سی سال سینمای ملایان

majidsedghi@yahoo.com

در هفتمین حشنواره سینمای ایران در تبعید که از دوم تا پنجم آوریل در پاریس برگزار شد علاوه یرنمایش فیلم های کوتاه ایرانی و خارچی در آخرین روز نشستی با حضور بصیرنصیبی منتقد و پژوهشگر سینما- ساکن آلمان با عنوان ( سی سال سینما در جمهوری اسلامی ) برپاشد که تحلیلی بر سینمای ایران پس از ظهور ملایان بود.
نصیبی در ابتدای نشست با ذکر این نکته که آتش سوزی سینما رکس آبادان پیش آغاز جمهوری اسلامی بود یادآور شد پس از انقلاب فیلمسازان تلاش کردند تا خودرا با شرایط جدید وفق بدهند ودر نتیجه در بسیاری از فیلم های ساخته شده در آن سال ها معمولا آدم های خوب معمم و آخوند و آدم های بد ساواکی بودند. نصیبی پا اشاره به برخی از این فیلم ها یاد آور شد که در آن سال ها شرایط صدور مجوز به فیلمسازان و بازیگران و در مجموع همه عواملی که در ساخت فیلم سهیم هستند بسیار دشوار بود.
همواره دستورالعمل های جدیدی برای کسانی که می خواهند همچنان در سینما فعالیت داشته باشند صادر می شد . به طور مثال تاکید شده بود از نوسیندگان و
چهره هایی در سینمای ایران استفاده شود که ثابت شده صمیمانه در خدمت
نظام هستند . اما شاید مضخک ترین دستورالعملی که برای بازیگران در نظر گرفته شد این بودکه بازیگران حتی اگر هم توبه کنند بهتراست در سینما در نقش های منفی ظاهر شوند. دستورالعمل دیگر هم این بود که اصولا بازیگران بهتر است در کارهای دیگری مشغول شوند.
درآن زمان که بازار توبه گرم بود نشریه سینمایی ( تصویر ) پر از توبه نامه های سینماگران قبل ازانقلاب بود.
نصیبی سپس به شرایط دشوار دست اندر کاران سینما پس از استقرار جمهوری اسلامی اشاره کرد که ختی پس از احضارهای متعدد به کمیته ها و توبه نامه های متعدد باز هم در معرض آزار و اذیت بودند . تصیبی به عنوان نمونه از بهمن مفید بازیگر سینمای پیش از انقلاب نام برد که پس از انقلاب در فیلمی نقش یک معمم ظاهر شده بود اما در حین فیلمبرداری این فیلم در کاشان کتک مفصلی خورد و به او گفتند تو که طاغوتی هستی چرا به کسوت روحانیون در آمده ای !!!
یکی از مجازات های معمول در سینمای ایران (ممنوع التصویر) شدن بازیگران است که در عین تاسف آور بودن دلایلی که برای این مجازات عنوان می شود بسیار مضحک است و نصیبی در سخنرانی اش به چند نمونه اشاره کرد که در
ذیل آمده است :
رضارویگری بازیگر سینما که پیش از انقلاب تجربه بازیگری در تئاتر داشت مدتی ممنوع التصویر شد آن هم به این جرم که یک نوار ویدیویی از او کشف( !! ) شد که اورا در حین بازی در یک تئاتر در زمان شاه نشان می داد. نیکی کریمی به جرم سوپراستار بودن مدتی ممنوع التصویرشد. البته کریمی جرم دیگری هم داشت او از همسرش هم جداشده بود. نصیبی هم چنین از بازیگران دیگری مثل ابوالفضل پور عرب(به جرم محبوبیت و تقاضای غیرمتعارف از بازیگر نقش مقابل !! ) , گوهر خیراندیش (به جرم خوش و بش بیش از حد در یک جشنواره داخلی سینمایی ) فاطمه معتمد آریا( به جرم شرکت در یک مهمانی خصوصی ) بهاره رهنما ( به جرم امضا دادن به دوستدارانش در مقابل یک سینما )و.......اشاره کرد.
پس از نمایش بخش کوتاهی از فیلم مستند (مخملباف بدون حجاب ) ساخته شاپور دانشمند , نصیبی یادآور شد که پس از استقرار چمهوری اسلامی مخملباف
سینمای اسلامی را بنا کرد و سهراب شهید ثالث در این فیلم که درست 17 روز پیش از مرگش با وی مصاحبه شده می گوید که رژیم حمهوری اسلامی دوست دارند فقط آدم های خودشان رشد کنند. آن ها تابغه می خواهند.
نصیبی از عباس کیارستمی نیز به عنوان فیلمسازی که سینمای فستیوالی رادر
جمهوری اسلامی بنا نهاد نام برد و فیلم های او را فیلم هایی خنثی و باب میل جمهوری اسلامی خواند .
پس ازنمایش بخش کوتاهی از فیلم (گال) نصیبی از کارگردان فیلم ( ابوالفضل جلیلی ) به عنوان فیلمسازی مستعد یاد کرد که وقتی این فیلم راساخت آنقدر اوراادیت کردند که بناچارراه خود را عوض کرد و به ساخت فیلمهای فستیوالی روی آورد. نصیبی هم چنین از بهرام بیضایی نیز به عنوان فیلمسازی که مورد بی
مهری رژیم قرار گرفت نام برد.
سانسور در سینمای جمهوری اسلامی نیز از جمله مسایلی بود که نصیبی به آن پرداخت و به عنوان نمونه از سانسور یک فیلم ایرانی نام برد که یک صحنه آن به دلیل نگاه نانجیبانه دوربین به زن باردار ( !!) حذف شد. نصیبی در مقایسه سانسورکنونی با سانسور قبل از انقلاب متدکر شد که در آئین نامه سانسورفیلم در سال 1344 اساسنامه ای به تصویب رسید که ظبق این اساسنامه اسائه ادب به مقام سلطنت ممنوع اعلام شد اما حالا هم هیچ فرقی نکرده جز آن که مقام سلطنت تبدیل به مقام رهبری شده است .
در هفتمین جشنواره سینمای ایران در تبعید که به همت حواد دادستان مدیرانجمن هنر در تبعید برگزار شد علاوه برنصیبی مهمانان دیگزی نیز از کشورهای دیگر حضور داشتند که ازاین میان می توان به لیلا قبادی فیلمساز ایرانی مقیم کانادا ,رضا آزادی فیلمساز مقیم هلند و......اشاره کرد . قبادی با فیلم کوتاه و زیبای رقص خورشید ممنوع و زضا آزادی با فیلم بهارسیاه در جشنواره شرکت داشتند .
این جشنواره در آخرین روز و پس از سخترانی نصیبی با نمایش فیلم مستند کلام
آخر ( در باره زنده یاد شاملو ) ساخته مسلم منصوری به کارخود پایان داد.