بی‌بی‌سی: ارتش اسرائیل گذرگاه نتساریم را ترک کرد. این گذرگاه به طول حدود شش کیلومتر منطقه نظامی بود که طی ۱۵ ماه گذشته عملا ارتباط میان جنوب و شمال غزه را قطع می‌کرد.
همزمان با باز شدن کامل این گذرگاه صدها فلسطینی در حالی که رختخواب و اثاثیه خود را پشت خودرو یا گاری‌های دستی گذاشته بودند، راهی شمال غزه شدند تا به مناطق مسکونی خود بازگردند هر چند اکثر آنها انتظار دارند با خرابه‌ها و ویرانی گسترده روبرو شوند.
ترک گذرگاه نتساریم از سوی ارتش اسرائیل بخشی دیگر از اجرای آتش‌بس ۱۹ ژانویه است که از زمان آغاز منجر به آزادی ۱۶ گروگان اسرائیلی از سوی حماس و ۵۶۶ فلسطینی زندانی از سوی اسرائیل شده و همزمان عقب‌نشینی مرحله به مرحله سربازان از مناطق مختلف غزه را به همراه داشته است.
در ادامه اجرای فاز نخست آتش‌بس که ظرف سه هفته تکمیل خواهد شد قرار است حماس ۳۳ گروگان را آزاد کند و در برابر اسرائیل هم حدود ۱۹۰۰ فلسطینی زندانی را رها کند.
در جریان حمله خونین هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل ۱۲۰۰ نفر کشته شدند و نیروهای حماس ۲۵۱ نفر دیگر را هم گروگان گرفتند.
این حمله چاشنی آغاز جنگ در غزه شد که طی ۱۵ ماه گذشته ادامه داشت و بنا بر ادعای تشکیلات درمانی غزه که حماس کنترل آن را در دست دارد تاکنون ۴۸ هزار و ۱۸۹ کشته بر جای گذاشته است.
علاوه بر آمار صدمات انسانی، سازمان ملل متحد می‌گوید طی این جنگ دو-سوم تمامی ساختمان‌های این نواره ساحلی ویران یا آسیب جدی دیده است.
امروز - یکشنبه نهم فوریه، ۲۱ بهمن - جمع بزرگی از مردم غزه از گذرگاه نتساریم عبور کردند آن هم در حالی که تشک و اثاثیه خود را همراه داشتند. اکثر آنها راهی بخش شمالی غزه شدند تا دریابند بعد از بیش از یک سال جنگ از خانه‌های آنها چه چیزی باقی مانده است.
اسامه ابو کمیل، ساکن منطقه المغراقه که در مجاورت بخش شمالی گذرگاه نتساریم است به خبرگزاری فرانسه گفته است: «آنچه ما دیدیم فاجعه است، ویرانی وحشتناک. اشغالگران (اسرائیلی‌ها) همه خانه‌ها ، مغازه‌ها، مزارع، مساجد، دانشگاه‌ها و ساختمان دادگاه را ویران کرده‌اند».
این ساکن ۵۷ ساله نوار غزه که بیش از یک سال پیش مجبور به ترک خانه خود و عزیمت به خان یونس در جنوب غزه شده بود به خبرگزاری فرانسه گفته بنا دارد «به همراه اعضای خانواده در کنار وایرانه‌های خانه‌شان چادر» بزند: «چاره دیگری نداریم».
از اکتبر ۲۰۲۳ و چند هفته بعد از حمله خونین حماس به خاک اسرائیل، حدود ۷۰۰ هزار از ساکنان شمال غزه از ارتش اسرائیل هشدار تخلیه فوری دریافت کردند و ناچار به جنوب این نوار باریک ساحلی پناه بردند.
بسیاری از این افراد در ۱۵ ماه گذشته بارها ناچار به جابجایی شدند چرا که ارتش اسرائیل با هدف نابودی حماس، عملیات‌های مختلفی را در شمال، مرکز و جنوب غزه انجام داد.
در همین مدت ارتش اسرائیل با به دست گرفتن کنترل گذرگاه نتساریم عملا ارتباط میان جنوب و شمال غزه را قطع کرد و ساکنان مناطق شمالی اجازه بازگشت به این مناطق را نداشتند.
ماه گذشته ارتش اسرائیل بخش‌هایی از غرب این گذرگاه را ترک کردند و نخستین گروه از فلسطینیان - بدون خودرو و پیاده - اجازه یافتند از طریق خیابان رشید وارد شمال غزه شوند.
با وجود برخی موانع، آتش‌بس ۴۲ روزه و تبادل گروگان‌ها با زندانیان که با حمایت آمریکا و میانجی‌گری مصر و قطر حاصل شد، از زمان اجرایی شدن آن نزدیک به سه هفته پیش همچنان برقرار مانده است.
با این حال، نگرانی‌ها درباره فروپاشی این توافق پیش از آزادی تمامی گروگان‌ها افزایش یافته است، به‌ویژه پس از اظهارات غیرمنتظره رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، که خواستار انتقال فلسطینی‌ها از غزه و واگذاری این منطقه به ایالات متحده برای توسعه آن شده است.
کشورهای عربی و گروه‌های فلسطینی این پیشنهاد را رد کرده‌اند و منتقدان آن را نوعی «پاک‌سازی قومی» توصیف کرده‌اند.
با این حال، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از مداخله ترامپ استقبال کرده و وزیر دفاع او به ارتش دستور داده است که برنامه‌هایی را برای خروج فلسطینی‌هایی که مایل به ترک غزه هستند، تهیه کند.
***
تاکید ترامپ بر تعهد خود به طرح پیشنهادی درباره آینده غزه
دویچه وله: دونالد ترامپ بار دیگر بر طرح پیشنهادی خود درباره انتقال ساکنان غزه به کشورهای عربی و واگذاری این منطقه به آمریکا تاکید کرد و گفت که انتظار دارد رهبران کشورهای عربی پس از صحبت با او، با پذیرش آوارگان فلسطینی موافقت کنند.
رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا بار دیگر بر طرح پیشنهادی خود درباره انتقال ساکنان غزه به کشورهای عربی و همچنین واگذاری این منطقه به آمریکا تاکید و گفت که انتظار دارد رهبران کشورهای عربی پس از صحبت با او، با پذیرش آوارگان فلسطینی موافقت کنند.
دونالد ترامپ که این سخنان را شامگاه یکشنبه ۹ فوریه (۲۱ بهمن) در هواپیمای اختصاصی رئیس‌جمهور آمریکا، ایر فورس وان بیان می‌کرد گفت: «من به خرید و مالکیت غزه متعهدم، احتمال دارد که آن را به کشورهای دیگر در خاورمیانه بدهیم تا بخش‌هایی از آن را بسازند، متعهدیم که آن را در اختیار بگیریم.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
رئیس جمهور آمریکا همچنین در در پاسخ به این پرسش که آیا فلسطینی‌ها حاضر خواهند شد غزه را ترک کنند گفت که ساکنان غزه "در صورتی که انتخابی داشته باشند و در منطقه‌ای امن به آنها خانه‌ای داده شود، این کار را خواهند کرد."
ترامپ در ادامه افزود: «تنها دلیلی که آنها از بازگشت به غزه صحبت می‌کنند این است که جایگزینی برای آن ندارند؛ زمانی که جایگزینی در اختیار داشته باشند تمایلی نیز برای بازگشت به غزه نخواهند داشت.»
رئیس جمهور ایالات متحده در روزهای اخیر نیز پیشنهاد انتقال ساکنان غزه به کشورهای عربی و کنترل آن از سوی آمریکا را مطرح کرده بود. ترامپ گفته بود که بقایای ساختمان‌ها درنوار غزه تخریب خواهد شد و "ما آن را به جای بسیار خوبی برای توسعه آینده تبدیل خواهیم کرد."
ترامپ از مصر و اردن خواسته مرزهای خود را بر روی دو میلیون فلسطینی که ۷۰ درصد سرزمین‌شان در جنگ ویران شده است، باز کنند و امکان اسکان آنها را در کشور خود بدهند تا فرصت بازسازی این باریکه فراهم شود.
این در حالی است که طرح پیشنهادی ترامپ عمدتا با واکنش منفی رهبران جهان و از جمله با مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی کشورهای عربی مواجه شده است.
در عین حال، رئیس‌جمهور آمریکا ضمن اشاره به برنامه‌های ملاقات قریب‌الوقوع خود با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و نیز عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر اظهار داشت که انتظار دارد که آنها پس از گفتگو با او، با پذیرش آوارگان فلسطینی در کشور خود موافقت کنند.
هنوز تاریخ مشخصی برای دیدار ترامپ با بن سلمان و سیسی اعلام نشده است اما به گزارش خبرگزاری‌ها قرار است ملک عبدالله، پادشاه اردن، روز سه‌شنبه این هفته در کاخ سفید با ترامپ دیدار کند.
مخالفت کشورهای عربی با اخراج ساکنان غزه
پیش از این چند کشور عربی از جمله عربستان سعودی، اردن، مصر و قطر مخالفت قاطع خود را با پیشنهاد ترامپ در خصوص جابجایی فلسطینی‌ها از نوار غزه اعلام کرده بودند.
گروه تروریستی حماس نیز پیشنهاد ترامپ درباره نوار غزه را محکوم کرده است. عزت الرشق، عضو دفتر سیاسی حماس با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد "غزه، ملکی برای خرید و فروش نیست."
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز طرح ترامپ را "بیهوده و بی‌فایده" توصیف کرد و گفت بحث درباره این طرح بی‌فایده است "زیرا چنین چیزی رخ نخواهد داد."
اردوغان همچنین مدعی شد که اسرائیل پشت این پیشنهاد ترامپ قرار دارد و افزود: «هیچ کسی از چنین قدرتی برخوردار نیست که مردم غزه را از سرزمین‌شان بیرون کند.»
از دیگر سو برخی از مقام‌های آمریکایی نیز در روزهای اخیر به شکل‌های مختلفی به توضیح جزییات بیشتری از طرح ترامپ پرداخته‌اند.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا در اظهاراتی جنجال‌برانگیز گفته است که غزه به دلیل خطرات موجود، از جمله سلاح‌های انفجاری باقی‌مانده، "قابل سکونت" نیست و مردم باید در جای دیگری زندگی کنند تا منطقه بازسازی شود.
روبیو همچنین گفته بود: «من فکر می‌کنم این یک واقعیت است، که برای بازسازی جایی مثل این (نوار غزه)، مردم باید در این دوره در جای دیگری زندگی کنند.» روبیو همچنین از کشورهای دیگر خواست که برای بازسازی غزه قدم پیش بگذارند و "بخشی از راه‌حل باشند".
نگرانی از شعله‌ور شدن دوباره جنگ در غزه
طرح ترامپ در خصوص جابجایی ساکنان غزه، به واکنش‌هایی در بین محافل سیاسی اسرائیلی نیز دامن زده است. تایمز اسرائيل در گزارش اخیر خود نوشت که مقامات ارشد وزارت دفاع اسرائیل در مورد پیامدهای احتمالی طرح ترامپ نگرانی‌هایی را ابراز کرده‌اند. در گزارشی از کانال ۱۳ اسرائيل، در این باره هشدار داده شده که طرح ترامپ منطقه را در ماه رمضان "شعله‌ور کند".
در همین حال، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز پنجشنبه ۱۸ بهمن (شش فوریه) در یک پیام ویدیویی از هتل خود در واشنگتن گفت که طرح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای نوار غزه در فردای "پس از حماس "، اولین "ایده اصیلی" است که در سال‌های اخیر مطرح شده و پیشنهاد او برای جابجایی فلسطینی‌ها "ارزش" این را دارد که "دقیق" گوش داده شود.
بحث درباره آینده نوار غزه در حالی صورت می‌گیرد که به تازگی در روز شنبه ۸ فوریه (۲۰ بهمن) پنجمین دور از تبادل گروگان‌های اسیر دست حماس و زندانیان فلسطینی انجام شده است. دولت اسرائیل نیز اکنون از اعزام هیئتی از سوی دولت این کشور به قطر برای ادامه مذاکرات در باره فاز دوم توافق آتش‌بس با حماس خبر داده است.
حمله نظامی اسرائیل به غزه، که اکنون تحت یک آتش‌بس شکننده متوقف شده، به کشته شدن بیش از ۴۷ هزار فلسطینی در ۱۶ ماه گذشته انجامیده است. جنگ غزه پس از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل شروع شد. حماس در این حمله ۱۲۰۰ نفر را کشت و حدود ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفت. خانواده گروگان‌ها نگران این هستند که روند بازگرداندن بستگان‌شان با پررنگ شدن مناقشه بر سر ساکنان غزه به تاخیر بیافتد و به پایان نرسد.
