از دوستان صمیمی تا قطع ارتباط: ترامپ در ترسیم مجدد خاورمیانه، نتانیاهو را کنار می‌گذارد

انیس رئیس ۱۴ ماه مه ۲۰۲۵
برگردان سعید مهراقدم

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در حال حاضر در حال بازدید از خلیج فارس و نه تل آویو است. موضوع، تریلیون‌ها دلار ، پرونده‌های هسته‌ای ایران، و غزه ، بدون حضور اسراییل در مرکز یک توافق پشت پرده، است. برای اولین بار در سال‌های اخیر چیدمان قدرت آمریکا در غرب آسیا بدون مرکزیت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، و حضورش در حال شکل گیری است.

رسانه‌های اسرائیلی، از جمله رادیو ارتش اسرائیل، کانال ۱۲ و اسرائیل هیوم، این امر را تأیید می‌کنند: ترامپ ارتباط مستقیم با نخست‌وزیر اسرائیل را قطع کرده است. بنا به گزارش‌ها، یکی از اعضای ارشد حلقه ترامپ به ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، گفته است که بزرگترین عامل رنجش رئیس جمهور این است که او را ساده‌لوح و یا قابل دستکاری بدادند که نتانیاهو دقیقاً همین کار را انجام داده‌است.

واشنگتن منتظر نمی‌ماند. طرحی برای غزه در حال حاضر با قاهره، دوحه و ابوظبی در حال تدوین است و حماس به قاهره فراخوانده شده است. همانطور که استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا، رک و پوست‌کنده به مطبوعات اسرائیل گفت: «ما می‌خواهیم گروگان‌ها را برگردانیم، اما اسرائیل نمی‌خواهد جنگ را تمام کند.» در همین حال، توافق هسته‌ای عربستان سعودی ، که زمانی مشروط به عادی‌سازی روابط با اسرائیل بود ، بدون دخالت نتانیاهو در حال پیشرفت است.

این امر دال بر یک تغییر لحن نیست؛ این یک نزاع بر سر منیت است. ترامپ تلاش دارد که به عنوان تنها معمار سیاست منطقه‌ای، تلقی گردد. این ایده که نتانیاهو از او سو استفاده کرده یا سعی داشته روایت او را از پیش تنظیم کنند، برای وی غیرقابل تحمل است. برای «بی‌بی»، این یک موضوع وجودی است.

نتانیاهو که بیشتر از هر رهبر اسرائیلی علیرغم خطر کیفرخواست به قدرت بازگشته است، خود را نه به عنوان یک دولتمرد همتا ، بلکه آخرین سنگر در برابر فروپاشی اسرائیل می‌بیند. نظارت، برای هر دو رهبر، صرفاً قدرت نیست، بلکه هویت است.

پیوند کوشنر-نتانیاهو از هم پاشید

تا همین اواخر، نتانیاهو می‌توانست با کاخ سفید تماس بگیرد و هر چه می‌خواست به دست آورد. ترامپ سفارت آمریکا را به اورشلیم منتقل کرد، بودجه آنروا[۱] را قطع کرد، از توافق هسته‌ای ایران خارج شد، از طرح موسوم به «معامله قرن» رونمایی کرد و عادی‌سازی روابط اعراب با دولت اشغالگر را تسریع بخشید.

جارد کوشنر - داماد ترامپ و مسئول سیاست غرب آسیا – چیزیفراتر از یک واسطه با اسرائیل بود؛ او با نتانیاهو رابطه شخصی داشت.

همانطور که رسانه‌های اسرائیلی و آمریکایی گزارش داده‌اند، نتانیاهو یک بار ، یک شب را در خانه خانواده کوشنر در نیوجرسی گذراند. جرد نوجوان اتاق خوابش را به نتانیاهو داد تا بتواند آنجا بخوابد. این فقط یک حکایت نبود – بلکه یک امر نمادین بود. کوشنرها، به ویژه پدر جارد، چارلز، دیپلماسی را با وابستگی خانوادگی در هم آمیخته بود.

وقتی ترامپ به قدرت رسید، این نزدیکی به سیاست مبدل گشت.. آیپک[۲]، خانواده ادلسون ، زوا[۳] و شبکه‌ای از اندیشکده‌های تندرو و ابر حمایتگران مالی، این استراتژی را شکل دادند. اهداف منطقه‌ای نتانیاهو شامل منزوی کردن ایران، به حاشیه راندن فلسطینی‌ها و رسمیت بخشیدن به عادی‌سازی روابط با اعراب بود در دکترین ترامپ گنجانده شد.

اما بعدا شکافهایی پدیدار شدند. مقامات اسرائیلی بی‌سروصدا از تلاش کوشنر برای امضای توافق‌نامه ابراهیم، ​​که اسرائیل را ملزم به توقف الحاق کرانه باختری اشغالی می‌کرد، ابراز نارضایتی کردند. با این حال، شکاف عمیق‌تر زمانی رخ داد که ترامپ در نهایت، علی‌رغم لفاظی‌های آتشین، از صدور مجوز حمله نظامی به ایران خودداری کرد.

نتانیاهو که از نظر سیاسی در «خانه» شکست خورده و روی تهران متمرکز شده بود، تشدید تنش را هم ضروری و هم از نظر سیاسی مفید میدانست. ترامپ ولی متقاعد نشده و در عوض تصمیم گرفت تصویر خود را به عنوان یک معامله‌گر، نه یک رئیس جمهور دوران جنگ، حفظ کند.

دل مشغولی نتانیاهو در مورد ایران

کمتر رهبر مدرنی، هویت سیاسی خود را تا این حد وسواس‌گونه، به یک تهدید واحد وابسته کرده است. برای نتانیاهو، آن تهدید، برنامه هسته‌ای ایران است. از طرح‌های کارتونی بمب در سازمان ملل گرفته تا دهه‌ها کارزارهای فشار در واشنگتن. او جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را به ماموریت زندگی خود تبدیل کرده است.

طی زمان لحن صحبت‌ها تغییری نکرده و افشاگری‌های اطلاعاتی اسرائیل همچنان ادامه دارد. نخست وزیر اسرائیل در مارس ۲۰۲۴ اعلام کرد: «ما برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به یک کشور هسته‌ای، نه بخاطر کس دیگری، بلکه بخاطر خودمان اقدام خواهیم کرد ».

روزنامه جروزالم پست در ماه مارس گزارش داد که ایال زمیر[۴]، رئیس تازه منصوب شده ستاد کل ارتش اسرائیل گفته است که سال ۲۰۲۵ «سال جنگ» علیه غزه و ایران است و ارتش برای همه گزینه‌ها آماده است.

با این حال، به نظر می‌رسد ترامپ در حال عقب‌نشینی است. منابع سیاسی آمریکایی ادعا می‌کنند یکی از دلایل اخراج مایک والتز، نماینده کنگره از حلقه ترامپ، دیدار محرمانه وی با نتانیاهو ، در تلاشی برای هماهنگ کردن پیام‌ها و سوق دادن ترامپ به سمت جنگ، بوده است . ولی ترامپ انرا نپذیرفت.

در عوض، ترامپ ممکن است آماده باشد تا به اسرائیل اجازه دهد به تنهایی حمله کند. یا اینکه مقداری فاصله بگیرد ،تا در صورت اقدام یکجانبه نتانیاهو، امکان انکار موجه آنرا داشته باشد. همانطور که آموس یادلین، رئیس سابق اطلاعات ارتش، قبلا گفته بود: «اسرائیل در روز - دی[۵] نیازی به آمریکا ندارد. خودش به تنهایی « میتواند از پس این موضوع برآید».

تغییر مسیر ترامپ در خلیج فارس: اورشلیم از نقشه حذف شد

پس از ریاض، ایستگاه‌های بعدی ترامپ نه اورشلیم بلکه شامل ابوظبی و دوحه خواهد بود. تیم او قصد دارد بیش از یک تریلیون دلار قرارداد به خانه بیاورد. این دستور کار همچنین شامل تدوین آتش‌بس غزه و چارچوب بازسازی آن با هماهنگی مصر، قطر و امارات متحده عربی بدون دخالت مستقیم اسرائیل است.

یک مقام آمریکایی که با خانواده‌های اسیران در غزه دیدار کرده بود، گفت ترامپ از مقاومت اسرائیل در برابر پایان دادن به جنگ «به طور فزاینده‌ای ناامید» شده است. همانطور که الجزیره گزارش داد، این مقام افزود: «اگراسرائیل سر عقل نیاید، حتی «معامله هزاره» هم بدون آن اتفاق خواهد افتاد.»

در همین حال، عمان نقش خود را به عنوان واسطه مطمن بین ایالات متحده و ایران از سر گرفته است. دیپلماسی پشت پرده به برقراری آتش‌بس دوجانبه بین واشنگتن و دولت صنعا در یمن برای کاهش تنش‌های دریای سرخ کمک کرد. به نقل از مطبوعات اسرائیل، یک مقام آمریکایی گفت: «ایالات متحده ملزم به کسب اجازه از اسرائیل» برای انعقاد توافق با دولت انصارالله یمن نیست.

توافق هسته‌ای با عربستان بدون اسرائیل

سال‌ها، اسرائیل إصرار میکرد که هرگونه برنامه هسته‌ای عربستان سعودی که مورد تأیید آمریکا باشد، از طریق تل‌آویو انجام گیرد. آن وتوی غیررسمی در یک بده‌ و بستان گسترده‌تر یعنی عادی‌سازی روابط با اسراییل در ازای حقوق غیرنظامی هسته‌ای نهفته بود.اما آن فرمول در حال از هم پاشیدن است.

به گزارش اسرائیل هیوم و عرب ویکلی، ترامپ دیگر از حمایت سنا را برای مشروط کردن مشارکت اسرائیل در توافق با عربستان سعودی را ندارد. تیم او در حال پیشبرد چارچوبی است که به پادشاهی اجازه اجازه می‌دهد اورانیوم را بدون هیچ محدودیتی غنی‌سازی کند.
این امر یک فوریت واقعی است. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در مصاحبه‌ای که در سال ۲۰۱۸ با شبکه سی‌بی‌اس انجام داد و به طور گسترده به آن استناد شده است، هشدار داد: «اگر ایران بمب هسته‌ای بسازد، ما نیز در اسرع وقت همین کار را خواهیم کرد.» با توجه به اینکه طبق گزارش‌ها ایران اورانیوم را در سطح نزدیک به سطح تسلیحاتی غنی‌سازی کرده است، ریاض در حال احتراز از ریسک‌های خودمیباشد. توانایی تل‌آویو برای جلوگیری از این تلاش رو به کاهش است.

از متحد تا راهکار ثانوی
هم چیز مثل یک قرار ملاقات بی‌نقص شروع شد. نتانیاهو ترامپ را «بهترین دوستی که اسرائیل تاکنون در کاخ سفید داشته است» نامید. او بمبهای سنگرشکن، دعوت به کاخ سفید و لحظات ویژه را به دست آورد. او در ایکس طوری پست گذاشت که انگار اتحاد قویتر از پیش برگشته است.

همانطور که در قرار ملاقات، زیاده‌روی در سیاست می‌تواند شما را در معرض دید دیگران قرار دهد. نتانیاهو خیلی زود و خیلی زیاد، فرض را بر این گذاشت. حالا، ترامپ متوجه نمی‌شود. تماس‌ها بی‌پاسخ می‌مانند. و اسرائیل، وقتی پشت میز مذاکره نشست، کم‌کم دارد شبیه یک دوست‌پسر سابق و بداخلاق به نظر می‌رسد که از آن سوی اتاق نظاره‌گر امضا شدن قراردادهاست

در سیاست، درست مانند روابط عاشقانه، فشار بیش از حدمی‌تواند باعث ناپدیدی طرف مقابل شود. نتانیاهو بیش از حد و خیلی زودمفروضات خود را ساخت. ولی حالا ترامپ پاسخگو نیست، تماس‌ها بی‌پاسخ می‌مانند. و اسرائیل، که روزگاری در مرکز تصمیم‌گیری‌ها بود، اکنون ظاهرا مانند یک معشوقه‌ی رهاشده ازدور نظاره‌گر امضای توافق‌هاست.

آنچه دولت اسراییل بیش از هر چیز از آن هراس دارد، تنها کنار گذاشته شدن نیست، بلکه امضای توافق‌هایی است که او نتواند مانع عقد آن گردد.

https://thecradle.co/articles-id/30710
_______________________________