در میان قدرتهای غربی، از جمله اتحادیه اروپا و ایالات متحده، نارضایتی شدید و پنهانی وجود دارد. شکایت اصلی این است که ایران بر اساس «قوانین بازی» عمل نمیکند. به جای پذیرش فروتنانه و مطیعانهی ترور فرماندهان نظامی و دانشمندانش، تهران تصمیم گرفت به سرعت به حملات پیشدستانهی اسرائیل در ۱۳ ژوئن پاسخ دهد. تمرکز کشورهای اتحادیه اروپا و سایر حامیان اسرائیل نه بر بررسی مشروعیت حقوقی چنین حملاتی، که میتواند بهعنوان عملی در چارچوب جنگ اعلامنشده تلقی شود، بلکه بر اقدام تلافیجویانه ایران معطوف شده است.
در برابر حملات اسرائیل تحت عنوان «عملیات شیر خیزان»، سکوتی حسابشده حاکم بود. این سکوت برخلاف واکنش تند و سریع نسبت به تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ بود؛ زمانی که کتابهای حقوق بینالملل فوراً ورق زده شدند و بند ۴ از ماده ۲ منشور سازمان ملل به استناد آمد: «همه اعضا باید از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور خودداری کنند.» روسیه به دلیل اتخاذ رویکردی پیشگیرانه در قبال تهدیدی امنیتی از سوی اوکراین محکوم شد؛ تهدیدی که در صورت پیوستن کییف به ناتو، در مرزهای روسیه پدیدار میشد.
در بیانیهاش درباره تنشهای فزاینده میان ایران و اسرائیل، رئیسجمهور فرانسه، امانوئل مکرون، بدون فوت وقت «برنامه هستهای جاری ایران» را محکوم کرد و اظهار داشت که فرانسه «تمام اقدامات دیپلماتیک لازم» را انجام داده است. همزمان، اسرائیل نیز «حق دفاع از خود و تأمین امنیتش» را دارد، که بهطور تلویحی اشارهای به احتمال استناد به ماده ۵۱ منشور سازمان ملل داشت. نهایت واکنش او، دعوت همه طرفها به «خویشتنداری حداکثری و کاهش تنش» بود.
در واکنشی تند و گزنده، فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور سرزمینهای اشغالی فلسطین، اظهار داشت: «در روزی که اسرائیل بدون تحریک قبلی به ایران حمله کرده و ۸۰ نفر را کشته است، رئیسجمهور یکی از قدرتهای بزرگ اروپایی بالاخره اعتراف میکند که در خاورمیانه فقط اسرائیل حق دفاع از خود را دارد.»
وزارت خارجه آلمان با بیپروایی بیشتری، ایران را به اقدامات خودسرانه در دفاع از خود متهم کرد—چنین شهامتی که در مورد اسرائیل همواره موجه تلقی میشود! این وزارتخانه گفت: «ما حمله بیهدف ایران به خاک اسرائیل را به شدت محکوم میکنیم.» در مقابل، حمله غیرقانونی به خاک ایران را به عنوان «حملاتی هدفمند» علیه تأسیسات هستهای این کشور توصیف کرد. با وجود آنکه اسرائیل زرادخانه هستهای اعلامنشدهای دارد که تهدیدی دائمی برای امنیت منطقه به شمار میرود، این وزارتخانه ایران را به داشتن برنامهای متخلف از پیمان عدم اشاعه سلاحهای هستهای متهم کرد، برنامهای که «ذاتاً تهدیدی برای کل منطقه، بهویژه اسرائیل» تلقی میشود. مقصر، از نگاه غرب، به وضوح مشخص است.
اورزولا فندرلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در تأیید این نگاه جانبدارانه چیزی کم نگذاشت. او گفت که با رئیسجمهور اسرائیل، اسحاق هرتزوگ، درباره «وضعیت رو به وخامت در خاورمیانه» گفتوگو کرده است. اولویت او هم روشن بود: تأکید بر حق اسرائیل در دفاع از خود و نادیدهگرفتن کامل همین حق برای ایران، در کنار اشارهای کلی به ثبات منطقهای. مابقی سخنان او نیز به دعوت به دیپلماسی و کاهش تنش محدود شد—چیزی که اسرائیل در قبال ایران و برنامه هستهایاش هرگز توجهی به آن نشان نداده است.
تحلیل محمد البرادعی، مدیرکل پیشین آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دقیق و در عین حال بیتعارف بود. او نهتنها موضع آلمان را به دلیل نادیدهگرفتن اهمیت ماده ۲(۴) منشور که استفاده از زور را ممنوع میکند مگر در حالت دفاع مشروع، مورد نکوهش قرار داد، بلکه یادآور شد که حملات هدفمند علیه تأسیسات هستهای هر کشوری «تحت ماده ۵۶ پروتکل الحاقی کنوانسیونهای ژنو که آلمان نیز عضو آن است، ممنوع هستند.»
او همچنین به قطعنامه ۴۸۷ شورای امنیت سازمان ملل (مصوب ۱۹۸۱) اشاره کرد که بدون حتی یک رأی مخالف، تصویب شد. این قطعنامه حمله اسرائیل به رآکتور تحقیقاتی اوسیراک عراق در همان سال را به عنوان یک تخلف آشکاراز منشور سازمان ملل متحد بهشدت محکوم کرد، به عضویت عراق در پیمان منع اشاعه (NPT) اشاره کرد، و اذعان داشت که عراق بازرسیهای آژانس را پذیرفته و حق توسعه برنامههای هستهای صلحآمیز را دارد. همچنین از اسرائیل خواست تأسیسات هستهای خود را تحت نظارت آژانس قرار دهد.
معادله استفاده از زور توسط اسرائیل علیه دشمنانش، از دیرباز، با شیطنت طراحی شده است. این معادله همیشه به نفع اسرائیل تنظیم شده. همانطور که تریتا پارسی با دقتی بینقص گفت، تحلیلگران غربی برای یک سال و نیم، حماس را بابت شروع جنگ غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ مسئول کشتار غیرنظامیان دانستند. «اما در ۱.۵ روز گذشته که اسرائیل جنگ را با ایران آغاز کرد، اگر ایران پاسخ دهد، مسئول مرگ غیرنظامیان معرفی میشود.» همواره، آنکه از سوی نیرویی برتر و «متمدن» مورد حمله قرار میگیرد، اگر به شکلی طبیعی و خشونتبار واکنش نشان دهد، محکوم خواهد شد.
لینک یادداشت به انگلیسی
https://intpolicydigest.org/iran-shoots-back-and-the-west-loses-its-mind/