دویچه وله: رافائل گروسی می‌گوید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از درخواست خود مبنی بر شفاف سازی توسط ایران در مورد منبع آثار اورانیوم اعلام نشده در چندین سایت، دست برنمی‌دارد.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه (۲۲ اوت/ سی و یکم مرداد) در مصاحبه‌ای با شبکه خبری سی ان ان گفت، این آژانس "به هیچ وجه" از درخواست خود مبنی بر ضرورت ارائه پاسخ از سوی ایران در مورد منشاء بسیاری از آثار اورانیوم اعلام نشده در چندین سایت عقب نشینی نمی‌کند.
رافائل گروسی در این مصاحبه تأکید کرده است که سازمان انرژی اتمی هیچ‌گاه از تحقیقات خود دست نخواهد کشید.
او در این مصاحبه همچنین افزود: «ما تعهدی قانونی برای روشن ساختن مسائلی داریم که ایران هنوز باید در مورد آنها شفاف‌سازی کند.»
گروسی می‌گوید که ایران تاکنون توضیحات فنی باورپذیری که آژانس برای روشن کردن منشاء بسیاری آثار اورانیوم و وجود تجهیزات در بسیاری مناطق به آن نیاز دارد، ارائه نکرده است.
گروسی در ادامه افزود: «مسئله خیلی ساده است. در این باره به ما توضیح دهید: اگر آنجا ماده هسته‌ای وجود داشته، الان کجاست؟ اگر تجهیزاتی بوده، آنها الان کجا هستند؟ در این صورت می‌توانیم گزارشی ارائه دهیم و بگوییم، بله این موضوع روشن شد.»
در هفته‌های گذشته این گمانه‌زنی مطرح بود که بستن پرونده‌های گشوده ایران در آژانس اتمی یکی از خواست‌های تهران برای حصول توافق بر سر احیای برجام بوده است. بعدتر خبرهای تایید‌نشده‌‌ای حاکی از این بود که طرح جدید اتحادیه اروپا برای احیای برجام حاوی برخی انعظاف‌ها و تدابیر برای تامین این خواست ایران است.
امروز دوشنبه (۲۲ اوت/ سی و یکم مرداد ماه) ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، در نشست خبری هفتگی خود درباره مذاکرات بازگشت به برجام با اشاره به "پیشرفت‌های خوب"، موضوعات باقی مانده را "هر چند اندک"، ولی "موضوعاتی مهم" خواند که به گفته او "باید راجع به آنها تصمیم‌گیری شده و توافق شکل بگیرد."
این سخنان در حالی ایراد می‌شوند که با نزدیک شدن به نهایی شدن احتمالی توافق بر سر احیای برجام، ایران سحرگاه سه‌شنبه ۲۵ مرداد پاسخ خود به متن نهایی توافق پیشنهادی را برای اتحادیه اروپا ارسال کرده است.
دور جدید مذاکرات احیای توافق اتمی با ایران پس از حدود پنج ماه وقفه به مدت چهار روز (۱۳ تا ۱۷ مرداد) در وین ادامه یافت و در پایان آن جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات احیای برجام "متن نهایی" توافق پیشنهادی را برای تصمیم‌گیری به طرف‌ها ارائه داد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه (۲۲ اوت/ سی و یکم مرداد)، پاسخ ایران به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را "معقول" خوانده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، بورل با اشاره به "متن نهایی توافق پیشنهادی" و دریافت پاسخ ایران، گفت که این پاسخ به آمریکا تحویل داده شده و آمریکا هنوز پاسخ رسمی به آن نداده است.
امیدواری به بازدید از نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا
نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا و ادامه رایزنی آژانس انرژی اتمی با اوکراین و روسیه برای دیدار از این نیروگاه اتمی در جنوب اوکراین از دیگر محورهای مصاحبه گروسی با سی ان ان بود.
رافائل گروسی در این مصاحبه با تأکید بر دشواری سازمان‌دهی چنین دیداری و اینکه برای میسر کردن دیدار،"پیشرفت‌هایی" در مذاکراتی سخت به دست آمده، گفت: «ارسال یک گروه از بازرسان بین‌المللی به میانه یک منطقه جنگی چیزی کاملا جدید است.»
ادامه درگیری‌ها در اطراف این نیروگاه هسته‌ای به نگرانی‌ها در مورد وقوع یک فاجعه اتمی همانند چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ دامن زده است. آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان بر لزوم تضمین امنیت نیروگاه‌های اتمی اوکراین تأکید و از اعلام آمادگی روسیه برای اجازه دسترسی به بازرسان سازمان ملل برای بازدید از این نیروگاه استقبال کرده‌اند.
رافائل گروسی در این مصاحبه گفته است که خطر رخداد یک حادثه اتمی وجود دارد و ابعاد آن می‌تواند "بسیار بسیار بزرگ" باشد.
احیای برجام؛ استقبال آمریکا از تغییر برخی خواسته‌های ایران: «هنوز مسائلی باقیمانده است»
بی بی سی: ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می‌گوید واشنگتن از چشم‌پوشی ایران برخی خواسته‌هایش استقبال می‌کند اما «هنوز مسائلی باقیمانده که باید حل شود.»
ایران پس از جلسه فوق‌العاده دوشنبه هفته گذشته شورای عالی امنیت ملی به ریاست ابراهیم رئیسی، پاسخ رسمی خود به طرح پیشنهادی جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای احیای برجام را داده و می‌گوید انتظار دارد تا به زودی پاسخ متقابل دریافت کند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه در کنفرانس خبری روزانه این وزارتخانه گفت آمریکا در تلاش است که هر چه زودتر پاسخ مناسب واشنگتن را به پیشنهاد ایران آماده کند.
آقای پرایس تاکید کرده که «می خواهیم مطمئن شویم که این روند را با دقت به جزئیات و موشکافی لازم برای چنین موضوع مهمی انجام می‌دهیم.»
واکنش اتحادیه اروپا
پیشتر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پاسخ ایران به آخرین متن پیشنهادی اروپا برای احیای برجام را «معقول» توصیف کرده بود.
آقای بورل گفت: «پیشنهادی از طرف من به عنوان هماهنگ‌کننده (مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا) ارائه شد… و پاسخی از ایران دریافت شد که از نظر من معقول بود.»
به گزارش رویترز او گفت که این پاسخ برای آمریکا فرستاده شده اما آنها «هنوز پاسخ رسمی» نداده‌اند.
آقای بورل همچنین گفته است که احتمال دارد که در همین رابطه «جلسه‌ای در همین هفته» برگزارشود. به گفته این دیپلمات ارشد اروپایی قرار بود که که چنین نشستی هفته گذشته برگزارشود که امکانش فراهم نیامد.
پیشتر و پس از ارسال پاسخ ایران، وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشت مذاکرات هسته‌ای در آستانه «بن‌بستی دیگر» است.
این روزنامه آمریکایی روز چهارشنبه در گزارشی نوشت که درخواست ایران برای «تضمین» از طرف آمریکایی، بار دیگر تلاش‌ها برای احیای برجام را با مشکل روبه‌رو کرده است.
«رایزنی» آمریکا با متحدان
از سوی دیگر یک رسانه آمریکایی گزارش داده که دولت آمریکا در روزهای اخیر به دنبال جلب اطمینان اسرائیل در ارتباط با توافق احتمالی برای احیای برجام بوده است.
لورا روزن خبرنگار سرشناس حوزه بین‌الملل هم در حساب توییتر خودش نوشت که «منابعی از ایالات متحده آمریکا گفته‌اند که این کشور تصمیم خود را در مورد پاسخ ایران گرفته است، اما در حال مشورت با متحدان و احتمالا اسرائیل و دیگران قبل از ارسال» به اتحادیه اروپا است.
همچنین به گزارش سایت خبری اکسیوس، آمریکایی‌ها به دولت اسرائیل گفته‌اند که با وجود گزارش رسانه‌ها درباره عقب‌نشینی واشنگتن در برابر جمهوری اسلامی، دولت جو بایدن با دادن هیچ‌گونه امتیاز جدیدی به ایران موافقت نکرده و توافق هسته‌ای به زودی به دست نمی‌آید.
بنابر این گزارش، مقام‌های اسرائیلی از این پیام‌های آمریکایی‌ها «قانع نشده‌اند.»
در همین خصوص نیز امروز گزارش شده است که یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل در تماس با امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه گفت که کشورش با بازگشت به توافق هسته‌ای ایران مخالف است. یائیر لاپید هشدار داد که اسرائیل مقید و متعهد به توافق احتمالی با جمهوری اسلامی نخواهد بود. آقای لاپید گفت که اسرائیل هر چه لازم باشد برای بازداشتن ایران از کسب توانایی هسته‌ای انجام خواهد داد.
شمارش معکوس برای شنیدن پاسخ آمریکا: امیدها برای احیای برجام رنگ می‌گیرد؟
شبنم شعبانی -- بی بی سی
حوالی نیمه شب امشب به وقت تهران یک هفته از ثبت رسمی پاسخ ایران به پیشنهاد نهایی اتحادیه اروپا برای احیای برجام می‌گذرد. ایران نزدیک به یک هفته روی پاسخ خود کار کرد و حالا توپ تقریبا به همین اندازه در زمین آمریکا بوده است. واشنگتن اما هنوز پاسخ رسمی خود را به اروپا ارایه نداده است.
طرف ایرانی در روزهای اخیر بارها مستقیم و تلویحی خواستار پاسخ سریعتر آمریکا شده است. امروز هم حتی میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در وین ابراز امیدواری کرد که زمان پاسخ‌دهی آمریکا طولانی نباشد. اگرچه به گفته خبرنگاران با توجه به پیچیدگی‌های این مذاکرات و تجربه گذشته نمی‌توان این مدت زمان یک هفته‌ای را تاخیر طولانی خواند؛ بویژه اگر این مدت زمان را با وقفه‌های طولانی‌تر بین مذاکرات مقایسه کرد.
انتظار و نگرانی تهران؛ پاسخ آمریکا «قابل قبول» است؟
به هر روی جدا از همه تحلیل‌ها و بسیاری از واقعیت‌ها که بسیاری از ناظران آن را ناظر بر اهمیت و حیاتی بودن احیای برجام برای ایران می‌خوانند و اینکه ایران به دلایل متعدد نیازمند احیای این توافق هسته‌ای است، اما ظاهرا چهره‌ای که این کشور تلاش کرده از خود در این رابطه نشان دهد در نظرات و واکنش‌های مقامات ایرانی یک محور داشت: بی‌نیازی.
از جمله اینکه دیشب محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران، با عبارت «زمستان در راه است» به نوعی شاید تلاش داشت تا نشان دهد این طرف‌های روبه‌روی ایران در مذاکره هستند که زیر سایه جنگ اوکراین و بحران انرژی در زمستان آینده نیازمند احیای برجامند.
حالا اما اصرار و ابرام خرق عادت تهران برای آمدن پاسخ از طرف واشنگتن چه مبنایی می‌تواند داشته باشد؟
آن طور که حالا مشخص شده ظاهرا پاسخ آمریکایی‌ها حاضر است اما این کشور تلاش دارد تا پیش از ثبت رسمی آن آخرین رایزنی‌ها را با شرکای اروپایی خود و اسرائیلی‌ها انجام دهد. یک مقام ارشد آمریکایی سه روز پیش به سی‌ان‌ان گفته بود احیای برجام بیش از پیش نزدیک است.
به نظر می‌رسد تهران دست‌کم از چارچوب کلی پاسخ آمریکا آگاه باشد و این جواب احتمالا برایش «قابل قبول» است که به نوعی اصرار دارد تا آمریکا هر چه زودتر پاسخ خود را ارایه دهد. در همین خصوص با سخنان امروز جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده اصلی مذاکرات که جواب ایران را «معقول» خوانده است حالا به نظر می‌رسد توپ حقیقتا در زمین آمریکاست و البته همه نورافکن‌ها در زمین روی آن.
اما نگرانی شاید به گفته تحلیلگران آن باشد که تاکید ایران و گزارش‌ها از رایزنی آمریکا با متحدانش بویژه اسرائیل باعث شود که در آخرین ساعات پیش از ثبت رسمی پاسخ آمریکا، مخالفان این توافق‌نامه، واشنگتن را از بعضی تصمیم‌ها منصرف کنند و یا مثلا امتیازهایی را خط بزند.
مشخص نیست آمریکا پاسخ خود را مهر و موم و نهایی و آماده ارسال کرده یا هنوز ممکن است آخرین چانه‌زنی‌ها در آن منعکس شود. هر چه باشد این پاسخ ظاهرا خیلی زود ثبت خواهد شد و روشن خواهد کرد قلم‌ها برای امضای توافق احیای برجام بیرون آورده خواهد شد یا دوباره افق پیش رو را تیره و تار خواهد کرد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران: هنوز پاسخ آمریکا را دریافت نکرده‌ایم
صبح امروز ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران هم در کنفرانس خبری هفتگی خود گفت که پس از پاسخ ایران به پیشنهادات هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا «تا اینجای کار هنوز از سوی طرف مقابل و به طور مشخص آمریکا پاسخ به پیشنهادات طرف اروپایی را دریافت نکرده‌ایم».
آقای کنعانی گفت: «ما زمانی می‌توانیم از نتیجه‌بخش بودن این مرحله از مذاکرات صحبت کنیم که طرف اروپایی اعلام کند که پاسخ طرف آمریکایی را هم دریافت کرده است.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران پاسخ تهران به پیشنهاد اخیر نمایندگان اتحادیه اروپا برای حل اختلافات باقیمانده در مذاکرات بازگشت به برجام را «مبتکرانه» خواند که «انعطاف لازم را در جای خود به منظور دستیابی به توافق نشان» داده و «الان تعلل طرف آمریکایی در ارائه پاسخ» موجب توقف شده است.
وی در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا با پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا موافقت نکند گفت که تهران «پلن بی» (برنامه جایگزین) داشته و آن «استمرار سیاست لغو تحریم‌ها از طریق تقویت روابط با دیگر کشورهاست».
ایران پس از جلسه فوق‌العاده دوشنبه هفته گذشته شورای عالی امنیت ملی به ریاست ابراهیم رئیسی، پاسخ رسمی خود به طرح پیشنهادی جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای احیای برجام را داده و می‌گوید انتظار دارد تا به زودی پاسخ متقابل دریافت کند.
آقای بورل در خصوص طرح پیشنهادی اتحادیه اروپا گفته بود این طرح «بهترین توافق ممکن» برای احیای برجام است.
گفته شده که در این طرح برخی از تحریم‌های مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برداشته شده اما این نهاد به خواسته ایالات متحده همچنان در فهرست گروه‌های تروریستی خارجی آمریکا در کنار گروه‌هایی همچون القاعده باقی می‌ماند.
ایران اعلام کرده که طرح پیشنهادی آقای بورل حاوی نکات مثبتی بوده اما دربرگیرنده تمامی ملاحظات تهران نیست.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور وقت آمریکا در بهار ۱۳۹۸ از توافق برجام خارج شد و همه تحریم‌های رفع شده اتمی را دوباره علیه جمهوری اسلامی ایران به اجرا گذاشت. آقای ترامپ مدتی بعد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هم وارد فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده کرد.
آقای کنعانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت که ایران موضوع تبادل زندانیان را «به موضوع روند مذاکرات» برجام گره نزده و «در خارج از چارچوب برجام و به طور غیرمستقیم با طرف آمریکایی گفتگو کردیم».
به گفته وی «از نظر ما امکان اجرای تبادل وجود داشت» و «در این زمینه دیدگاه‌های ما روشن بود اما متاسفانه آن چیزی که در طرف مقابل رخداد بی‌عملی بود».
اخیرا آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا به مناسبت ۲۵۰۰ روز زندانی شدن سیامک نمازی شهروند ایرانی-آمریکایی در تهران خواستار آزادی فوری همه آمریکایی‌های در بند جمهوری اسلامی ایران شده بود.
در حال حاضر دست کم سه زندانی ایرانی-آمریکایی در زندان‌های ایران در بازداشت هستند.
مقام‌های آمریکایی می‌گویند اغلب ایرانیانی که در ایالات متحده بازداشت هستند به دلیل دور زدن تحریم‌ها و قوانین مربوط به آن زندانی شده‌اند.
در حال حاضر شماری از اتباع خارجی از جمله آمریکایی‌های ایرانی‌تبار در ایران زندانی هستند. در جریان مذاکرات احیای برجام که از فروردین ۱۴۰۰ آغاز شده، مقام‌های دولت پیشین ایران اعلام کرده بودند که مذاکراتی موازی هم برای تبادل زندانی میان ایران و آمریکا جریان داشته است.
