تاریخ و راههای تکامل حقوق بشر در ادبیات و گذر تاریخ (پاره ی شانزدهم)
2017-08-14
De mänskliga rättigheternas väg, genom historien och litteraturen
Professor Ove Bring : نویسنده
اقتباس و تالیف: آراز م. فنی
در مقاله ی پیشین مطالبی در باره ی مفهوم و معنی آزادی ارایه شد. سپس روایتهائی از انقلابهای سیاسی در اروپا را معرفی کردم. نقدی در رابطه با آزادی بی قید و شرط داشتم و به امکانات و محدودیتهای جوامع انسانی در این مورد برخورد کردم. از نوشته های روسو برای توضیح این منظور استفاده شد. در این بخش به توضیح یک پدیده ی ضد انسانی در حقوق و مجازات و توضیح تکامل سیاسی و اجتماعی این پدیده خواهم پرداخت. شکنجه همیشه بعنوان یک شکلی از مجازات عمل کرده نه ابزاری برای کسب حقیقت! پژوهشهای گوناگون نشان داده است که درد و آزار فیزیکی و روحی معمولن به بیان حقیقت منتهی نشده است.
مبارزه بر علیه شکنجه، یک گام جدی بسوی احقاق حقوق بشر!
در سایه تغییر و تحولات ساختاری در اروپای عصر روشنگری که جنبه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی را در بر می گرفت، مطالبات و خواسته های جدیدی از طرف مردم و بخصوص طبقه ی متوسط مطرح شد که در میان آنها، تصویب و اجرای قوانین انسانی، حرکتهائی برای تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد یک جامعه ی آزاد و دموکراتیک محوری بودند. نویسندگان و فیلسوفان بزرگ در نوشته های مختلف خود زمینه های تئوریک یک جامعه ی آزاد را توضیح داده و از استبداد و دیکتاتوری موجود انتقاد کردند. اما روایتهای گوناگون از آزادی و حرکتهای آزادیخواهانه بدون فرهنگسازی گسترده در بین اقشار گوناگون اجتماعی، ایجاد زمینه های مادی برای آزاد ریستن، تضمین در اجرائی بودن آنها و دگرگونی در قوانین کیفری جوامع مختلف امکانپذیر نبود/نیست. بدیگر بیان پاره ائی از آزادیهای مندرج در قوانین و آزادیهای بدست آمده در اجرا به مشکلات و موانع ساختاری و کیفری بر می خوردند که دستآوردهای تئوریک چنین پروسه ائی را به ایده آلهای زیبا ولی غیر قابل اجرا تبدیل می کرد.
اعدام و شکنجه پدیده ی بسیار کریه اجتماعی سیاسی بود که بصورت قانونی و با تفسیرهای شخصی فروانروایان و عناصر قدرت برای حفظ قدرت طبقات قدرتمند درحوزه های گوناگون اجتماعی و افتصادی به اجرا گذاشته می شد. اعدام و شکنجه به عنوان کیفر در تمامی قوانین به اصطلاح جوامع متمدن دنیا/اروپائی وجود داشت که با تصویب مراکز قانونی توسط مجریان قانون اجرا می شد. متاسفانه استفاده از فضای نسبتن باز و آزادیهای تازه بدست آمده در عصر روشنگری مجازاتهای سختی را بدنبال داشت. بدین ترتیب استفاده از ارزشهای جدید سیاسی بدست آمده منجر به دادن بهای سنگینی برای گروه های مختلف مردم و افراد می شد.
When governments or international organizations grant rights to free speech, education or other welfare issues to people who have no likelihood of gaining these things, their efforts are merely rhetorical gestures that display a lack of political and philosophical understanding.( Susan James, Global Responsibilities, p. 79)
بهمین دلیل تامین، تضمین و اجرای مفهوم آزادیها و تکامل حقوق مدنی در حال رشد و فضای باز بدست آمده یکی از مهمترین عرصه های سیاسی و اجتماعی ضرورت مبارزه با شکنجه و اعدام را در دستور کار روشنفکران، فیلسوفان، کنشگران حقوق بشر و روزنامه نگاران عصر روشنگری قرار داد. در این پروسه توضیح و بررسی تناسب کیفر با جرم اهمیت پیدا کرد. جان لاک، استوارت میل، ولتر، پیتر فورسکول، روسو و سزار بچاریا از افراد سرشناسی بودند که در نوشته ها و سخنرانیهای خود بر علیه شکنجه مطلب نوشته و برای لغو و یا کاهش آن اقدام کردند. استدلال این بود که شکنجه نمی تواند به اقرار جرم و یا بیان واقعیت منجر شود. سزار باچاریا یکی از افرادی بود که در کاهش و لغو شکنجه نقش مهمی باری کرد!
میکائیل دو مونریج نویسنده و حقوقدان فرانسوی در این باره چنین می نویسد:
Tortyrredskapen är farliga uppfinningar; de förefaller att prova uthållighet snarare än sanning. Den som kan uthärda tortyr döljer sanningen, liksom de som inte kan det. För varför smärta få mig att bekänna det som är, snarare det som inte är? Michael de Monraige domare/författare
"ابزارهای شکنجه اکتشافهای خطرناگی هستند که مقاومت متهم را امتحان می کند تا رسیدن به واقعیت. کسانی که توانائی و تحمل شکنجه را دارند می توانند حقیقت/واقعیت را پنهان کنند؛ همین طور است کسانی که تحمل شکنجه را ندارند. در هر دو صورت آنچه قربانی می شود حقیقت است. چرا درد می تواند من را به اعتراف به چیزی که هست وادار کند، همه می دانیم که عکس این مورد صادق است"! (میکائیل دو مونریج - حقوقدان و نویسنده)
میشل فوکو در یکی از کتابهای مهم خود "تولد زندان: مراقبت و تنبیه " و در مقدمه ی آن به توصیف مجازات و شکنجه ی یک متهم می پردازد که این نوع شکنجه و اعدام در اروپای قرن 17-16 و در همه ی دوران قرون وسطا متداول بود. بستن دستها و پاهای متهم به چهار اسب که در جهت های مختلف حرکت می کردند و چهار تکه کردن متهم/مجرم در حالیکه زنده بود و بعد نیز در حالیکه متهم هنوز زنده بود و خون از چهار ستون بدنش جاری بود به در آوردن چشمها و یا بریدن سایر اعضا می پرداختند. این فرد دامینس نام داشته و در مارسی فرانسه به جرم اقدام به ترور لوئی 15 به اعدام محکوم شد. اورا برهنه به روی گاری بسته و به محل اعدام بردند. در مدخل بنای کلیسای نتردام حکم چند شقه شدن این فرد اجرا شد.
مورد مشابه بالا برای مثال در سوئد در اوایل قرن هیجدهم و یا قبل از آن متداول بود اما اجرای شکنجه و اعدام به شکل دیگری انجام می شد. برای مثال کارل 12 بعد ازصدور حکم دستگیری یکی از اتباع سوئدی که سیاستمدار بود و بعنوان کارشناس در خدمت تزار روسیه کار می کرد بعد از شکست تزارو تحویل این فرد به سوئد، کارل 12 دستور داد که اورا به واگونی بسته، دست و پای اورا خورد کرده و سپس سرش را از تنش جدا کردند. همانطوریکه در بالا ذکر کردم شکنجه تا اواخر قرن هیجدهم واوایل قرن نوزدهم در همه جای دنیا متداول بود اگر چه برای مثال سال 1734 شکنجه در سوئد و در زمان صلح ممنوع اعلام شد. اما پاراگرافی در این قانون وجود داشت که به دادستان این امکان را می داد که در صورت وقوع جرمهای سیاسی و بزرگ (بنا به برداشت و تفسیر شخصی دادستان) دادستان حق داشته باشد که از تمانی ابزار ممکن از آنجمله شکنجه برای گرفتن اعتراف و به اصطلاح کشف حقیقت استفاده کند.
در چین نیز چون سایر کشورهای دنیا شکنجه متداول بود. حتی در خود دادگاهها برای گرفتن اعتراف؛ متهمین مورد شکنجه قرار می گرفتند. در سایر کشورهای دنیا نیز فاجعه های مشابهی صورت می گرفت. حقوق شهروندان و انسانها در مقابل قدرت و ساختارهای قدرت ارزشی نداشتند.
مبارزه با شکنجه به عصر روشنگری بر نمی گردد بلکه در یونان باستان بودند فیلسوفانی که در موثر بودن شکنجه تردید داشتند و مناسب بودن آن را رد می کردند. ارسطو نوشت که شکنجه نمی تواند مارا به حقیقت و یا کشف حقیقت برساند. حقیقتی که با شکنجه و ایجاد درد جسمی و روحی شدید در متهم ایجاد شود نمی توانند ما را به حقیقت وجودی عملی راهنما شود. در پاره ائی از ادیان بخصوص در مسیحیت آزار دیگران بهر شکلی تقبیح شده و عملی غیر انسانی محسوب می شد.
همانطوریکه در بالا نوشتم عصر روشنگری، با توجه به گسترش دانش طبیعی و اجتماعی، گسترش و چاپ کتاب و نشریات تغییر و تحولات بزرگی در عقاید مردم بوجود آورد. بدیگر بیان تنها خبرگان/الیت روشنفکر جامعه نبود که برای آزادی و ارتقا ارزش و کرامت انسانها مبارزه می کرد. با پیدایش، حضور و ظهور ادبیات مترقی و انسانی، انتشار روزنامه های صبح و عصر، انتشار نوشته های تحقیقی و فلسفی شکنجه زیر علامت سئوال برده شد. رمانهای بزرگی چون عمو تام، گوژپشت نتردام که بزبان های فرانسه، انگلیسی و آلمانی نیز ترجمه شد دل خیلی ها را بدرد آورد و اشک مردم را بخاطر قربانیهای شکنجه و خشونتهای سیاسی حاکمان قدرت جاری کرد.
فیلسوفان عصر روشنگری با ساختار های اقتدارگرایانه ی حاکمیت و پندارهای سست بنیاد مردم مخالفت میکردند ولی با جان و دل از حقوق انسانی مردم دفاع میکرند. آنها منادی عصر درخشانی بودند که در تاریخ تمدن "عصر خرد" نام گرفته است. این آزاد اندیشان به نام خرد، انسانیت و یک جامعه ی انسانی نوشته و مبارزه کردند. پیام آنها این بود: انسانها باید به اندیشیدن خو بگیرند و آنرا نهادی کنند. زیرا هرگاه ملتی اندیشیدن، دانش ورزی، نوآوری، تکامل انسانی را در جامعه ی خود نهادی کرد هیچ چیز نمیتواند آن جامعه را ازرسیدن به آزادی و عدالت اجتماعی بازدارد.
روایتهای مطبوعات از درد و رنج متهمین بی گناه و مردمی که بی دلیل و یا بدلایل واهی در زندانهای تاریک و نمور تحت شکنجه قرار می گرفتند، اعضای بدنشان قطع می شد، ناقص می شدند، اعدام می شدند و یا جان می دادند تاثیر بسایر مهمی در تغییر افکار عمومی حتی قشرهای پائین حاکمیت را بدنبال داشت. نوشته های فیلسوفانه از آزادیهای اخلاقی و طبیعی انسانها، فلسفه ی زندگی و شرافت انسانی، دلایل علمی و انسانی بر علیه شکنجه هدایت می کرد. و اینکه شکنجه نمی تواند ما را به دریافت حقیقت و یا واقعیت راهنمائی کند. و اینکه احکام و کیفرهائی مبتنی بر شکنجه و بدون دلایل و مدارک کافی برای اثبات جرم صادر شده غیر قانونی، غیر انسانی و بر علیه طبیعت آزاد انسان است. مجموعه ی این اقدامات و نوشته ها جنبه های اخلاقی حرکت بر علیه شکنجه را غنای بیشتری بخشید.
کریستیان توماسیوس پروفسوردر علم حقوق از اهالی ساکس آلمان، سزار بچاریا از ایتالیا، مونتسکیو، ولتر، روسو و مولیر از فرانسه، جان لاک و جان استوارت میل، ساموئل ریچاردسون انگلیسی از پژوهشگران و کنشگران سیاسی و حقوق بشری زمان خود بودند که بر علیه اعدام و شکنجه مطلب نوشته و در عمل نیز بر علیه آن اقدام کردند. در تمانی دنیا شکنجه بعنوان کیفر محسوب می شد/می شود و سئوال اساسی همه ی این نویسندگان و فیلسوفان این بود که قوانین و دادگاهها چگونه می تواندد بدون اثبات جرم و بدون ارایه ی دلایل کافی افراد و شهروندان را مجازات کنند.
نقطه عطف در مجازات و شکنجه در سال 1754 در پروس روی داد/صورت گرفت. فردریک بزرگ صدر اعظم این کشور شکنجه را ممنوع اعلام کرد. همزمان کاترین دوم در روسیه نیز قدمهای موثر و قانونی در راه تعدیل آن برداشت. در دانمارک شکنجه در سال 1770 ممنوع اعلام شد. سوئد نیز در سال 1772 پاراگرافی که به دولت امکان صدور شکنجه به دلایل استثنائی را میسر می کرد، لغو کرد. اتریش و بوهم در سال 1775، لهستان در سال 1776 فرانسه در بین سالهای 1789-1780 و در هلند شکنجه در سال 1798 ممنوع اعلام شد.
در دنیای اسلام سلطان سلیمان اول حاکم ترکیه فرمانی صادر کرد و از مفتی بزرگ خواست که فتوائی صادر کند و شکنجه را مذموم اعلام کرده و برای شکنجه شدگان غرامت پرداخته شود. همزمان و یا پیش از این تاریخ در مصر و ایران دوره ی صفویه نیز قدمهائی که مبتنی بود بر تعدیل و یا ملایم کردن و کاهش شکنجه و نشان دادن "رئوفت اسلامی" برداشته شده بود. البته بیشتر در حرف/تئوری تا عمل!
تعدادی از متداولترین شکنجههای قرون وسطی
همانطوریکه قبلن نوشتم دوران قرون وسطی یکی از تاریکترین مقاطع تاریخی برای حقوق بشر بشمار میآید. دورانی که حاکمیتهای اقتدارگرا با خلاقیّت در ابداع انواع شکنجه و ابزار شکنجه دستآوردهای ننگینی را به حکومتهای بعدی به ارث دادند. در اینجا 10 تا از ترسناک ترین ابزار شکنجه را که در طول این دوران از آنها استفاده شده است را معرفی میکنم. ( لازم به یادآوری می دانم که این توضیحات را من از اینترنت آورده ام و در کتاب منبع به این موارد اشاره ائی نشده است).
گاو برنجی:
قربانی را درون گاوی برنجی قرار داده و میبستند؛ سپس آتشی زیر آن روشن میکردند. آنقدر این ظرف فلزی را گرم میکردند تا به رنگ زرد گرم در آید. این امر باعث میشد تا قربانی پخته و جان خود را از دست دهد. چه به جرم خود اعتراف می کرد و یا ساکت می ماند نتیجه در هر صورت مرگ بود.
پرچه اسپانیایی:
وسیله ای بسیار ساده است که برای جدا کردن پوست قربانی از بدنش مورد استفاده قرار میگرفت. با توجه به شکل آن، هیچ ماهیچه یا استخوانی از پاره شدن در امان نمیماند. قربانی را برهنه میکردند و او را میبستند تا کاملا بی دفاع شود. سپس شکنجه گرها، عمل ناقص کردن قربانی را آغاز میکردند (گاهی در معرض دید عموم). کار خود را معمولا از پاها شروع کرده و به آهستگی به سمت پشت، سینه، گردن و در نهایت صورت میرسیدند.
صندلی اسپانیائی:
برای شکنجه، صندلی های مختلفی وجود داشت/دارد. تمامی آنها در یک زمینه مشترک بودند: وجود میخ هایی که پشت، زیر دست، زیر پا، و نشیمن گاه، را میپوشاند. تعداد میخ ها در یکی از صندلی ها، بین 500 تا 1500 عدد متغییر بود. برای آنکه قربانی نتواند حرکت کند، مچ های او را به صندلی میبستند؛ در یکی از مدل ها، دو وزنه را به بازوها وصل میکردند تا با پایین کشیدن دستها، میخ ها در بدن قربانی فرو رود و درد او را بیشتر نماید. در برخی از مدل ها، دو سوراخ در زیر صندلی ایجاد میکردند تا شکنجه گر اگر احساس میکرد که قربانی هوشیار است، با استفاده از زغال، بدن او را بسوزند.
خرد کردن/له کردن سر:
این وسیله، به طور گسترده در دوران قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفته است. وسیله ائی بود که سر متهم در درون آن قرار می گرفت. چانه ی متهم را بر روی نوار پایینی و سر را در زیر درپوش فوقانی قرار میدادند. شکنجه گر به آهستگی پیچ را میچرخاند تا نوار پایینی و درپوش به یکدیگر نزدیک شوند. این امر به آسانی موجب له شدن سر میشد. ابتدا دندان ها درون فک خرد میشد؛ سپس قربانی به تدریج و همراه دردی وحشتناک، جان خود را از دست میداد. البتّه پیش از آن، چشمهایش در حدقه فشرده و له میشد.
گلابی غمگین:
وسیله ائی گلابی شکل که درون مهبل یا مقعد قربانی قرار داده میشد؛ مهبل برای زنان، مقعد برای همجنسگرایان، و دهان برای دروغگویان و کفرگویان. این وسیله شامل چهار برگ بود که به آرامی از یکدیگر جدا میشدند؛ همان طور که شکنجه گر پیچ بالای وسیله را میچرخاند. این به تصمیم شکنجه گر بستگی دارد تا تنها پوست را پاره نماید یا گلابی را به حداکثر اندازه خویش برساند و قربانی را ناقص نماید. در زندانهای مدرن از شیشه های نوشابه و یا موارد مشابه استفاده می شود.
راک:
راک وسیله ای است که برای جا به جا کردن هر یک از مفاصل بدن قربانی طراحی شده است. طناب هایی را به مچ دست و قوزک های پای قربانی وصل میکنند و سپس بدن قربانی را در جهت های مخالف میکشند؛ این کار با چرخش غلطک هایی انجام میگیرد که در چهار سوی وسیله قرار دارند.
لوله ی تمساح:
قربانی در داخل لوله ای قرار داده میشد که برای ورود فرد کافی بود. لوله، که میخ هایی نوک تیز به شکل دندان های تمساح داشت. و به آرامی فشرده میشد تا قربانی را بی حرکت نماید. شکنجه گر تنها میتوانست صورت و پاهای قربانی را ببیند. با کمک کربن و آتش موجود زیر لوله، شکنجه گر به تدریج لوله را گرم میکرد تا قربانی یا اعتراف نماید و یا جان خود را از دست دهد.
گهواره یهودا:
گهواره یهودا، یکی از وحشتناک ترین شکنجه های دوران قرون وسطی محسوب میشد؛ قربانی را بر روی صندلی به شکل هِرم قرار میدادند پاهای قربانی را به یکدیگر میبستند، طوری که با حرکت یک پا، پای دیگر نیز مجبور به حرکت میشد. و این عمل درد و رنج وارده را افزایش میداد. انتهای مثلثی شکل گهواره یهودا را در مقعد یا مهبل قربانی قرار میدادند. این شکنجه میتوانست از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد.
: الاغ اسپانیایی
وسیله ای که از یک صفحه برش اصلی که تیغه ای در بالای آن قرار دارد که به دو میله متصل شده است. متهم را برهنه کرده و با پاهایی باز از هم بر روی صفحه قرار میدهند، گویی فرد سوار بر الاغ است. و تعداد زیادی وزنه به پاهای او وصل میکردند. رنج قربانی را میتوانستند با وزنه های سبک یا سنگین تر تنظیم نمایند.
سلاخی:
در یک مدل از شکنجه از نوع سلاخی، بازوهای قربانی را به یک قطب در بالای سرش میبستند و در همین حال پاهای او از زیر میبستند. سپس بدن او را کاملن برهنه میکردند و شکنجه گر، با کمک یک چاقوی کوچک، پوست قربانی را به آرامی از بدنش جدا میکرد. در اغلب موارد، شکنجه گر پوست صورت را در ابتدا میکند، و به آرامیکار خود را ادامه میداد تا به پاهای قربانی میرسید. بیشتر قربانیان پیش از آنکه شکنجه گر حتّی به کمر آنها برسد، جان خود را از دست میدادند.
آشکال مدرن شکنجه
تمامی کسانی که از روند تکامل سیاسی در دنیا باخبر هستند می دانند که متاسفانه تمامی تلاشهای نواندیشان عصر روشنگر و کنشگران حقوق بشر بعد از آن به نتیجه ی نهائی نرسیده است. اگرچه اقدامات موثری انجام شده و و در بیش از دو سوم کشورهای عضو سازمان ملل شکنجه و یا حکم اعدام لغو شده است. اما برای ایجاد یک جامعه ی انسانی و عاری از شکنجه فرسنگها راه باقی است!
با این توضیحات مختصر در مورد اشکال شنیع و غیر انسانی شکنجه در قرون وسطا و اوایل عصر روشنگی برای ختم این مقوله با آوردن نام تعدادی از شکنجه های متداول در عصر مدرن و پست مدرن که در کشورهای غربی و بخصوص ایلات متحده ی آمریکا جاری بود/بخشن هنوز هم جاری هست این مقاله را به پایان می برم. روایت جنایات قدرتهای غیردموکراتیک داستان دراز و وحشتناکی است که برای از بین بردن آن باید به یک مبارزه ی افشگرانه، پیشگیرانه و بی امان باید ادامه داد!
باید تاکید کنم که اشکال شکنجه یاده شده در بالا مدرن شده و با استفاده از ابزار تکنیکی جدید شدت تاثیر آنها نیز بیشتر شده است. برای مثال ایالات متحده ی آمریکا در دوران حکومت هشت ساله ی جرج بوش از روشهای گوناگون شکنجه استفاده کرد که تا آن زمان بی سابقه بود. روشهای مختلف شکنجه در گوانتانامو اغلب به دست نوجوانانی انجام میشد که گاه به ندرت سن آنها به ۲۰ سال میرسید.
«فیلیپ سندز»، استاد دانشکده حقوق دانشگاه لندن، در کتابی با عنوان «تیم شکنجه» که در سال 2008 به رشته تحریر درآورد، از روشهایی برای شکنجه در زندان «گوانتانومو» پرده برداشت که عمومن به دست نوجوانانی که به ندرت سن آنها به بالای بیست سال می رسید، صورت می گرفت! به این نوجوانان القا می شد که اعمال آنها (شکنجه) نه تنها قانونی، بلکه وطنپرستانه است و باید این کار را انجام بدهنند اگر می خواهند کشورشان را از شرّ ترور و خبائث نجات دهند.
در رابطه با خشونت فردی و یا جمعی و دلایل آن نظریات گوناگونی وجود دارد ولی تنها، فردی که از اختلالات شخصیتی عمیق و ریشهدار نظیر اختلال سایکوپات (جامعهستیز) رنج میبرد میتواند با خونسردی به عمل شنیع روا داشتن خشونت و بیرحمی علیه فردی همنوع دست بزند، امّا آیا میتوان گفت تمام این نوجوانان از چنین اختلالاتی رنج میبردهاند؟
پس از یازده سپتامبر، دستگاه امنیتی آمریکا «سناریوی بمب رو به انفجار» در فرهنگ عمومی جا انداخت. سیاست این بود که امنیت آمریکا و دنیا در خطر است و فاجعهی بزرگ انسانی در راه است. در نهایت مردم به طور عموم به این باور رسیده بودند که هر لحظه ممکن است انفجار بمبی در جایی هزاران نفر را به کشتن دهد. و افرادی در زندان هستند که این موضوع را میدانند اما در مورد آن سخن به لب نمی آورد. اگر جان هزاران نفر در معرض خطر باشد، آیا شکنجه قابل توجیه نیست؟
شکنجهگران چنین میاندیشیدند و بنابراین ابایی از انجام آنچه به آنها گفته میشد، نداشتند؛ بنابراین آنها تمامی روشهای یاد شده در پائین، هر چند غیر انسانی را به طور تمام و کمال به اجرا گذاشتند. این روشها در گزارش «هیئت تحقیق کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا» درباره رفتار با بازداشتشدگان زندانهای آمریکا» مورد تأیید قرار گرفتهاند. من در زیر به توضیح چند نوع شکنجه پرداخته و برای کوتاه کردن مطلب تنها به اسم بردن از سایر اشکال شکنجه می پردازم. خوانندگان علاقمند برای دسترسی به توضیحات کامل در این مورد از اینترنت استفاده کنند!
خشونت جنسی/ روشهای تحقیر
زندانیانی که در زندانهای ابوغریب، قندهار و بگرام (زندانهایی که بسیاری از متهمین قبل از ارسال به گونتانامو به آنجا برده میشدند) زندانی بودند گزارش کردهاند که در این زندانها با روشهای شنیع مورد تجاوز جنسی قرار گرفتهاند. روشهای دیگری برای شکنجه که در این گزارش به آنها اشاره شده است، رژه بردن مردان برهنه جلوی سربازان زن، وادار کردن آنها به پوشیدن لباسهای زیر زنان و رقصیدن با سایر مردان و مجبور کردن آنها به تماشای فیلمهای پور بوده است. این روشها در حالی مورد استفاده قرار میگرفت که خشونت جنسی جزو جزائم جنگی قلمداد میشود.
محرومیت از خواب
محرومیت از خواب به این دلیل مورد استفاده قرار میگیرد که قدرت جسمی و روحی فرد را کاهش میدهد و ظرفیت بدن برای تحمل درد را از بین میبرد. محرومیت از خواب در قالب «یادداشت نامه وزارت دفاع در سال 2002» مجاز شناخته شد. ارتش آمریکا محرومیت از خواب برای زندانیانش تا 72 ساعت را مجاز اعلام کرد.
روش غرق مصنوعی
از جمله روشهای دیگری که شکنجه روش غرق مصنوعی است. این روش یک شیوه قدیمی است که بخصوص در جنگ ویتنام از آن استفاده شده بود. در این شیوه، قربانی را بر روی یک تخت یا سطح صاف می خوابنند/می بندند. سپس صورت او را با یک پارچه پوشانده، به طوری که سطح صورت، چشم ها، بینی و دهان کاملا پوشیده باشد. سپس به تدریج آب بر روی پارچه که روی پیشانی صورت را پوشانده میریزند تا پارچه نمناک شود و سپس کم کم بر مقدار آب – البته بسیار مختصر – میافزایند. به تدریج که رطوبت پارچه بیشتر میشود تنفس سخت تر می شود و ظرف مدت بسیار کوتاهی بدون اینکه به واقع راه تنفس مسدود شده باشد قربانی احساس خفگی شدید کرده و در حقیقت مرگ را جلوی چشم خود میبیند.
محرومیت حسی روشهای روانشناختی؛
از روش محرومیتهای حسّی برای ایجاد ترس، گمگشتگی و ایجاد حس وابستگی روانشناختی به فرد بازجو استفاده میشود. در دهه 1950 سازمان سیا پژوهشی درباره رفتار انسان و کنترل ذهن انجام داد. دکتر هب، روانشناس و استاد دانشگاه مکگیل پژوهشهایی بر روی افرد انجام داد و تلاش کرد با قرار دادن آزمودنیها در اتاقکهایی با دستگاه تهویه مطبوع که به دستگاههای گوشپوش، دستکش و عینکهای فضایی مجهز بودند در آنها حالتهایی شبیه به روانپریشی ایجاد کند. افرادی که در این اتاقکها قرار گرفته بودند بعد از گذشت 24 ساعت توهمهایی از انواع مختلف، اعم از توهمهای شنیداری، دیداری و غیره داشتند؛ بعد از گذشت 48 ساعت شخصیت آنها کاملا از هم گسیخته و دچار حالتهای شخصیت زدودگی شدند. افرادی که در چنین حالتهایی قرار میگیرند بیشتر آماده ی پذیرش دستورات و مطالبات فرد بازجو هستند. از سایر اشکال مدرن شکنجه می توان
- زندان انفرادی / انزوا
- اعدامهای ساختگی
- خوراندان دارو
- استفاده از سگ برای ایجاد هراس در میان زندانیان
- تغییر در سرحدهای دمایی
- بمباران حسی (شلوغی)
- و مشاهده شکنجه شدن دیگران نام برد.