اقلیت‌های جنسی و جنسیتی تحت آزار پزشکی گسترده
برای تغییر گرایش یا هویت خود

شش رنگ، ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲: متخصصان نظام بهداشت و درمان در ایران به طور گسترده اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را در معرض تغییر گرایش جنسی یا هویت جنسیتی شان قرار می دهند. گزارش "شکنجه در لباس درمان؛ آزار گسترده جامعه ال­‌جی­‌بی‌­تی+ از طریق درمان­ه‌ای اصلاحی در ایران" که شش رنگ به مناسبت ۱۷ ماه مه، روز جهانی علیه ال­‌جی‌­بی‌­تی­‌هراسی منتشر کرده نشان می­‌دهد که روانشناسان و روانپزشکان تحت نظام حکومتی مبتنی بر تبعیض و خشونت علیه اقلیت­‌های جنسی و جنسیتی تبدیل به یکی از ابزارهای سرکوب این جامعه شده‌­اند.

براساس نتایج این گزارش، از ۲۱۰ نفر از اقلیت­‌های جنسی و جنسیتی که از ۲۵ استان ایران در این تحقیق شرکت کرده‌­اند، ۱۰۵ نفر یعنی ۵۰ درصد در معرض این درمان‌­ها قرار گرفته‌­اند که نزدیک به نیمی از آن‌ها را کودکان (افراد زیر ۱۸ سال) تشکیل م‌ی­دادند و از این میان ۴۵ نفر قربانی یک یا چند نوع از این درمان­‌ها شده‌­اند که بیش از یک سوم آن‌ها کودک بوده‌­اند. اکثریت آن‌ها گفته‌­اند که این تجربه غیرداوطلبانه و تحت اجبار بوده‌است.

درمان‌های موسوم به درمان­های اصلاحی یا تبدیلی، روش­های درمان‌ بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیزی هستند که از آن‌ها برای تغییر گرایش جنسی و یا هویت جنسیتی افراد هم­جنس­گرا، دوجنسگرا، افراد ترنس و بیناجنسی استفاده می‌شود. این درمان ها در چند سال گذشته در بسیاری از کشورهای دنیا ممنوع شده‌است.

براساس یافته­‌های این تحقیق پزشکان برای تغییر گرایش جنسی و یا هویت جنسیتی اعضای این جامعه داروهای روان­گردان تجویز می کنند. ۹ نفر از شرکت کنندگان این تحقیق تحت الکتروشوک قرار گرفته‌­اند. روان درمانی و رفتار درمانی نیز یکی از روش‌های رایج بوده است که شامل تشویق یا اجبار به برقراری رابطه جنسی با فرد غیرهمجنس، انجام مناسک مذهبی، تغییر در نوع پوشش و تغییر رفتار در جامعه، قطع رابطه با شریک دلخواه، ازدواج، فاصله گرفتن از دوستان، دست کشیدن از علایق فردی مانند گوش دادن یا نواختن موسیقی و تماشای پورن به منظور تغییر احساسات جنسی می­‌شده‌است.

در میان گروه­‌های مختلف جامعه اقلیت­‌های جنسی و جنسیتی، مردان هم­جنس­گرا و پس از آن زنان هم­جنس­گرا بیشتر از سایر گروه‌ها قربانی درمان­‌های اصلاحی شده‌­اند. پس از آن به ترتیب دوجنس­گرایان، سپس افراد ترنس و بعد سایر گروه‌­ها قرار دارند. قربانیان اعلام کرده‌­اند که در طی دوره درمان­‌های اصلاحی و یا پس از آن افسردگی، میل یا اقدام به خودکشی، اختلال در خواب، از دست دادن حافظه، لکنت زبان و چندین مورد دیگر از آثار مخرب را تجربه کرده‌­اند.

شادی امین مدیر شبکه شش­رنگ در این رابطه می­‌گوید:"مطالعه برخی از روایت‌­ها بسیار دردناک و نمایان­گر بی­‌پناهی این جامعه در مقابل نهادهای بهداشت و درمان است. جرم­انگاری رابطه همجنسگرایانه عملا اعضای این جامعه را در مقابل قانون بسیار آسیب‌­پذیر کرده و امکان هرگونه مقابله یا دفاعی را از آنها سلب می‌­کند."

گزارش "شکنجه در لباس درمان" نشان می­‌دهد که خانواده و متخصصان نظام بهداشت و درمان در کنار یکدیگر و تحت تاثیر گفتمان دولتی بیشترین نقش را در تشویق یا اجبار اقلیت­‌های جنسی و جنسیتی به ‌ اصلاحی داشته­‌اند. علاوه بر استفاده از روش‌­های درمانی بیرحمانه یا آزاردهنده، نزدیک به %۹۰ از افرادی که تحت درمان‌های اصلاحی قرار گرفته‌­اند حین درمان و از سوی متخصصان، آزارهای کلامی و روانی، و بیش از ۶۰ درصد آن‌ها رفتارهای اجباری و کنترلی را تجربه کرده­‌اند. خشونت و آزار فیزیکی نیز توسط توسط ۳۰ درصد آنان گزارش شده‌است.

جمهوری اسلامی همواره در مجامع بین المللی استفاده از الکتروشوک و سایر روش‌های درمانی اصلاحی علیه همجنسگرایان را انکار کرده اما نتایج این تحقیق نشان می­‌دهد که این روش‌ها به طور گسترده در ایران استفاده می­‌شوند. شش رنگ در سال ۱۳۹۷ نیز گزارشی مبتنی بر مطالعات میدانی منتشر کرده بود که نشان می­‌داد مرکز درمانی روانشناسی و روانپزشکی با پشتوانه حمایت­‌های دولتی به شکنجه و آزار و اذیت اعضای جامعه ال‌­جی‌­بی­‌تی+ برای تغییر گرایش جنسی و هویت جنسیتی آنان دست می‌­زنند.

شادی امین می­افزاید:"تهیه و انتشار این گزارش‌­ها و ارائه آن به نهادهای بین­‌ا‌لمللی و اعمال فشار سیاسی به جمهوری اسلامی از یکسو و از سوی دیگر تلاش برای پاسخگو کردن آن عده‌­ای از پزشکان و روان‌پزشکان و روانشناسان که در مراوده با نهادهای علمی غربی هستند، بایستی در دستور کار سازمان‌­های حقوق بشری قرار گیرد."

در جمهوری اسلامی هر نوع رابطه جنسی با هم جنس جرم و مستوجب مجازات‌هایی از شلاق تا اعدام است. آگاهی رسانی درباره گرایش جنسی هویت جنسیتی یا حقوق بشر جامعه ال­‌جی­‌بی­‌تی+ می تواند تحت عنوان مجرمانه افساد فی الارض طبقه بندی شود که مجازات اعدام در بردارد. در چنین بستری نظام بهداشت روان به شکلی گسترده از لحاظ آماری و جغرافیایی گرایش به هم‌‌جنس و هویت‌­های جنسی متفاوت را بیماری‌­انگاری می­‌کند. به این ترتیب، نهاد سلامت و متخصصان حوزه روانشناسی و روانپزشکی که قرار بوده مرجعی معتمد و التیام‌­بخش برای جامعه ال­‌جی‌­بی‌­تی+ باشند، خود به منبعی برای خشونت و آزار این جامعه بدل شده‌­اند.

شش‌­رنگ (شبکه لزبی‌ن­ها و ترنس‌جندرهای ایرانی)

گزارش را در اینجا بخوانید.