سومالی‌لند یک کشور جدا شده از سومالی است که در چند دهه گذشته در حال مبارزه و تلاش برای استقلال از آشوب‌های ناپایدار در سومالی بوده است. مردم سومالی‌لند همچنین از بی‌ثباتی شاخ آفریقا که ناشی از جنگ‌ها و پاکسازی‌های قومی در سومالی، اتیوپی و سودان است، رنج برده‌اند.
در حال حاضر، چندین درگیری در حال وقوع به هم پیوسته‌اند که با مبارزه سومالی‌لند برای مشروعیت بین‌المللی مرتبط است و مردم این کشور غیررسمی ممکن است در صورت عدم کنترل این فاجعه منطقه‌ای بیشترین آسیب را ببینند.
وضعیت سومالی‌لند
در پس‌زمینه مسابقه اروپایی برای آفریقا، سومالی‌لند تحت کنترل حکومت بریتانیا قرار گرفت، در حالی که بقیه سومالی تحت حاکمیت ایتالیا قرار داشت. پس از جنگ جهانی دوم و روند استعمارزدایی، امپراتوری بریتانیا به سومالی‌لند استقلال کوتاهی اعطا کرد، تنها به شرط اینکه با قلمروهای سابق ایتالیا متحد شود.
پس از اتحاد با سرزمین‌های محافظت‌شده ایتالیا، سومالی‌لند در قانون اساسی جدید که تشکیل شد، حاشیه‌نشین شد و مردم شمالی به تدریج علیه رژیم‌های مختلفی که بر موگادیشو حکومت می‌کردند، قیام کردند. پس از این که ظلم و حاشیه‌نشینی از حد معمول بالاتر رفت، مردم سومالی‌لند در سال ۱۹۸۱ جنگ استقلال را علیه دولت فدرال آغاز کردند.
رژیم زیاد باره، که در این زمان حکومت می‌کرد، قیام را سرکوب کرد که منجر به نسل‌کشی ایساک شد که ۲۰۰,۰۰۰ نفر را کشت. سومالی‌لند که پایتخت آن هرگسیاست، در اوایل دهه 1990 هرچند بدون شناسایی بین‌المللی استقلال نمادینی به دست آورد.
تنش‌ها بین اتیوپی و سومالی
اتیوپی که زمانی در دوران امپراتوری خود در دریای سرخ حضور داشت، اکنون کشوری محصور در خشکی است که فاقد یک مسیر تجاری مستقل است. آبی احمد، نخست‌وزیر اتیوپی به دنبال دسترسی به دریای سرخ است زیرا جمعیت اتیوپی همچنان در حال افزایش است.
سومالی‌لند ممکن است کلید این استراتژی باشد. در ژانویه ۲۰۲۴، آدیس آبابا در ازای دسترسی به دریای سرخ یک یادداشت شناسایی با هرگسیا امضا کرد که واکنش‌های شدید از رقبای خود در موگادیشو و قاهره را برانگیخت. سومالی از گذشته با اتیوپی اختلافات مرزی دارد و مصر در حال حاضر درگیر یک نزاع دیپلماتیک با اتیوپی بر سر سد بزرگ Renaissance اتیوپی است.
سومالی که به طور فعال علیه تعیین سرنوشت سومالی‌لند لابی می‌کند، با مصر که قدرت نظامی بالایی دارد، ائتلافی تشکیل داده است. در میانه سال ۲۰۲۴، قاهره چندین هزار نیرو به سومالی اعزام کرد تا موضع سومالی را تقویت کند و اتیوپی و سومالی‌لند را به مذاکره ای که به نفع موگادیشو خواهد بود، وادار کند.
ترکیه به آرامی به عنوان یک میانجی قدرت و مذاکره‌کننده اصلی وارد شد و سومالی و اتیوپی را به میز مذاکره در آنکارا در دسامبر 2024 آورد. اگرچه تنش‌ها کاهش یافته است، اما اگر مذاکرات بین اتیوپی و سودان شکست بخورد، احتمال جنگی با سومالی‌لند که در وسط قرار دارد، احتمالاً بیشتر خواهد شد.
میدان جنگ علیه حوثی‌ها و ایران؟
مبارزه سومالی‌لند برای شناسایی بین‌المللی حمایت‌هایی از دولت ترامپ به دست آورده است. سومالی‌لند یکی از مکان‌هایی بود که دولت ترامپ به عنوان یک سایت احتمالی برای جابجایی فلسطینیان آواره از غزه، و تبدیل این نوار به یک مرکز تفریحی لوکس ذکر کرد. اما سومالی‌لند که در مجاورت یمن در کنار دریای سرخ قرار دارد، همچنین به درگیری فعلی که شامل حوثی‌ها است، ارتباط دارد.
در یک سال و نیم گذشته، حوثی‌ها در یمن یک کمپین مکرر علیه کشتی‌رانی تجاری در دریای سرخ برای حمایت از حماس و با امید به اینکه جامعه بین‌المللی اسرائیل را تحت فشار قرار دهد تا جنگ را متوقف کند راه انداخته‌اند. در عین حال، حوثی‌ها یک نیروی نیابتی ایرانی هستند که از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (IRGC) بودجه و سلاح دریافت می‌کنند.
عملیات نگهبان رونق، کمپین نظامی آمریکا در ۲۰۲۴، نتواست حوثی‌ها را از حمله به کشتی‌ها منصرف کند و دولت جدید اکنون به دنبال استراتژی سخت‌تری برای مهار است. در اواسط مارس ۲۰۲۵، ناوگان پنجم ایالات متحده یک کمپین بمب‌گذاری مداوم برای نابود کردن پست‌های فرماندهی حوثی‌ها و انبارهای آنها آغاز کرد.
گزارش‌هایی در اواخر 2024 منتشر شد که اسرائیل قصد دارد یک پایگاه نظامی در سومالی‌لند باز کند. جغرافیای سومالی‌لند به اسرائیل مزیت بیشتری در جنگ سایه‌ای‌اش علیه ایران می‌دهد، چرا که به اسرائیل این امکان را می‌دهد که از پایگاه‌هایی برای حمله سریع به حوثی‌ها قبل از رسیدن موشک‌های بالستیک و پهپادهای آنها به اسرائیل استفاده کند.
با حمایت ایالات متحده از استقلال و حمایت نظامی اسرائیل از پایگاهش، هرگونه تلافی علیه سومالی‌لند تقریباً قطعاً پیامدهای دیپلماتیک و نظامی باز سوی ایالات متحده یا اسرائیل خواهد داشت. علاوه بر این، سومالی‌لند هیچ همسایه جغرافیایی به شرق ندارد جز دریای سرخ. یکی از رآکتورهای هسته‌ای کلیدی ایران، بوشهر، در نزدیکی خلیج فارس و در نزدیکی سواحل قرار دارد. اگر روزی اسرائیل به یکی از رآکتورهای هسته‌ای ایران حمله کند، اسکادران F-35 آدیر می‌تواند از سومالی‌لند برخیزد و مستقیماً به بوشهر حمله کند بدون اینکه از مرزهای هوایی کشورهای عربی عبور کند، که این فرصت‌هایی را برای خلبانان اسرائیلی فراهم می‌آورد تا از سامانه‌های دفاع هوایی دشمن اجتناب کنند.
اگرچه سومالی‌لند دهه‌ها از سرکوب رنج برده است، مبارزه‌اش برای شناسایی ممکن است با اولتیماتوم‌ها و فشاری از سوی کشورهای مختلفی که می‌خواهند از موقعیت جغرافیایی هرگسیا برای دستیابی به اهداف منطقه‌ای خود استفاده کنند، همراه باشد. اگر هر یک از این برنامه‌های جغرافیای سیاسی بزرگ به اشتباه برود، مردم سومالی‌لند بیشترین آسیب را خواهند دید.
اصل مطلب را دراین لینک بخوانید.
https://fpif.org/somaliland-is-quietly-become-a-regional-flashpoint
/
