majidsedghi@yahoo.com
یک مهاجرجوان به نام آرین درحین گذشتن غیرقانونی از مرزبه دلیل برخورد چند گلوله از سوی پلیس زخمی میشود و درحالی که به زخم های عمیقی که دربدنش ایجادشده می نگرد درمی یابد که اینک دارای نیرویی شگفت آورشده است . آرین زخمی توسط پلیس مجارستان شکارمی شود وهمراه دیگران به اردوگاه پناهجویان منتقل میشود . اندکی بعد با یاری یک پزشک جراح به نام ( اشترن ) و با بهره گیری از راز فوق العاده ای که تنها دکتراشترن آنرا می داند تلاش می کند تا از اردوگاه بگریزد.
این چکیده ای ازداستان فیلم ( ماه مشتری ) ویا به روایتی ( قمرمشتری ) ساخته ی کرنل موند روتسو کارگردان 42 ساله مجارستانی ( سازنده فیلم معروف خدای سفید ) است که بحران پناهندگان درجهان امروز و بویژه دراروپا را درقالب یک فیلم علمی – تخیلی به تصویرمی کشد . قهرمان فیلم ( آرین ) که به عقیده ی کارگردان درواقع یک ( ابرقهرمان ) بشمارمیرود پناهنده ای ازکشور سوریه است که مانند هرپناهجوی دیگری درجستجوی پناهگاهی بجزکشورخوداست . کارگردان, هوشمندانه درفیلمش نیروی شگفت آور ( آرین ) در توانایی اعجاب آورش برای پرواز- و یا بهتراست گفته شود شناورشدن درفضا - را به نوعی به استعاره ای ازآرزوی پناهندگان برای رسیدن به یک امنیت مستمر و تهی از دلهره وتشویش ازآینده ای نامعلوم پیوند زده است .
معصومیت
این فیلم که دربخش رقابتی جشنواره سینمایی کن شرکت داشت و درحالی که یکی از خلاق ترین و نوآورترین فیبلمها دراین بخش بود ناکام ماند. کارگردان بارها به این نکته اشاره کرده بود که درابتدا قصد ساخت فیلمی علمی – تخیلی داشت ولی با توجه به بحران مهاجران تصمیم گرفت به مساله مهاجرت و پناهندگی در دنیای امروز بپردازد. وی یکبار دریکی از گفتگوهایش با نشریات فرانسوی درزمان نمایش فیلم درجشنواره گفته بود :
یکی از کتابهای محبوب دوران کودکی من کتاب ( آریل ) نوشته ی نویسنده ی روسی الکساندر بلیوف بود که متخصص داستانهای علمی – تخیلی و حادثه ای بود و من سیزده ساله بودم که با اشتیاق کتاب را خواندم . آریل درباره پسرکوچکی بود که می توانست پرواز کند. من همواره به این شخصیت فکرمیکردم واین که آیا واقعا می توان پروازکرد یا خیر. بعدها متوجه شدم که این می تواند به معنای بی گناهی و معصومیت نیزباشد. با گذشت زمان پرسشهایی برای من مطرح شد و این که این مساله به نوعی با موقعیت پناهندگان همخوانی دارد. ضمن آنکه بدن شخصیت ( آرین ) فیلم یک نوع حالت مسیج گونه دارد که حتی میتواند یک فرشته هم باشد . ایده ساخت فیلمی در باره مهاجرت و پناهندگان درسال 2014 همه ی ذهن مرا اشغال کرد و زمانیکه به اردوگاه پناهندگان در بیچکه ( شهری درمجارستان ) رفتم شوکه شدم.
من که برای آماده کردن یک ویدیو برای پروژه ی یک اپرا به مدت یک ماه به این اردوگاه رفته بود م تصاویری از زندگی روزانه پناهندگان را به تصویرکشیدم و به آنان نزدیک شدم . درباره ی مشکلاتشان پرسیدم . و به این نتیجه رسیدم که آنها هیچ آینده ای ندارند و درخارج از فضا و زمان زندگی می کنند . آنها احساس ناامنی می کردند . پناهندگان روبه روی ماهستند درست مانند یک آینه و بایک علامت سئوال بزرگ برای ما. این اقامت یک ماهه پیش از آن بود که مجارستان به طورواقعی جنگ علیه پناهندگان را اعلام کند من این سیاست تهاجمی را درفیلمنامه لحاظ کردم . پس از آن نرسیدم که فیلم را بسازم هدفم این بود که یک فیلم علمی – تخیلی بسازم و لی درعمل با یک فیلم تقریبا واقع بینانه روبروشدم .
جلوه های ویژه
هرجند با توجه به موضوع فیلم جلوه های ویژه می توانست کاربرد بسیاری داشته باشد ولی تقریبا هیچ اثری از به کاربردن جلوه های ویژه دیجیتال که امروز درسینما نقش بسیار مهمی دارد دیده نمی شود و تنها از جلوه های ویژه قدیمی که با دوربین امکان پذیراست استفاده شده است . فیلم شامل پلان – سکانس های طولانی است که با Camera scope فیلمبرداری شده است . موندروتسو درشخصیت پردازی آرین اورا به مثابه یک مسیح جدید ترسیم کرده گرچه خودش معتقد است که او بیشتر یک فرشته است تا مسیح که هرهرصورت یک پناهنده میتواند یکی از این دو باشد.
بحران مهاجرت دراروپا از نگاه کارگردان موضوعی است که یک راه حل موثرآن می تواند در دیگاه مردم نسبت به این مساله باشد. وی دراین مورد میگوید :
همواره این پرسش برای من مطرح بوده که آیا پناهندگان شانسی برای یک زندگی بی دردسردراروپا دارند یا خیر. این یک امیدواری است ولی ما باید بپذیریم که مشگل پناهندگان برعلیه ما نیست و باید با پذیرفتن آنان تلاش کنیم آنان را درک کنیم .
موندروتسو این امیدواری را نیز برای ساخت فیلم آینده اش در آمریکا دارد که فیلمنامه آن توسط مکس لندیس ( پسر جان لندیس کارگردان معروف آمریکایی ) نوشته شده است . او به رغم امیدواری اش برای ساخت این فیلم کتمان نمی کند که کاردرهالیوود بسیاردشواراست زیرا که تهیه کنندگان هالیوود هرزمان که دلشان خواست میتوانند قرارداد را فسخ کنند !!
