اخبرا فیلم کوتاه و اتوبیوگرافیک زندگی "حسن حسام"،شاعر و فعال سیاسی چپ،در فضای مجازی منتشر شد و در آنجا اشاره به نخستین مطالعات وی در دوران نوجوانی به رمانی از" ویکتور هوگو"، نویسنده فرانسوی دو قرن پیش شده بود. این خاطره وی باعث شد تا من سراغی از این نویسنده فرانسوی بگیرم. اشعار حسن حسام را نیز میتوان بقول فلسطینی ها، بخشی از ادبیات مقاومت یا شعر سنگر نامید.
زندگینامه هوگو (1885-1802م) نشان میدهد که وی نه تنها از نظر سبک ادبی بلکه از نظر سیاسی و فکری نیز نویسنده ای پویا،مدرن، خوشبین، و آینده گراست. گرچه او سه سال جوانتر از بالزاک بود، ولی 35 سال بعد از بالزاک درگذشت. وی خالق 7 رمان، 21 نمایشنامه، و 155000 بیت شعر است. هوگو شاعر ملی پایان دوره رمانتیک فرانسه و نویسنده ای چند بعدی؛ با توانایی های گوناگون، و یکی از شاعران خلقی و مبارز فرانسه بود. وی معلم و محرک تمام جریانات ادبی قرن 19 در اروپا است و او را "شکسپیر رمان" نیز نامیده اند. هوگو در جوانی مهمترین نویسنده مکتب رمانتیک فرانسه بود. بعد ها وی را آخرین نویسنده جهانی در ردیف سروانتس، دیکنز، و شکسپیر، بشمار آوردند.
مورخین ادبی، پشتکار، نیرو، و توانایی های ادبی، سیاسی، و مبارزاتی هوگو را ستوده اند. وی از سال 1826 تمایلات رئالیستی را در رمان نمایندگی نمود. او تئوریسین و نماینده اصلی شاخه مترقی رمانتیک فرانسوی و نماینده چپ جمهوریخواه بورژوایی بود. وی به عنوان نمایشنامه نویس نیز تضادهای اخلاقی در جامعه آنزمان فرانسه را نشان داد. هوگو، شاعر و نویسنده آرمانگرای پیشرفتهای اجتماعی است، جامعه ای لیبرال که در آن جایی برای قهرمانی های عیاری نیز وجود داشته باشد. نشانه های روشنگری انقلابی از آغاز در آثار وی دیده میشود. در لحظه های قوی خلاقیت ادبی، او یک اسطوره ساز و یک آینده گراست.
هوگو دارای توانایی ترکیب ادبیات تاریخی،رمانتیک، و رئالیسم را با هم دارد؛ همچنین توانایی ترکیب روایتی جهانبینی با درام هیجانی را. شاید بهتر باشد هوگو را از سنت ادبیات "آنگلوساکسون" بشمار آورد تا از سنت فرانسوی.او غیر از شاتوبریان در سالهای آغازین، خویشاوند ادبی شکسپیر و سبک کتاب انجیل است. هوگو قرن 19 بود که بصورت جسم و گوشت درآمده بود،وی فرزند انقلاب بود،گرچه تا پایان عمر میان راههای متافیزیکی و وضعیت روابط اجتماعی اقتصادی در نوسان بود. او شاعری است سیاسی که غیر از انتقاد اجتماعی،به نمایش واقعیات و اخلاق نیز می پردازد.آثارش نه تنها سرگرم کننده بلکه گاهی ایدئولوژیک میباشند، آثاری که در قرن 20 به گذر ادبی از سوررئالیسم به پست مدرن کمک نمود.
هوگو نماینده قطع رابطه با تئاتر و درام کلاسیک بود. منتقدین وی او را نویسنده ای احساسی، ساده گرایانه، و اغراق آمیز می دانند که در صحنه سازی های مصنوعی، در ادبیات افراط و اغراق میکند و نوشته هایش بیشتر مورد علاقه دانش آموزان میتواند باشند.
ویکتور هوگو بعد از انقلاب در سال 1848، مدافع و مبلغ آزادیهای دموکراتیک اجتماعی شد و در حین آن سالها از سلطنت طلب و مشروطه خواهی به جمهوری خواهی رسید ولی بعد از کودتای ناپلئون سوم در سال 1851 به بلژیک گریخت تا مبارزه علیه خودسری قیصر را ادامه دهد. وی در سال 1870 به میهن بازگشت و نماینده مجلس شد. او در پایان عمر دمکراتی مشهور بود. از نظر ادبی، هوگو بخاطر اومانیسم مبارزه جویانه اش محبوبیت یافت. انقلاب 1830 فرانسه موجب شد که وی به نیروی توده ها پی ببرد و مردم را وارد ادبیات نماید. وی نماد یک انسان روشنفکر، مدرن، و پویا بود و در اشعارش کوشید تا برای خلق، آموزگاری صادق باشد. او در لباس نماینده مجلس و کاندید ریاست جمهوری مدافع ایدههای آزاد و لیبرال بود.
مبارزه هوگو با خودسری ناپلئونی در لباس سلطنت طلب شروع شد و تا موضع گیری لیبرال چپ پیش رفت. در آن زمان طبقه مرفه فرانسه در جستجوی ایده های اومانیستی و جمهوری خواهی بود. هوگو گرچه در آثارش از مقوله و مفهوم سرنوشت و قضا و قدر استفاده میکرد ولی خود دارای ماتریالیسم آته ایستی از نوع دائرت المعارفی آن زمان فرانسه بود. او در جستجوی هرچه بیشتر خواننده، مخصوصا میان زنان بود.
هوگو در مقدمه کتاب نمایشنامه "کرمول"، برنامه ادبی مکتب رمانتیسم فرانسوی را اعلان نمود. رمان "پرچم سیاه" وی نخستین رمان ضدبرده داری اعلان گردیده. او در آخرین اثر خود در سال 1874 میلادی،یعنی در رمان "93" کوشید تا از روبسپیر و مارات؛ بعنوان رهبران و قهرمانان انقلاب قدردانی کند، ولی به دلیل استفاده از خشونت ایندو در پایان، وی نیز تغییر موضع داد.
هوگو با اتکا به آثار شکسپیر و ادبیات آلمانی،خالق شعر،رمان،نمایشنامه و داستان است. وی در آثارش خوشبینی و انسانیت را عمده می نمایی. دو رمان" بینوایان" و "گوژپشت نتردام" وی از پرخواننده ترین کتابهای ادبیات فرانسه هستند. رمان دوم او را مهمترین رمان تاریخی رمانتیسم فرانسوی بشمار می آورند. این اثر حتی امروزه ساختار درست رمان نویسی را نشان میدهد. در رمان "بینوایان" هوگو ترکیبی از انواع ژانرهای ادبی و انواع تمایلات ادبی،فلسفی،سیاسی، ایدئولوژیک،عشقی، و دفاع از انسانیت ،بکار برده شده است. در این رمان او ایمان به نیرو و اراده انسانهای معمولی را نشان میدهد.
رمانهای تاریخی هوگو تقلیدی است از سبک" والتر اسکات" و" شاتوبریان" که در جستجوی سیستمی از اصول و ارزش های جدید در جامعه ای با فرهنگ هستند. هوگو را آخرین نویسنده رمان تاریخی دوره رمانتیک نام نهاده اند. وی پایه گذار تئاتر رمانتیک و واژه هایی مانند "ادبیات خلقی" است. اشعار هوگو دارای نیروی عظیمی در بیان زیبا هستند. در مجموعه شعر "توجهات" او به فقر و نیازهای کارگران اشاره می گردد. و در مجموعه شعر "اسطوره های قرن" وی با کمک محتوایی انسانی تاریخی، به آینده درخشان بشریت اشاره میکند.
از جمله آثار ویکتور هوگو،- نمایشنامه های هرنانی، کرمول، و شاه خندان هستند. و از جمله رمانهای وی،- بینوایان، گوژپشت نتردام، کارگران دریا، مرد خندان، رمان 93، توجهات،اشعه ها و سایه ها،شرقی، برگهای پائیزی، حماسه 3 جلدی " اسطورههای جهان"، و اشعار "اودها و تصنیف ها" هستند. مجموعه آثار وی به 43 جلد میرسند.
تماس با نویسنده این مقاله.
falsaf@web.de
لینگ بیوگرافی حسن حسام.
>http://asre-nou.net/php/view.php?objnr=49489
