majidsedghi@yahoo.com
فیلم ( پیش از پایان تابستان ) که اینروزها برپرده سینماهای فرانسه است روایت تضاد فرهنگ ها از نگاه سه جوان ایرانی دراین کشور به دوراز گفتمان سیاسی در حیطه ی مهاجرت است . حکایت سه دوست که برای تحصیل به فرانسه آمده اند ولی ناگهان با تصمیم یکی از آنها ( آرش ) که پس از پنج سال اقامت در این کشورمیخواهد به ایران برگردد حسین واشکان دو دوست دیگراز اومیخواهند که پیش از ترک فرانسه و پیش از آنکه تابستان به پایان برسد سفری را درجاده های فرانسه آغاز کنند . سفری که شاید آرش را از مسافرت به ایران منصرف کند ولی درپایان هرسه به ریشه های خود در وطن می اندیشند .
مریم گورماگتیگ , کارگردان فیلم خود دارای ملیت سه گانه فرانسوی / سوییسی / بلژیکی است که البته مادرش ایرانی ولی زاده بلژیک است و دلیل ساخت این فیلم را آشنایی با سه جوان این فیلم که در یکروز زمستانی درکافه ای درپاریس قهوه میخوردند ( و به زبان شیرین فارسی حرف میزدند ) ذکرکرد ویادآورشد که ساخت فیلمی مستند / داستانی درباره ایرانی های دوراز وطن از همان روزدر ذهن او رخنه کرد که سپس به فیلمی درباره این سه جوان ایرانی تغییرکرد. چهارسال بعد فیلم به مرحله فیلمبرداری رسید. مریم در موسسه زبان شرقی زبان فارسی را یادگرفته بود .
طنز و جدی
فیلم هرچند درظاهر فیلمی کمدی است ودرهمه جا نیزبه عنوان یک فیلم کمدی معرفی شده ولی درعین حال می تواند فیلم تلخی هم باشد , درواقع بین طنز و جدی سرگردان است . فیلم همانند اکثرآثارزنده یاد عباس کیارستمی یک فیلم جاده ای باشرکت بازیگران غیرحرفه ای است , با این تفاوت که هنربارز کیارستمی در هدایت بازیگرانی بود که اصلا بازیگرنبودند. متاسفانه در این فیلم کارگردان موفق نشده تا بخوبی بازیگرانش را هدایت کند گویی همه چیز را به خود آنها واگذارکرده است. به علاوه برخی از دیالوگهای فیلم بسیار تکراری است قهرمانان فیلم ( آرش , حسین و اشکان ) ابراز تاسف می کنند که درغربت ریشه های خود را گم کرده اند و جداشدن یکی از آنها که ظاهرا از ماندن درفرانسه خسته شده باعث می شود که این سه دوست خیلی بیشتر به وطن خود فکرکنند. آنها درباره عادات و رسوم فرانسوی ها حرف میزنند واینکه دوستی بین آدمها درکشوری مانند فرانسه با ایران بسیار متفاوت ا ست و درایران دوستی ها خیلی عمیق تر است. با این حال حسین میگوید : من درایران خوشحال هستم اما به عنوان یک فرد , آدمی که اینجاهستم را ترجیح میدهم .
سرگردان درغربت
در این فیلم فرانسه نه با نمایش نمادهای معروفش بلکه از طریق جاده ها و روستاهای کمترشناخته شده دراین کشور معرفی میشود که حتی میتواند برای فرانسوی ها هم جالب باشد .. دربرخی صحنه ها که دوربین از داخل اتومبیل به جاده ها و روستاها نگاه میکند در لحظاتی کوتاه شاهد نماهایی از جاده های ایران هستیم که به نوعی نشان دهنده تشدید نوستالژی دراین سه دوست است و البته دراین میان از آهنگهای پیش از انقلاب و صدای خوانندگانی مانند گوگوش نیز استفاده شده است . آنها درجریان برگزاری یک کارناوال دریکی از روستاها با دو دخترفرانسوی به نام های میشل و شارلوت آشنامی شوند آنها را سواراتومبیل خود می کنند وسعی می کنند برخی از کلمات فارسی را به آنها یاد بدهند کلماتی که گفتن آنها در صجبت با دیگران بیشتر جنبه شوخی دارد تا جدی . حسین که تنها جوان متاهل این گروه سه نفری است ( او با یک زن فرانسوی ازدواج کرده ) تلاش می کند به نوعی دوستانش را به دخترها وصل کند ولی به نظرمیرسد این دو نفر چندان تمایلی برای ارتباط با دخترها ندارند. آنها عاشق و شیفته سرزمین و فرهنگشان هستند هراز چندگاهی اشعارشاعران ایرانی را زیرلب زمزمه می کنند فال حافظ هم میگیرند. جوانهایی که درغربت به نوعی سرگردان هستند نه به عنوان یک تبعیدی بلکه سرگردان و مردد بین نوستالژی برای سرزمین مادری شان و سرزمین زیبایی که در آن زندگی می کنند سرزمینی که هرچه هست کشوری است که برخلاف سرزمینشان براصول آزادی بیان و عقیده پایه ریزی شده ا ست .
فیلم نخستین بار دربخش فیلمهای وابسته یه انجمن سینمای مستقل و توزیع آن ( ACID ) درجشنواره سینمایی کن به نمایش درآمد. انجمن مزبور که از سال 1993 در جشنواره کن پی ریزی شد همانگونه که از عنوانش مشخص است ازسینمای مستقل برای پخش در سالنهای سینما و نیز کارگردانان فرانسوی و خارجی حمایت میکند . گفته می شود کارگردان این فیلم را با مبلغ ناچیز15 هزاریورو ساخت برای این منظور با پرداخت 900 یورو , یک خودروی رنوی اسپاس قدیمی خریداری کرد مقداری چادرسفری در صندوق عقب اتومبیل گذاشته شد . فیلمبرداری و تدوین هم توسط خود کارگردان انجام گرفت ومارک سیفر هم موسیقی متن فیلم را ساخت .
درمجموع فیلم مزبور به عنوان نخستین فیلم کارگردان ,دیدنی و ستایش برانگیزاست و باید منتظرکارهای آینده ایشان باشیم.
