majidsedghi@yahoo
هیچکس به درستی نمی داند هنر( کاریکاتور ) را چه کسی متداول کرد . برخی از تاریخ نویسان هنری براین عقیده هستند که احتمالا لئوناردو داوینچی آغازگر این حرکت بود. کسی که درمیان آثارهنری اش طرح هایی عجیب و غریب از موجوداتی شگفت انگیز دیده می شد که میتوان آنها را طنزهایی هدفمند از سوی این هنرمند ارزیابی کرد . با این حال , احتمالا باردیگر هیچکس نمیداند که درواقع یک کاریکاتوریست بزرگ فرانسوی به نام ژان ایناس ایزودور ژرار( با نام مستعار گرانویل ) این هنر- طنز شیرین و گزنده را اختراع کرده است .
گرانویل( Grandville ) درسال 1803 درنانسی فرانسه زاده شد ودریک خانواده تئاتری و هنری رشد یافت . او نام مستعار گرانویل را از پدربزرگ و مادربزرگ خود گرفت . گرانویل نخستین درس های نقاشی را نزد پدرکه یک نقاش بود آموخت و سرانجام تصویرگری و لیتوگرافی را برگزید. کاریکاتورهای کنایه آمیز او در زمان سلطنت لویی فیلیپ درقرن نوزدهم جنجال برانگیز بود. لویی فیلیپ پادشاه فرانسه درسالهای 1830 تا 1848 بود . سال هایی که درتاریخ به ( سلطنت ژوئیه ) معروف است واین عنوان به دوران پادشاهی لویی فیلیپ برمیگردد یعنی از زمان انقلاب ژوئیه در 1830 تا جمهوری فرانسه در 24 ژوئیه 1848 . کاریکاتورهای گزنده گرانویل درانتقاد از پادشاه که به عقیده گرانویل یک خائن نسبت به عقاید آزادیخواهانه بود باعث شد تا پادشاه به وعده های خود برای آزادی مطبوعات عمل کند هرچند این وعده پایدار نماند . دراین دوران کاریکاتورهای گرانویل نمایانگر ریاکاری و فساد دولت بود .
ترکیب انسان و حیوان
گرانویل پس از پایان تحصیلات دبیرستانی شروع به طراجی لباس برای گروه تئاتر اپرا کرد و در21 سالگی به پاریس نقل مکان کردودراین سالها به لیتوگرافی پرداخت که یک روش چاپ دریک سطح صاف مانند یک سنگ و یا یک صفحه ی فلزی است . به نظرمی رسید لیتوگرافی بسیار برای او جالب توجه بود . او درلیتوگرافی سبک فوق العاده ای را به نمایش میگذاشت ترکیبی شگرف از انسان با ویژگی های حیوانی .
مردم مشتاق دیدن رویدادهای معاصر و شخصیت های ارائه شده توسط کاریکاتورهای گرانویل بودند که دراکثر آنها طبقه ی بورژوای پاریسی را به هجو می کشید . طرح های او به طورگسترده ای محبوب همگان بود . درسال 1826 یک مجموعه کامل از 12 لیتوگرافی باعنوان ( سختی و رنج اموال کوچک ) را عرضه کرد. نام دیگر این مجموعه ( یکشنبه یک بورژوای پاریسی ) بود. یک سال بعد انتشار 12 مجموعه لیتوگرافی دیگر با عنوان ( لذت های همه ی دوران ) بیش از هر زمان دیگرنام اورا پرآوازه کرد و درپی آن مجموعه ای از 53 لیتوگرافی به نام ( زن پیشگوی سالنها ) که یک بازی نقاشی شده بر روی کارت های بازی بود .
یک مجموعه ی رنگی بسیارنادر به نام ( دگرگونی روز ) که دراوت 1828 وژوئن1829 منتشرشد شهرت اورا افزون کرد . درواقع در 26 سالگی بود که وی به شهرتی فراتراز کشورخود دست یافت . موجوداتی با بدن انسانی و چهره حیوانی یکی از مشخصه های آثاراوبود یک کمدی انسانی که آدمها با چهره ی حیوانی زندگی می کنند .
هفته نامه کاریکاتور
درسال 1830 گرانویل دراولین شماره هفته نامه ( کاریکاتور ) با شارل فیلیپون مدیراین نشریه همکاری کرد . فیلیپون درضمن طراج , لیتوگراف و روزنامه نگارفرانسوی و بنیانگذار انتشارات ( اوبر ) بودکه درضمن نشریه ی ( شاریواری ) را اداره میکرد. کاریکاتورهای گزنده گرانویل باعث شد تا دولت این نشریه را تعطیل کند و در پی آن فشارو سانسور بیشتر شد . هنرمند دیگری که با هفته نامه (کاریکاتور ) همکاری میکرد , نقاش و مجسمه ساز برجسته فرانسوی ( اونوره دومیه ) بود که بیشتر شهرتش به دلیل کاریکاتورهایش بود .
گرانویل سپس فعالیت خود را درزمینه تصویرگری برای کتاب متمرکز ساخت از جمله نسخه های کتاب ( سفرهای گالیور ) نوشته ی جاناتان سوییفت , نویسنده ,هجونویس وشاعرانگلیسی که به عنوان یکی از بهترین نثرنویسان ادبیات انگلیسی از او نام برده شده است . نقاشی برای کتاب های معروفی چون رابینسون کروزوئه ( اثر دانیل دفو ) و دون کیشوت ( اثر میگوئل سروانتس ) از دیگرکارهای تصویری گرانویل بشمارمی رود .
تراژدی یک هنرمند
سابه های تراژیک عمیق در ده سال آخر زندگی گرانویل بسیاربرای او گران آمد . او که با مارگریت هنریت فیشر در سال 1833 ازدواج کرده بود نخستین فرزند پسرشان فردیناند را در چهارسالگی اش از دست دادند. دومین پسرشان به نام هانری به دلیل گیرکردن یک تکه نان در گلو خفه شد . و زمانی که فرزند سومشان ژرژ درسال 1842 زاده شد گرانویل این بار همسرش را پس از وضع حمل از دست داد . یک سال بعد گرانویل با کاترین مارسلین ازدواج کرد و صاحب چهارمین پسرش به نام آرمان شد.اما گویی مرگ جزیی از زندگی گرانویل شده بود . سومین پسرش ژرژ از همسراولش نیز در سن چهارسالگی درگذشت که ضربه هولناکی برای گرانویل بود و اورابه مرز جنون رسانید و سرانجام در 17 مارس 1847 در 44 سالگی دیده از جهان فروبست .
پس از مرگ گرانویل , الکساندر دوما نویسنده مشهور کتاب ( سه تفنگدار ) و دوست گرانویل ازاوبه هنرمندی باارزش بایک لبخند ظریف و طعنه آمیز چشمانی کنجکاو و قلبی بزرگ یاد کرد.
