سخن آغازین
با آگاهی از اینکه دوست عزیزم حیدر، سال های طولانی است که در رابطه با مسئله ملی- اتنیکی مشغول مطالعه و جمع آوری مدارک و اسناد است، مشتاقانه منتظر انتشار کتاب او بودم.
اکنون او قبل از انتشار کتاب، مقاله ای تحت عنوان " فدرالیسم در روند تاریخی، تاملی گذرا بر برخی نمونه های فدرالیسم در جهان" در سایت عصرنو نوشته است .
مقاله او " خلاصه و چکیده بخشی از یک فصل" از کتاب است که "نگاهی اجمالی به برخی نمونه های فدرالیسم در جهان" را دارد.
حیدر وعده داده است " در مقاله دیگری که آن هم چکیده و خلاصه بخشی از فصل دیگر پیش نویس کتاب خواهد بود " تاملی بر مسئله ملی- اتنیکی در ایران" داشته باشد.
قدرت جمع بندی و ژرف نگری نویسنده در مقاله" فدرالیسم در روند تاریخی " قابل تحسین است.
شکی در این نیست که پشتوانه این متدولوژی تحلیلی و قدرت استدلال، حاصل سال های طولانی فعالیت سیاسی نویسنده مقاله است.
حیدر در این مقاله به سه نکته اساسی در رابطه با فدرالیسم تاکید دارد: " فدرالیسم گونه های متنوعی دارد" ، فدرالیسم در کشور های مختلف نتایج متفاوتی به بار آورده است" و فدرالیسم یک الگوی جهان شمول و فرا تاریخی" نیست، بلکه همواره بر اساس نیازهای زمان باز تعریف و سازماندهی می شود.
حیدر توانسته است در این مقاله مجموعه یافته ها، اطلاعات محتوایی و نتایج کارش را در رابطه با فدرالیسم " به لحاظ دوره تاریخ جهانی" به چهار دوره تقسیم کند و با یافتن مغز موضوع، رخدادها را کالبد شکافی نموده و رگه های صحیح را از درون وقایع پیچیده تاریخی موشکافی نماید.
در این نوشته حیدر با دقیق ترین اطلاعات و با توجه به جمیع جوانب، در رابطه با " روند تشکیل دولت های فدرال" چهار نمونه متفاوت ازفدرالیسم یعنی، فدرالیسم همگرا، فدرالیسم واگرا، فدرالیسم آمرانه و از بالا و فدرالیسم دموکراتیک را در عمل در کشور های مختلف از هم تفکیک می کند.
موضوع روز بودن ایده فدرالیسم در سطح جهان
با توجه به اینکه از ۱۸۵ دولتی که استقلال آنها به رسمیت شناخته شده اند حداقل ۱۷۰ دولت بافت قومی متنوع دارند، اهمیت نقش فدرالیسم در حل تضاد ها و بحرانهای قومی روز به روز در جهان بیشتر می شود. درحال حاضر تقریبا یک سوم تمام دولت های حهان یعنی ۶۰ دولت، از اتحادهای قراردادی با کارکتر کنفدرالیستی بوجود آمده اند. حتی اگر این تلاش ها در آینده نزدیک تشکیل دولت فدرالیستی را نیز در دستور روز قرار ندهند، این روند تقویت و رشد ساختار های چند ملیتی در این کشورها در ارتباط با بحث و ایده فدرالیسم از اهمیت زیادی برخور دار خواهد بود ( از کتاب سیستم فدراتیو در آلمان فدرال)
مطالعه ساختارهای حکومت ها در قرن بیستم و بیست یکم و مقایسه آنها با همدیگر حاکی از این ترند است که: تک محوری به سمت فدرال، متمرکزبه سمت گلوبال و محلی، مدیریت متمرکز به سمت اداره دموکراتیک، بورکراتیک به سمت مشارکتی، فرمان و کنترل به سمت مسئول و پاسخ گو، بسته و آهسته به سمت باز و سریع، نابردبار در تحمل ریسک به سمت آزاد در شکست و موفقیت( منبع انور شاه ۱۹۹۷) است.
به عنوان مثال این کشورها در جهان با سیستم فدرال اداره می شوند:
در اروپا: بلژیک، آلمان، صربستان، اتریش، روسیه، اسپانیا، سویس، درآمریکا: آرژانتین، برزیل، کانادا، مکزیک، ایالات متحده آمریکا، ونزوئلا، در آفریقا: اتیوپی، کامرون، نیجریه، آفریقای جنوبی، در آسیا: هند، مالزی، پاکستان، آمارات متحده عربی، در اقیانوسیه: استرالیا
موضوع روز بودن ایده فدرالیسم در ایران
حیدر با طرح پرسش هایی در پایان مقاله به موضوع روز بودن ایده فدرالیسم در ایران اشاره می کند و سئوالات متعددی را در این رابطه مطرح می کند:
" از جمله اینکه: مشکلات گذاربه شکلی از اشکال سیستم فدرال در ایران چیست؟ فدرالیسم چه چشم اندازی را برای آینده ایران می تواند بگشاید؟ آیا فدرالیسم در هر شکلی از آن راه حل مناسبی برای زدودن ستم و تبعیض های اتنیکی در ایران است؟ یا راهبردهای مناسب دیگری نیز می تواند وجود داشته باشد؟"
اینکه حیدر برای این پرسش ها چه جوابی خواهد داشت، باید منتظر ماند
نظر شما پس از بازبینی توسط مدير سايت منتشر خواهد شد
