این متن یک طرح مقدماتی و با هدف مشارکت در بحث های تدارک سیاسی همایش ۴ اتحاد جمهورخواهان ایران نوشته شده است , در پرداخت آن از شکل قطعه نویسی پیروی شده تا در هر قطعه نکته ای برجسته شود و در صورت امکان بعدا در شکل تزهایی تنظیم گردد
برآمد نهضت سبزآغاز فصلی تازه در مبارزات مردم ایران علیه نظم خود کامه و تبعیض آمیز جمهوری اسلامی است . این فصل تازه تنها به معنای یک شروع دیگر نیست بلکه نشان گر کیفت تازه ای در آگاهی و احساس جمعی( کلکتیو) مردم ایران نسبت به ماهیت نظام موجود و مطالبات خود شان هست. شکل گیری هرآگاهی و احساس کلکتیو به معنای پیدایش یک هویت تازه و متمایز کننده است. این تمایز مقدم بر هر چیز تمایزی است از سامانه ها و ارزشهای متعلق به نظام مستقر, شروع گسستی است از هویت و نشانه های ایدولوژیک مسلط و اعلام بدیلی تازه که دیگر بر اقتدار ایدئولوژیک موجود گردن نمی نهد. هر جنبشی که به این پایه ارتقا می یابد برای تثبیت برتری ارزشی خود, خود را ایدالیزه می کند و به طراز فرهنگی نوینی دست می یابد و این خود آرایی را در نشانه های آرمانی فشرده و بیان می دارد. سبز در نهضت کنونی مردم ایران بیان فشرده خواست ها و ارزش هایی بدیل آن در مقابل فرهنگ حاکم است. سبز بیان فشرده باو ربه عدم خشونت, مسالمت, مدارا, آزادی, مدنیت و جهان روایی است. ارزش هایی بدیل در برابر نظام ارزشی موجود که با خود کامگی ؛خشونت ورزی؛ عدم تحمل؛ واپس گرایی و تنش افرینی مشخص می شود.
ارزش های فرهنگی و مطالبات مشترک در هویت های بدیل نافی چندگانگی درونی آن نیستند. هویت های اجتماعی از هر نوع آن معمول اپلورال اند. حتا هویت های طبقاتی که زمانی در جریان های افراطی مارکسیستی به غلط یکپارچه تصورمی شدند چند گانه بودند. این چند گانگی در قلمرو جنبش های دموکراتیک که دربرگیرنده تنوع اجتماعی و فکری بیشتری هستند بسیار گسترده ترا ست. پلورالیسم ؛خود؛ ارزشی است بنیادی و متعلق به فرهنگ سیاسی دموکراتیک و جزی جدایی ناپذیر و اندام وار از همان ارزش ها. پس نهضت سبز نمی تواند این ارزش را نادیده بگیرد.
جنبش سبز همچون رعد در آسمان بی ابر نبود. این جنبش ادامه منطقی و طبیعی پیکار پیوسته ای است که آغاز پیدایش اش به انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد سال ۷۶ باز می گردد که خود صفحه تازه ای در مبارزات مردم ایران را ورق زد و در فرهنگ سیاسی مردم ایران با نام جنبش اصلاح طلبانه شناخته شده است. در واقع این برآمد جدید دومین آزمون بزرگ و به تعبیری بهتر آزمونی ژرف تر و گسترده تر همان جنبش برای دست یابی به آزادی و حقوق دموکراتیک مردم و ایستادگی در برابر خود کامگی و تبعیضات جمهوری اسلامی است. اگر این جنبش در نخستین آزمون خود به علت ساده اندیشی ها و بی تجربگی های رهبری اش در خصوص اصلاح پذیری سختار سیاسی جمهوری اسلامی و خوش بینی به نقش میانه و مشروطه ولایت فقیه از دست یابی به یک هویت و برنامه سیاسی مدون و ضرورت ایستادگی در مقابل اقتدار موجود باز ماند, این بار با ازاد کردن خود از زنجیر آن توهمات و ساده اندیشی ها و با تکیه بر یک برنامه روشن تر و اراده برای ایستادگی توانست به وحدت تازه و نیرومند تری دست یابد و بطور یکپارچه رودر روی ساختار قدرت و هسته اصلی آن یعنی نهاد ولایت فقیه بایستد و جنبش اصلاح طلبی را به جنبش سبز فرا برویاند.
این تغییر برنامه و سیاست در رهبری اصلاح طلبان دولتی که در مبارزات و برنامه های انتخاباتی میرحسین موسوی و مهدی کروبی تجلی پیدا کرد در حکم تدوین یک برنامه میانگین و ائتلافی تازه بود که طیف گسترده ای از همه گروها اجتماعی و گرایشات سیاسی دموکراتیک و سکولار و حامی جنبش اصلاح طلبی را یکپارچه کرد و در برابر ائتلاف حاکم به نمایندگی ولی فقیه و احمدی نژاد قرار داد. این برنامه ائتلافی کماکان در برابر دولت کودتا و برای فعال نگاه داشتن جبهه وسیع مبارزه مردم همچنان معتبر است.
چند گانگی جنبش سبز تنها در ترکیب متنوع اجتماعی و جنسی و سنی و فرهنگی و غیره نیست این پلورالیسم حوزه استراتژی و برنامه های سیاسی را هم شامل می شود. در این کلکتیو سیاسی یا بلوک وسیع راه کارها ی متفاوتی وجود دارد اما وجود دو گرایش یا دو پلاتفرم سیاسی عمده در آن برجسته تر است که تاریخ اش به آغاز پیدایش جنبش اصلاحات باز می گردد. این دو پلاتفرم عبارتند از پلاتفرم دموکراسی سکولار یا جمهوری تمام عیار با خطوط برنامه ای جدایی دین از دولت, تغییر قانون اساسی و انتخابات آزاد و دیگری ؛پاتفرم جمهوری اسلامی اصلاح شده با برنامه تغییردر قانون اساسی؛ مشروطه کردن ولایت فقیه و حذف نظارت استصوابی.
تغییر و تحولات سیاسی پیش و پس از انتخابات و متمایل شدن بیشتر طرفداران پلاتفرم اصلاحات؛ به ویژه رهبری و نامزدهای ریاست جمهوری جناح اصلاح طلب به سوی پلاتفرم دموکراسی تمام عیار نشانه های بارز درستی و نفوذ یافتن بیشتر پلاتفرم دموکراسی سکولار میان مردم را بیان می دارد که به پشتوانه تجربیات هشت ساله دولت و مجلس اصلاح طلبان ثابت شده بود که نهاد های قدرت واقعی در جمهوری اسلامی در برابر هر تلاش اصلاح گرایانه ای به سختی مقاومت می ورزند و جنبش اصلاح گرایانه باید محور اصلی مبارزات خود را در میان مردم و نیرومند سازی جامعه مدنی قرار دهد.
ضعیف شدن گرایش اصلاح طلبی در برابر پلاتفرم دموکراسی سکولار و پیدایش جنبش سبز به معنای پایان شکل گیری مجدد گرایشات اصلاح طلبی در این نظام نیست. به رغم تغییرات ساختاری قدرت و فشرده تر شدن گروهای درونی نظام حول ابر قدرتی ولایت مطلقه و حکومت ولایی و دست یابی بیشتر نظامیان به اهرم های قدرت, این نظام به خاطر تناقضات ذاتی اش و ناهمسازی هایش با جهان امروز همواره حامل تکوین انواع گرایشات متضاد از جمله شکل گیری گرایشات معتدل و اصلاحی گرایانه دیگراست. هم اکنون در میان نیروهای موسوم به محافظه کار نشانه های روشنی از ناهمخوانی با سیاست های مسلط به چشم می خورد. اما تکوین و تکامل این گرایشات نا همخوان همانند پدیده اصلاح طلبی دوم خردادی بیش از آن که به هدف خود دست یابند و به تغییری مثبت در ساختار های موجود منتهی شوند بیشتر به فرایندی برای تجزیه نیروهای جمهوری اسلامی و تصفیه دایمی آن تحول می یابند. بنا بر این جنبش سبز شکل کیری و نسج این گرایشات را به مثابه منبع بالقوه و محتمل نیرو های خود می نگرد و نسبت به تحول درونی آن ها بی تفاوت نمی ماند.
جمهوری خواهان ایران امروز از یک پایگاه نیرومند اجتماعی در جنبش سبز برخوردارند. هر قدر که چالش موجود میان مردم و کودتاگران و ائتلاف حاکم ادامه یابد برنامه این طیف از محبوبیت و نفوذ بیشتری در میان مردم برخوردار خواهد شد. همچنان که روند تعالی جنبش اصلاح طلبی به جنبش سبز این حقیقت را نشان داده است. دینامیسم درون جنبش و سمت تاریخی حرکت مردم به سوی جدایی هر چه بیشتر از ارزش های جمهوری اسلامی و به سود برنامه ها و ارزش های دموکرتیک است. بنا براین آینده سیاسی گروه های دموکرات و جمهوری خواه و نسبت آن ها با جنبش سبز مشروط به داشتن یک سیاست روشن همکاری و حمایت از کلیت جنبش سبز می شود. در حال حاضر در این جنبش گروهای نیرومندی از هواداران پلاتفرم اصلاح طلبی به خصوص در رهبری آن وجود دارد که جمهوری خواهان نمی توانند اهمیت نقش آن ها را در مبارزات جاری و مقابله با ائتلاف حاکم و کودتا گران نادیده بگیرند. بنابراین جنبش سبز بستر و محیط اصلی فعالیت همه نیروهای دموکراتیک و از جمله ما اتحاد جمهوری خواهان است. اتحاد جمهوری خواهان که همواره خود را جزئی از جنبش اصلاح طلبی مردم ایران می دانسته و به ارزش های اساسی یک مبازه مسالمت جویانه و دموکراتیک پای بند بوده است به طریق اولا باید خود را متعلق به جنبش سبز بداند و ضمن تبلیغ برنامه های خود و دفاع از پلاتفرم جمهوری تمام عیار با گرایشات دیگر تشکیل دهند این جنبش از جمله رهبری آن همکاری داشته باشد.
چهار چوب سیاسی این هم کاری ها را می توان از متن مبارزات اخیر در انتخابات ریاست جمهوری و فرایند های مقاومت در برابر دولت کودتا استنتاج کرد و به صورت یک پلاتفرم حداقل ائتلافی مدون ساخت. محورهای اصلی این پلاتفرم ائتلافی کم یا بیش عبارتند از نفی دولت کودتا و سازمان دادن مقاومت در مقابل آن, دفاع از آزادی انتخابات, آزادی زندانیان سیاسی, ازادی بیان, مجازات عاملین سرکوب های اخیر و جلب حمایت جامعه جهانی از مبارزات ازادی خواهان مردم ایران.
بی تردید تدوین برنامه های ائتلافی برای روشن کردن مناسبات سیاسی و تنظیم ضوابط میان گروهای مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است اما نباید فراموش کرد که کشور ما در لحظه حاضر در وضعیت خطیری بسر می برد و روزهای سرنوشت سازی را تجربه می کند. قدرت مسلط و ائتلاف حاکم اگر چه توانسته با کودتای انتخاباتی و در پی آن اعمال سرکوب های گسترده جنبش آزادی خواهانه مردم را از پیش روی باز دارد و تا حدی تحت کنترل در آورد. ولی هنوز بر اوضاع کاملا چیره نشده و امکانات چرخش در اوضاع سیاسی و جلوگیری از سلطه کامل کودتاگران و نظامیان بر سرنوشت مملکت وجود دارد؛ بنا براین زمان؛ زمان بحث های روشنفکرانه و وسواس های برنامه نویسی نیست. باید با خلاصه ترین برنامه ها و روشن ترین شعار ها وسیع ترین همکاری و هماهنگی را در میان نیروهای سازمان یافته جنبش سبز پیش برد.
مرتضی ملک محمدی 23.9.2009
