بی‌بی‌سی: جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، درتوییتی از اقدام اخیر ایران در رابطه با تعهدات خود ذیل توافق اتمی "برجام" اظهار "نگرانی عمیق" کرده است. وی نوشته است که "اجرای کامل توافق هسته‌ای از سوی همه طرفها در حال حاضر از هر زمان دیگری برای ثبات منطقه‌ای و امنیت جهانی مهمتر است."
در "پنجمین گام" کاهش تعهدات خود، ایران دیروز (۱۵ دی) خبر داد که به تمامی محدودیت‌ها برای ادامه فعالیت اتمی خاتمه داده اما تاکید کرد که فعالیت‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برای اطمینان از صلح‌آمیز ماندن این فعالیت‌ها در برجام پیش بینی شده، ادامه خواهد داد.
بر اساس بیانیه ایران، این کشور "دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست" و "محدودیت در تعداد سانتریفیوژها" را کنار می‌گذارد. اما این بیانیه تاکید کرده است که همچنان همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ادامه می‌دهد و "در صورت رفع تحریم‌‍‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام"، آماده بازگشت به تعهدهای برجامی است.
گام جدید ایران قدمی به سوی توقف کامل تعهدات و خروج از توافق است اما در حال حاضر هنوز جمهوری اسلامی ایران در برجام حضور دارد و از خروج از توافق هسته‌ای فاصله دارد.
واکنش سه کشور اروپایی
اواخر شب گذشته نیز رهبران سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در یک بیانیه مشترک از ایران خواسته‌اند به اجرای تمامی تعهدات خود ذیل توافق اتمی "برجام" بازگردد.
بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بیانیه مشترک را ساعاتی پس از آن منتشر کردند که جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد به اجرای تمامی محدودیت های عملیاتی خود در برجام پایان داده است.
رهبران سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان که شرکای ایران در توافق برجام هستند، از تصمیم جدید ایران انتقاد و همچنین نقش این کشور و نیروی قدس شاخه برون مرزی سپاه در منطقه را "مخرب" توصیف کرده اند.
این بیانیه با اشاره به اتفاقات صورت گرفته در عراق و افزایش کم سابقه تنش میان ایران و آمریکا خواستار خویشتنداری طرفین و کاهش سطح تنش شده و اعلام کرده آماده ادامه همکاری و تماس با طرفین برای پایین بردن میزان اختلاف و بازگرداندن ثبات به منطقه است.
ایران از بهار امسال اعلام کرده بود در واکنش به "ناتوانی اروپا" به تامین منافع اقتصادی ایران در رفع تحریم، هر دو ماه یک بار اجرای بخشی از برجام را متوقف می کند. ایران از اروپا انتظار دارد خرید نفت این کشور و امکان بازگشت پول آن را فراهم کند.
ایالات متحده آمریکا در بهار سال گذشته خورشیدی با خروج از برجام، تمامی تحریم های رفع شده از ایران را مجددا اعمال کرد. بازگشت این تحریم ها باعث کاهش شدید صادرات نفت ایران از ۲ میلیون ۸۰۰ هزار بشکه به کمتر از ۸۰۰ هزار بشکه در روز شده است.
کمتر از یک ماه پیش بریتانیا، آلمان و فرانسه گفته بودند که "به احتمال زیاد" روند رسیدگی به نقض احتمالی برجام را فعال خواهند کرد اما برای اینکه توافق کاملا نابود نشود فعلا درخواست بازگشت تحریم ها را مطرح نخواهند کرد.
خبرگزاری های غربی از قول دیپلمات های اروپایی در آن زمان گفته بودند اگر ایران در دی ماه اقدام دیگری انجام ندهد و گام پنجم خود را اجرا نکند، کشورهای اروپایی ممکن است از فعال کردن روند بررسی نقض برجام، منصرف شوند.
از زمان ترور قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران توسط عملیات هوایی ایالات متحده در عراق، تنش میان تهران و واشنگتن به نحوه بی‌سابقه‌ای بالا گرفته است.
جمهوری اسلامی ایران می‌گوید ترور آقای سلیمانی را با طور نظامی تلافی خواهد کرد اما دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پاسخ داده که در صورت چنین اقدامی ۵۲ هدف از جمله مراکز فرهنگی و تاریخی ایران را هدف قرار خواهد داد.
کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در پاسخ به تهدید آقای ترامپ گفته است که اختیار اعلان جنگ با کنگره ایالات متحده است. منتقدان رئیس جمهور آمریکا می گویند به دنبال تصویب طرحی در کنگره هستند تا دونالد ترامپ را برای هرگونه عملیات نظامی در ایران به طور قانونی محدود کنند.
