دفتر اروپائی شهروند: جامعه ایران پوست می اندازد و نو می شود. جلوه های این روند را، در گوناگونی اشکال اعتراض هم می بینیم.
اکنون دیگر شرکت در گردهمائی هائی یکنواخت خارج از کشور، که جوامع بومی نیز، جز در مواردی استثنائی از محتوای آن درک کاملی نمی توانند داشته باشند، در چمبره تکرار، بی اثر و حتی در مواردی به ضد خود تبدیل می شود.
در انتظار عاشورا؟
در ایران سرکوب خشن حکومت، همایش های میلیونی را، به تدریج به تظاهرات پراکنده ای تبدیل کرد که همچنان با استفاده از هر فرصتی ادامه می یابد، اما فقط در شرایطی کاملا استثنائی و غیرقابل پیش بینی می تواند بار دیگر ابعادی متمرکز، بزرگ و کارآمد پیدا کند. شاید در ماه های آینده اعتصاب های ناشی از تشدید بحران اقتصادی نیز اعتراض های پراکنده مردمی را همراهی کنند. اما احتمالا در دهه نخست ماه محرم که از روز 27 آذر و 18 دسامبر آغاز می شود، حضور گسترده و غیرقابل کنترل مردم در تکیه ها و مساجد و خیابان ها، می تواند سرآغاز مرحله ای نوین در جنبش اعتراضی امروزی ایران باشد.
برای حکومتی که همه چیز خود را مدیون دامن زدن به "شور حسینی" و تبلیغ روایتی ویژه از کربلا است، بسیار دشوار خواهد بود که فریادهای اعتراض عزاداران حسینی را سرکوب کند. دست زدن به چنین اقدامی، ملاهای حاکم بر ایران را در منظر شیعیان عراق و لبنان و کویت و بحرین و عربستان سعودی مفتضح تر از آنچه هستند خواهد کرد.
ممنوع ساختن دسته های عزاداری محرم نیز، حاصلی بهتر برای حکومت نخواهد داشت. بسیاری از منابع داخلی معتقدند که سرنوشت حکومت، در فاصله روزهای 27 آذر تا 7 دیماه امسال، دستخوش یک دگرگونی غیرقابل بازگشت خواهد شد. این منابع می گویند: حکومت، یا زیر فشار مردم سنگرها را یکی پس از دیگری ترک خواهد کرد و یا در موقعیتی خواهد نشست که تنها با موقعیت معاویه و یزید در ماجرای قیام کربلا قابل مقایسه است.
به این ترتیب، نیروها در داخل و خارج از کشور، در سه ماه آینده تنها می تواند صرف جلوگیری از خاموش شدن آتش زیر خاکستر شود. اما چگونه؟
منزوی ساختن سرسپردگان و سرکوبگران
ابزار کارسازتر از تظاهرات خیابانی پراکنده، بی تردید نافرمانی مدنی در ادارات، سازمان های دولتی، صنایع، بخش های نظامی و انتظامی است. کم کاری، تقویت روح همبستگی در محله و محل کار، ایجاد تعاونی های کوچک برای کمک مالی در مواقع گرفتاری، عدم تمکین از مدیران دست نشانده و فرماندهان ضد مردمی، تحریم عوامل سرسپرده و سرکوبگر و بحث های مجاب کننده با عناصر بینابینی، راهکارهائی هستند که می توانند رژیم را در تنگنای یک محاصره فلج کننده قرار دهند.
در خارج از کشور
در خارج از کشور، ابتکاری و نو شدن اشکال اعتراض ها را، اکنون یکی دو هفته است که در اینجا و آنجا شاهدیم. در هفته نخست ماه اگوست، جوانان ایرانی، در یک حرکت برق آسا، برچسب هائی را که شعارهای ضد حکومتی بر آن چاپ شده بود، بر ویترین بزرگ دفتر ایران ایر در پاریس چسباندند و به همان سرعتی که آمده بودند، ناپدید شدند. روز شنبه هشتم اگوست، در یکی از میدان های مهم شهر کلن آلمان شاهد نمایشی در نوع خود یگانه بودیم که "جمعی از جوانان، دانشجویان و فعالان سیاسی مستقل" ترتیب دادند. در مربعی که طول هر ضلع آن حدود ده متر بود، 117 عکس بزرگ بر ریسمان، آویخته شده بود. این عکس ها، تاریخ جنبش آزادی خواهی ایرانیان را، از انقلاب مشروطیت تا کودتای 22 خرداد امسال، در برابر دیدگان مردم قرار می داد. علاوه بر بیش از 150 ایرانی، آلمانی ها، دقایقی به تماشا می ایستادند، عکس می گرفتند، با ایرانیان به بحث و گفت و گو می پرداختند و با ذخیره اطلاعاتی مفید به راه خود ادامه می دادند. در وسط میدان، سایبان کوچکی برپا شده بود که در سایه آن، یک جوان ایرانی به نام شیرازی بر زمینه آهنگ های زیبا و اثر گذار غربی، به زیبائی ترومپت می نواخت. برای هر 4 مرحله تاریخی (انقلاب مشروطیت، کودتای 28 مرداد، انقلاب بهمن 1357 و رویدادهای پس از شبه کودتای 22 خرداد)، متن های کوتاهی به زبان آلمانی در کنار عکس های همان دوره آویخته شده بود. آلمانی ها می توانستند با مطالعه این متن ها، فشرده ای از تاریخ صدساله تلاش های آزادی خواهانه ایرانیان را مرور کنند و دریابند که ایرانیان، به رغم سرکوب های پیاپی، هرگز از تلاش در راه مردم سالاری و حقوق بشر باز نمانده اند.
زنان سیاه پوش کلن
در شهر کلن، همچنین گروهی از زنان، هفته ها است هر روز یکشنبه سیاه پوش در برابر کلیسای جامع که محل برگزاری دعای روز جمعه مسیحیان است، در سکوت کامل می ایستند، عکس های قربانیان جنبش داخل کشور را، همراه با یک شاخه گل سفید در دست می گیرند، اطلاعیه های روشنگرانه میان عابران پخش می کنند و به پرسش های آنان درباره اوضاع ایران پاسخ می گویند. این حرکت در همراهی با مادران عزادار ایران صورت می گیرد و قرار است در هفته های آینده زیر دهها چتر سفید ادامه یابد.
جلوگیری از ورود احمدی نژاد به نیویورک
در بسیاری از محافل، از این نکته سخن در میان است که اگر محمود احمدی نژاد برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد راهی نیویورک شد، ایرانیان از همه جای آمریکای شمالی و احتمالا اروپا به این شهر بروند و مانع از فرود هواپیمای حامل وی بر باند فرودگاه شوند، یا اگر موفق به این کار نشدند، خیابان های میان فرودگاه و هتل محل اقامت او را ببندند.
در هفته های اخیر، بسیاری از ایرانیان نیز در نامه هائی خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد خواسته اند که رئیس جمهور تحمیلی را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد دعوت نکند. بر اساس مقررات بین المللی عدم صدور ویزا برای رئیس جمهور کشوری که عضو سازمان ملل است و می خواهد در مجمع عمومی آن شرکت کند، دشوار است، اما فشار ایرانیان می تواند به چنین تصمیمی از سوی مقامات سیاسی ایالات متحده آمریکا نیز منتهی شود.
