آماده کردن مکانی برای تحمیل فرار جمعی از غزه

ـ مصر این روزها مشغول حصارکشی یک منطقۀ بزرگ در صحرای سیناست؛ ظاهراً برای آماده کردن مکانی برای اسکان موج بزرگی از پناهندگان از نوار غزه.

ـ تنها نهاد بین المللی یاری رسانی به آوارگان فلسطینی ـ که قرار بود آوارگیشان موقتی باشد ـ در آستانۀ فروپاشی است.

ـ کابوسهای طولانی نکبت دوم ممکن است به زودی به حقیقت بپیوندد.



اکثر مردم غزه اکنون در زاویۀ جنوبی کشور خود به دام افتاده اند و بمبها و توپهای اسرائیل همچنان آنها را تعقیب می کند. و حالا همه به منطقۀ رفح رسیده اند. اکنون حدود 1.4 میلیون نفر پشت مرز تقریباً غیرقابل نفوذ مصر جمع شده اند. حتی ورود کامیونهای کمکهای بشردوستانۀ مورد نیاز این مردم بارها به تأخیر افتاده است [ده روز است که شبح مرگ از گرسنگی نه بالای سر مردم که در تمام تار و پودشان حس می شود – مترجم]. در کرم شالوم، گذرگاه جنوب شرقی تحت کنترل کامل اسرائیل، تظاهرکنندگان یهودی با خوشحالی کامیونهای حامل مواد غذایی را که از مصر می آید متوقف می کنند؛ برای پیروی از لفاظیهای نسل کشی رهبران خود.

سؤال اینست که فلسطینی های گرسنه و بی خانمان کجا باید بروند؟

این پرسش هولناک با تهدیدهای نتانیاهو مبنی بر حمله به رفح و در واقع آغاز کشتار نهائی در این شهر، برای همۀ مردم مطرح است. هفتۀ گذشته بیش از ۱۰۰ فلسطینی در یک شبیخون اسرائیل به رفح، کشته شدند. ارتش اسرائیل آن را عملیاتی انحرافی برای آزادی دو گروگان توصیف کرد. وضعیت ممکن است بدتر هم بشود. [از آن زمان طبق آمار منتشر شده، کشتار روزانه به 200 نفر رسیده است – مترجم] مارتین گریفیث، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه هشدار داده است که اگر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، واقعاً رفح را مورد حملۀ زمینی قرار دهد، "قتل عام" انجام خواهد شد.

اما کاخ سفید به جای فشار آوردن برای آتش بس، فقط از اسرائیل درخواست می کند که از غیرنظامیان غزه محافظت کند، گویی همان ارتشی که تاکنون بیش از 12000 کودک فلسطینی را کشته است، علاقمند به حفاظت از مردم بیگناه است. حاصل این شرایط مرگبار اینست که برخی از آوارگان فلسطینی تلاش کرده اند تا به خانه های خود در شمال غزه بازگردند، و البته می دانند که هرگونه گریز از مرگ در حملاتی که قرار است در رفح اتفاق بیافتد، به زودی در قالب گرسنگی بر ایشان ظاهر خواهد شد.

در بحبوحۀ بحران گرسنگی و فقدان پناهگاه های امن، صدها خانواده در غزه برای تأمین مالی "خدمات هماهنگی" دلالهای مصری که هزاران دلار برای گذراندن آنها از رفح طلب می کنند، به صورت آنلاین سعی دارند از آشنایان و مخاطبان خود در دیگر نقاط جهان پول جمع کنند. درخواست برای خروج از غزه بسیار فراتر از تمایل دولت مصر برای جذب یا عدم جذب کسانی است که فرار می کنند. در این میان فلسطینی ها می ترسند که به زودی مجبور به فرار دسته جمعی از مرز شوند و برای پناهندگی در شبه جزیرۀ سینا التماس کنند. نفری ۶۰۰۰ دلار هزینۀ خروج از زندان غزه است.

بر اساس گزارشی که هفتۀ گذشته توسط بنیاد حقوق بشر سینا منتشر شد، این سناریو می تواند دولت مصر را برای اجازه دادن به مهاجرت گسترده از طریق رفح مجبور کند. این گزارش به منابع ناشناسی اشاره می کند که در ساخت یک گِتو یا "منطقۀ امنیتی" در شرق سینا دست داشتند که اکنون در حال ساخت دیوارهای هفت متری" با هدف زندانی کردن بنام "جای دادن پناهندگان از غزه" است. مقامات مصری به روزنامۀ مصری "اهرام انلاین" گفتند که این منطقه یک "مرکز لجستیکی" برای تحویل کمکها "از طریق گذرگاه مرزی رفح" است، اگرچه نگفته اند که چگونه چنین مرکزی می تواند بر تأخیر در اجازۀ اسرائیل برای ورود این کمکها غلبه کند.

بنیاد سینا عکسهایی از این ساخت و سازها را منتشر کرده است، جایی که بنا به این گزارشها، این کار در 12 فوریه، یعنی درست روزی که اسرائیل بدترین حمله را به رفح انجام داد ، آغاز شده است. آسوشیتدپرس این گزارش را با تصاویر ماهواره ای از منطقه تأیید کرد. محمد صابری، روزنامه نگار مصری و کارشناس امور سینا، به این بنیاد گفت که این آماده سازی برای تشدید بحران آوارگی فلسطینی ها، در هماهنگی با اسرائیل و آمریکا انجام می شود.

هرچند دکترین امنیتی اسرائیل اساساً بر تخلیۀ غزه از ساکنان متمرکز است، نتانیاهو و حامیان آمریکایی او این موضوع را آشکارا نمی گویند اما سایر اعضای کابینۀ نتانیاهو چنین مانعی ندارند.

در اسرائیل مدتی است که صحبت از امید به وقوع نکبۀ دوم فلسطینی به وضوح شنیده می شود. در ماه اکتبر، دنی ایالون، معاون سابق وزیر امور خارجه، به الجزیره گفت که فلسطینی ها در غزه باید به "شهرکهای چادری" در سینا منتقل شوند، جایی که به گفتۀ او "فضای کافی، تقریباً نامحدود " وجود دارد. و تنها چهار روز پس از آغاز جنگ، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده، در پاسخ به سؤال به خبرنگاران در مورد اطمینان از "خروج امن از غزه" برای غیرنظامیان فلسطینی، گفت که کاخ سفید "در مورد آن با مصر صحبت می کند."

اگرچه عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر بارها این احتمال را رد کرده است اما روزنامۀ انلاین مصری "مدی مصر" طی گزارشی در ماه اکتبر - که بعد ان را پس گرفت – به منابع یا اطلاعاتی در مورد "مشوقهای اقتصادی" مربوط به مصر در برابر پذیرش "تعداد زیادی از آوارگان فلسطینی" اشاره کرد .

گزارش"مدی مصر" بصورت آنلاین در دسترس نیست، اما با اظهارات اخیر مقامات اسرائیلی و فلسطینی (؟) سازگار است که خواستار تغییر بودجه (آژانس "آنروا" کمک رسان سازمان ملل متحد برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک) به روند "رسیدگی به نیازهای بالقوۀ آن دسته ساکنان غزه که به کشورهای همسایه فرار می کنند" هستند. این جمله بندی در یادداشت 20 اکتبر کاخ سفید ظاهر شد که خواستار تأمین بودجۀ بیشتر برای کمک به اسرائیل برای "بازگرداندن امنیت سرزمینی خود" بود.

فلج کردن "آنروا"

به نظر می رسد دولتهای اسرائیل و ایالات متحده در برنامۀ تضعیف "آنروا" از طریق تعلیق بودجه آن به اتهام (واهی) دخالت تعداد انگشت شماری از کارکنان این نهاد در حوادث 7 اکتبر هماهنگ شده اند. بسیاری از کشورهای اروپایی حامی اسرائیل نیز با وجود فقدان شواهد جدی و عدم تناسب پاسخ، این سیاست را پیش گرفته اند.

واضح است که بدون آنروا که نه تنها در سرزمینهای اشغالی بلکه در اردن، لبنان و سوریه نیز فعالیت می کند، فلسطینی ها در غزه هیچ شانسی برای زنده ماندن از تهاجم فعلی ندارند، چه رسد به بازسازی غزه در پایان جنگ.

چهار ماه است که اسرائیل به طور سیستماتیک، نه تنها نهادهای مدنی منتسب به حماس در غزه، بلکه بیشتر مراکز حضور "آنروا" در غزه را نشانه گرفته است. مدارس و اردوگاه های پناهندگان "آنروا" در گذشته نیز هدف حملات مکرر اسرائیل در جریان عملیات صخرۀ استوار در سال 2014 بودند. در آخرین حمله نیز مقر "آنروا" را هدف قرار داد و مانع از دسترسی آژانس به تأسیسات خود در شمال غزه شد.

کارمندان فعلی و سابق "آنروا" که با مجله +972 صحبت کرده اند می گویند هیچ سابقه ای برای وضعیت فعلی وجود ندارد. لکس تکنبرگ، که به مدت سه دهه با "آنروا" کار کرده و در آخرین سمتش به عنوان افسر ارشد سازمان ملل مشغول بود، تخریب گسترده در جنین در شمال کرانۀ باختری در حملۀ اسرائیل در سال 2002 را به یاد می آورد: "عملیات (سپر دفاعی) که بخشی از بزرگترین فعالیت نظامی اسرائیل در کرانۀ باختری از زمان جنگ ۱۹۶۷ بود، بسیاری از فلسطینیان را کشت و بخش قابل توجهی از اردوگاه پناهندگان را که توسط "آنروا" در نزدیکی شهر ایجاد و اداره می شد را نابود کرد".

تکنبرگ، که مسئول برنامه های بازسازی "آنروا" در جنین بود همچنین می گوید: "بیش از یک سال طول کشید تا گلوله ها و بمبهای ممنفجر نشده و آوارهای بجامانده را پاک کنند." او تخمین می زند که منطقۀ تخریب شده به اندازۀ "پنج تا ده زمین فوتبال" بود.
در مقایسه با آن وضع ، تخریب در غزه – با مساحت و جمعیتی 100 برابر جمعیت اردوگاه پناهندگان جنین - آخرالزمانی است. به گفتۀ دفتر هماهنگی امور بشردوستانۀ سازمان ملل متحد (OCHA)، غزه حدود 60 درصد از واحدهای مسکونی خود را از دست داده است (تا 20 فوریه).

به گفته تکنبرگ، "قصد واقعی نسل کشی" در تخریب عمدی زیرساختهای حیاتی مانند مدارس و مراکز بهداشتی نهفته است. به گزارش OCHA، حدود دو سوم بیمارستانهای غزه دیگر فعال نیستند و 140 مدرسه آسیب دیده یا تخریب شده اند و بقیه نیز رها شده یا به عنوان پناهگاه برای صدها هزار آوارۀ فلسطینی استفاده می شود. "آنروا" تخمین می زند که بیش از یک میلیون نفر از ساکنان غزه هرکدام به نوعی در یکی از تأسیسات آژانس در سراسر غزه پناه گرفته اند.

کارشناسان پزشکی: "وضعیت بهداشت غزه فاجعه بار است"

در حال حاضر، با مسدود شدن بودجه از اهداکنندۀ اصلی آن، آمریکا، همراه با 15 کشور دیگر، آژانس در حال بررسی چندین "تاکتیک مدیریت مالی" برای کمک به ادامۀ کار خود پس از ماه فوریه است. انتظار می رود که بودجۀ آن تمام شود و پول کافی برای پرداخت حقوق یا مدیریت توزیع مواد غذایی و سایر کمکهای حیاتی در غزه باقی نماند. مقامات "آنروا" می گویند:

"ما برای متقاعد کردن اهداکنندگان به تجدید نظر در تصمیم خود، و تشویق دیگر کمک کنندگان به ادامه و افزایش بودجه، و نیز یافتن اهداکنندگان جدید، تلاش می کنیم". ژولیت توما، مدیر ارتباطات "آنروا" در گفتگو با مجله +972 در پاسخ به این پرسش که آیا آژانس در حال بررسی کاهش عملیات در جاهای دیگر برای ادامۀ ارائه کمکهای اضطراری در غزه است، گفت که این "سؤال کاملا بجا" است و "همۀ گزینه ها روی میز است"، اما افزود که آژانس همچنان امیدوار است که بتواند بودجۀ کافی برای ادامۀ فعالیتهای روزانۀ خود را تأمین کند.

حتی اگر اهداکنندگان با بودجۀ "آنروا" این حفره را جبران کنند، مشخص نیست که این آژانس چگونه بر بسیاری از مشکلات بوروکراتیک ایجاد شده توسط دولت اسرائیل، غلبه خواهد کرد. دولت حتی از پراکندن تظاهرکنندگان دست راستی که مانع عبور کامیونهای کمک رسانی از طریق کرم شالوم شده بودند، امتناع می کند و آقای بضالل اسموتریچ، وزیر دارایی، دستور داده که از ترخیص محموله های آرد مورد نیاز "آنروا" جلوگیری شود. در 14 فوریه، کنست متن اولیۀ لایحۀ ممنوعیت فعالیت آژانس در "قلمرو مستقل" اسرائیل را تصویب کرد.


.
با توجه به رد هرگونه حاکمیت فلسطینی بر غزه توسط نتانیاهو و فقدان برنامه های قابل قبول برای ایجاد یک نیروی بین المللی جهت پذیرش مسئولیت غزه، به نظر می رسد اسرائیل مصمم است در هر حال "مسئولیت امنیتی" را خود به عهده بگیرد. آنچه نگران کننده است مقاومت مداوم حماس و حضور حدود 2.2 میلیون نفر است که 70 درصدشان تحت پوشش "آنروا" اداره می شوند.

اخراج هر چه بیشتر فلسطینیان از غزه (پاکسازی قومی)، رؤیای دیرینۀ سیاستمداران اسرائیلی است. اکنون که نیمی از مردم غزه در مرز با مصر گیر افتاده اند و بقیه نیز در معرض خطر جدی گرسنگی قرار دارند، به نظر می رسد اسرائیل بیش از هر زمان دیگری به تحقق این رؤیا نزدیکتر است.

اما آوارگی اجباری فلسطینی ها تنها یکی از اهداف اسرائیل است. دائمی کردن این جابجایی و آرزوی الحاق هدف دیگر این دولت است. تکنبرگ متذکر می شود که وقتی "آنروا" در سال 1949 تأسیس شد، در ابتدا "یک ابزار کاملاً آشکار برای اجرای سیاست آمریکا" بود. این اژانس با پنج نسل از پناهندگان فلسطینی که دارای حق بازگشت بودند، صرفاً برای شرایط اضطراری، با توجه به بخش ثبت نام و واجد شرایط بودن آنها، برخورد داشته است. از آنجا که فلسطینی هائی که به سینا رانده می شوند دیگر در مناطق فعالیت "آنروا" زندگی نخواهند کرد، به گفتۀ اسرائیل و حامیان آن، حق بازگشت آنها نیز لغو خواهد شد.



به گفتۀ فرانچسکا البانی، گزارشگر ویژۀ سازمان ملل متحد در سرزمین اشغالی که در سال 2020 مشترکاً با تکنبرگ کتابی در مورد حقوق پناهندگان فلسطینی نوشته است، این ادعای اسرائیل نادرست است. البانی در گزارشی که در سال 2018 برای مؤسسۀ مطالعات فلسطین نوشت، مدت کوتاهی پس از آن که دولت ترامپ کمک مالی به "آنروا" را متوقف کرد، اشاره شد که حتی اگر پناهندگان فلسطینی مانند سایر پناهندگان غیرفلسطینی تحت حمایت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد باشند، "ارتباط هنجارهای بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل متحد، مانند قطعنامۀ 194در مورد پناهندگان فلسطینی، هنوز معتبر است." این قطعنامه که در دسامبر ۱۹۴۸ به تصویب رسید، بیان می کند که "پناهندگان فلسطینی که مایل به بازگشت به سرزمین خود هستند باید فرصتی برای انجام این کار در اسرع وقت داشته باشند".

تکنبرگ می گوید: "حتی متوقف کردن فعالیت "آنروا" یا فشار آوردن به پناهندگان فلسطینی برای رفتن به مصر، حقوق پناهندگان برای بازگشت، جبران خسارت یا غرامت را لغو نخواهد کرد". این حقوق ناشی از غیرقانونی بودن پاکسازی قومی فلسطین است و برعکس با گذشت زمان و توسعۀ قوانین بین المللی قویتر هم می شود.

در همین حال، با توجه به شکست "نظم بین المللی" در کمک به فلسطینی ها، و ایجاد شدن سایتهای جمع آوری کمک مالی، اما یک حقیقت تلخ و ناامید کننده فوراً ظاهر می شود: مردم غزه جایی برای فرار ندارند و از جنگ اسرائیل و این شرایط خونین خسته شده اند. بیشتر از همه، آنها می خواهند زندگی کنند.

یک دانشجوی ۲۱ سالۀ دندانپزشکی از غزه در یک وب سایت می نویسد: "ما سختیها و عدم اطمینان زیادی را تحمل کرده ایم"، "ما به شدت به دنبال راهی برای رسیدن به امنیت و تجربۀ زندگی بهتر و ارائۀ آن به فرزندانمان هستیم." او می افزاید که "هرگونه کمک مالی شما هزینه های مورد نیاز ما برای عبور از مرز به مصررا پوشش خواهد داد . به ما کمک کنید".

21 فوریه 2024

اماده سازی صحنه برای فرار توده ای از غزه - فراخوان محلی (mekomit.co.il)