روغن روی آش سوریه!

روزشمارمعکوس برای موعد بررسی "برجام" توسط کنگره امریکا درحالی آغاز شده که با گذشتن شمار سناتورهای دموکرات موافق آن از حدنصاب 41 رأی موافق – که حتی می تواند با ابستروکسیون رأی مخالف اکثریت جمهوری خواه سنا و کنگره را خنثی و نیاز به وتو را منتفی کند -، خیال باراک اوباما درمورد پیروزی بر رقیبان درکنگره تاحد زیادی راحت شده و او می تواند ادعا کند که "میراث" خود را به ثبت جهانی و تاریخ رسانده است.

اما، این "میراث" به رغم بسیار گران بودن – فقط یک قلم 250 هزار کشته، 4 میلیون پناهنده و 7 میلیون آواره و بی خانمان در سوریه – چندان هم بی مدعی و مخالف نیست و بی گمان آینده نشان خواهد داد که واقعیت های تلخ چندان هم با خوشبینی آقای اوباما سازگار نیست. مبنای به جا گذاردن این "میراث" موضوعی است که ستون فقرات استدلال باراک اوباما دردفاع از توافق هسته ای را تشکیل می دهد: "اگر این توافق انجام نمی شد، گزینه دیگری جز جنگ نبود"! این استدلال که برچسب جنگ طلبی بر پیشانی مخالفان توافق می زند، مبنای عقلانی محکمی ندارد زیرا ازسویی نشان نمی دهد چرا گزینه دیگری جز جنگ وجود نداشته و از سوی دیگر، به دلیل تناقض های موجود در توافق و پیچیدگی های بسیار دراجرای آن و به ویژه به خاطر آرایش سیاسی به احتمال قوی جدید در امریکا، این را نیز نمی تواند تضمین کند که الزاما از جنگ پرهیز خواهد شد. فزون براینها، ادعای پرهیز از جنگ، با توجه به جنگ ویرانگری که در 4 سال گذشته درسوریه جریان دارد و سیل پناهجویان آن درحال حاضر درصدر اخبار است، بی پایه و مضحک می نماید.

بازتاب سستی استدلال باراک اوباما را می توان درنظر مردم امریکا نسبت به "برجام" در آخرین نظرسنجی انجام شده یافت. برمبنای این نظرسنجی، به نقل از تارنمای "ایران پرس نیوز": «دریک نظرسنجی که توسط مرکز تحقیقاتی پیو در هفته اول سپتامبر انجام شده نشان می دهد که درحال حاضر تنها 21 درصد از مردم امریکا از توافق هسته ای حمایت می کنند. براساس این نظرسنجی، 78 درصد جمهوری خواهان، 29 درصد دموکرات ها و 47 درصد از افراد مستقل مخالف توافق با رژیم ایران هستند». این تخالف افکارعمومی با طرز فکر و استدلال آقای اوباما بسیار پرمعنا است و نشان می دهد که به احتمال بسیار زیاد "میراث" او وارثی که از آن نگهداری کند نخواهد داشت و درهنگام ترک کاخ سفید درپایان سال آینده باید آن را به مصداق زبانزد عامیانه "بیخ ریش صاحبش" با خود ببرد.

در نگاه به تاریخ، می توان برای "میراث" آقای اوباما سابقه ای مشابه یافت. این سابقه، عملکرد نویل چمبرلن، نخست وزیر انگلستان در فاصله سال های 1937 و 1940 است. چمبرلن خود مانند آقای اوباما جایزه صلح نوبل نگرفته بود اما برادرش آستین چمبرلن درسال 1925 به این جایزه دست یافته بود و ای بسا که خود نیز درسودای به دست آوردن آن بود. این سودا و تأکید بر تجربه تلخ جنگ جهانی اول، او را به این باور رسانده بود که با تعلل و مماشات با آدولف هیتلر می توان جلوی یک جنگ دیگر را گرفت. دانشنامه "ویکی پدیا" دراین مورد می نویسد: «برمبنای همین باور در 29 سپتامبر 1938 توافقنامه مونیخ را با هیتلر امضاء کرد که به موجب آن بریتانیا و فرانسه، درغیاب نمایندگان جمهوری چکوسلوواکی، پذیرفتند که منطقه سودتنلند چک به آلمان هیتلری واگذار شود. او با این کار می پنداشت که به صلح دست یافته است».

اهمال، تعلل و مماشات چمبرلن به رغم توهم او در تأمین صلح، موثر واقع نشد و یک سال پس از "توافق مونیخ" هیتلر ابتدا به بقیه چکوسلوواکی و درپی آن به لهستان حمله و این کشورها را اشغال نمود: «با زیاده طلبی های هیتلر که اوج آن تصرف باقی مانده چکوسلوواکی بود، او به اشتباه بودن سیاست مماشات پی برد. بنابراین پس از حمله آلمان به لهستان، خواهان دفاع بریتانیا از لهستان و ورود آن به جنگ با آلمان نازی شد».

چمبرلن ازاین بخت مساعد برخوردار بود که مدتی طولانی شاهد نتایج فاجعه بار سیاست مماشات و انفعال خود نباشد و 6 ماه پس از کناره گیری از نخست وزیری، درسن 71 سالگی براثر بیماری سرطان درگذشت. بعید به نظر می آید که باراک اوباما هم از چنین بختی برخوردار باشد زیرا سال آینده درهنگام ترک کاخ سفید حدود 55 سال خواهد داشت و قاعدتا باید سال های سال شاهد نتایج فاجعه بار انفعال و مماشات خود، به ویژه درمورد سوریه باشد.

تا آنجا که ازمجموع خبرهای مربوط به تحرکات میدانی و دیپلوماتیک منطقه و سوریه می توان دریافت، درهفته های آینده دگرگونی هایی دروضعیت جنگ خونبار و ویرانگر سوریه ایجاد خواهد شد و کارزار گسترده روابط عمومی کنونی درمورد پناهندگان سوری می تواند پیشدرآمدی دراین زمینه برای آماده سازی افکارعمومی باشد. حکومت آخوندی نیز این تغییرجهت را دریافته و نسبت به آن احساس نگرانی می کند. سیمای جمهوری اسلامی در یک تحلیل می گوید: «محافل سیاسی و رسانه ای غرب درحال آماده سازی افکارعمومی برای اجرایی کردن اقدام نظامی علیه سوریه هستند».

لحن کارگزاران حکومت آخوندی نیز تغییریافته و درحالی که تا چندی پیش به تکرار اعلام می کردند که تا "آخر" درکنار بشار اسد ایستاده اند، اکنون به گزارش "آسوشیتد پرس" درتاریخ 8 سپتامبر: «روحانی در کنفرانس مشترک با رییس جمهوری اتریش درتهران گفت جمهوری اسلامی آماده گفتگو با امریکا، عربستان سعودی و کشورهای بانفوذ دیگر درباره آینده سوریه است».

حکومت آخوندی حق دارد نگران باشد و رنگ عوض کند زیرا همه شواهد حاکی از آن است که بر روی آتش سوریه ویران شده، آشی برایش درحال پختن است که رویش یک وجب روغن ایستاده است!

شهباز نخعی
Shahbaznakhai8@gmail.com
18 شهریور 1394