌اعتبار کردن ریما می دمند . مخاطب اگر یادش باشد، من در سطور بالا دقیقا به نوع خاصی از «راسیسم پنهان» اشاره کردم.اما علیرغم سمپاشی‌های از این دست، مردمان آزاده و روشنفکران متعهد فرانسوی ارج بسیار برای این بانوی شجاع مدافع بر حق فلسطینی ها قائل هستند و خود در برابر عمل اسرائیل «جنایت علیه بشریت» قاطعانه  موضع اتخاذ کرده‌اند. یکی از حرکات نمایشی و سمبولیک ریما  و همراهانش که تاثیر به‌سزایی روی اذهان مردم جهان باقی گذاشت، کشتی ای بود که به‌شکل نمادین به قصد شکستن محاصره دریایی نوار غزه و ارسال کمک‌های بشردوستانه بوده. ریما و بانوی اکولوژیست شناخته شده سوئد. گریتا تونبرگ «کشتی خودمادلین» نام داشت .

این کشتی از جنوب ایتالیا به قصد شکستن محاصره نوار غزه به حرکت درآمد. در این کشتی تعدادی از فعالان حقوق بشر داوطلبانه حضور داشتند، گریتا تونبرگ از سوئد، فعال محیط زیست و آب و هوا که در حرکت های بشر دوستانه نیز فعال است. ریما حسن عضو پارلمان اروپا از جناح چپ فرانسه «فرانسه تسلیم ناپذیر». عمر فیاض روزنامه نگار شبکه الجزیره. یانیس محمدی، روزنامه نگار فرانسوی. پاسکال نور یراس، فعال فرانسوی. تیاگو افیلا روزنامه نگار برزیلی، مدافع مردمان فلسطین. بابتیس آن دری، پزشک. یاسمین اجار فعال اجتماعی. ریوا فیارد، فعال محیط زیست. سوایپ اوردو فعال ترک. سرجیو روبییو، عضو خدمه کشتی از اسپانیا، فعال محیط زیست. مارکو فان رنیس عضو کادر خدمه کشتی از هلند. باری، ریما خواستار کمک برای رسیدن به سواحل نوار غزه است و تضمین امنیت سرنشینان کشتی است. ریما اعلام می‌کند حمله به کشتی یا ممانعت از حرکت آن مغایر با قوانین بین‌المللی است. با این همه اسرائیل اجازه ورود کشتی به سواحل نوار غزه را نمی دهد. دولت فرانسه در رابطه با محاصره کشتی مادلین و سرنشینان فرانسوی به اسرائیل هشدار می‌دهد. برغم هشدار ها، کشتی مادلین در محاصره قرار گرفته و به  مقصد نمی رسد. دست آخر کشتی مادلین ربوده می شود. جملگی سرنشینان  آن بازداشت می شوند. 

باری، مخاطب من، گرچه در حرکت سمبولیک  کشتی مادلین به مقصد نمی رسد، اما سرنشینان شجاع کشتی مادلین بدین ترتیب توانستند  پیام خود را به مردم آزاده جهان برسانند، آزادی از حقوق اولیه بشر است. هرگونه محاصره مردمان غزه چه از طریق دریا چه از طریق خشکی و ایجاد موانع برای آذوقه رسانی و ارسال دارو و کمک‌های بشردوستانه از دید وجدان‌های بیدار جوامع بشری محکوم است.   

 پاریس، چهاردهم ماه ژوئیه سال ۲۰۲۵.     محسن حسام