ایران و امریکا: چالش دولتمردان ،راه مردم

So.asefi@gmail.com
سال نو ایرانی در حالی آغاز شد که تکانه های درگذشت بلاگر جوان در زندان اوین بار دیگر جامعه ی ایرانی را در موجی فراگیر از اندوه فرو برد و پرسش های فراوان و تکراری را نیز پیش چشم ناظران صحنه ی سیاسی ایران قرار داد.اگر "هفت سین" خانوده های زندانیان سیاسی و جمع همراه تحولخواهان در برابر زندان اوین با برخوردهای همیشگی همراه شد اما پیام نوروزی ریس جمهور ایالات متحده، پرزیدنت باراک حسین اوباما و باز خوردهای مختلف آن که در برخی رسانه ها به عنوان "دیپلماسی نوروزی" از آن یاد شد در مرکز توجه قرار گرفت .
آنچه بیش از همیشه در پیام رئیس دولت جدید امریکا جلب نظر کرد اما تاکید وی بر حکومت دینی ایران و بیش از همه مخاطب قرار دادن آن بود که به این گمان ادامه ی منطقی روندی است که در سالهای اخیر بر شتاب آن افزون شده است. اگر جورج بوش و تیم نو محافظه کار همراهش ضمن دست دوستی دراز کردن همراه با تهدیدات نظامی و هیاهو پیرامون آن در سخنرانی های تبلیغاتی مکتوب و شفاهی خود در خلال پیام های اینجا و آنجایی که در سالهای اخیر بیش از پیش میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی آمد و شد داشته است، طرف "مردم ایران" را گرفته و همفکران ایرانی اشان نیز از این لحن و کلام سر از پا نشناحته و آن را به کیسه ی حمایت امریکا از "جنبش آزادیخواهانه" در ایران سرازیر می کردند حالا این پرزیدنت باراک اوباما است که مناسبت نوروز را مغتنم شمرده و در پیامی مستقیم به "جمهوری اسلامی" با چاشنی "عید شما مبارک" بر دیپلماسی گفتگو تاکید کرده و می گوید "ایالات متحده مایل است که جمهوری اسلامی ایران بر جایگاه راستین خود در جامعۀ بین الملل قرار بگیرد."
خاوریر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این پیام را "مثبت و سازنده" خوانده و اظهار امیدورای کرده است که مقامهای ایرانی واکنشی "عاقلانه" به آن نشان دهند. سولانا گفته است "امیدوار است که این حرکت باب جدیدی را بگشاید که نهایتاً به حل مشکلات هستهای هم بیانجامد."آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان نیز از این پیام استقبال کرده و گفته است "این دقیقاً همان چیزی است که اروپاییها انتظارش را داشتهاند، ارائه یک پیشنهاد به ایران."
در وضعیت کمابیش جدید پیش رو،همه ی این واکنش ها و بازخوردها ازهر دو طرف و ادامه ی این روند، بار دیگر، بده بستان را به زمین بازی دولت ها کشانده است .پیگیری چنین لحنی اما سرود آزادی را آغشته به سیاست های مداخله جویانه ی کاخ سفید نمی کند،هر چند که موجب رنجش خاطر هموطنانی شود که برخی از آنها حتی تا پای رضایت به حمله ی نظامی هم پیش رفته بودند و پاره ای هنوز چشم امید به "آزادی و حقوق بشر " برخی تینک تنک های امریکایی دوخته اند. حالا این دو دولت هستند که با درصدی از اطمینان شاید بتوان پیشبینی کرد که در سال جاری و پس از روشن شدن نتیجه ی "انتخابات" در ایران با دامنه ای نامعلوم پای میز مذاکره نشسته و "یخ روابط" و "دیوار بی اعتمادی" را نیز رفته رفته فرو ریزند.
پاره ای از تحلیگران سیاسی،پاسخ نگرفتن دیپلماسی جدید امریکا از سوی جمهوری اسلامی را که توسط دولت اوباما و تیم وزارت خارجه ی او با هدایت هیلاری کلینتون پیگیری می شود برگ برنده ی کاح سفید برای روی میز قرار گرفتن اقدامات دیگر ارزیابی کرده اند و همراهی جمهوری اسلامی را نیز به معنای خلع سلاح شعار سی ساله ی "مرگ بر امریکا" ارزیابی کرده و گروهی دیگر بیش از همیشه نسبت به حل و فصل اختلافات و آغاز رابطه ی دیپلماتیک دو کشور پس از سی سال قطع رابطه خوشبین هستند و معتفدند کار از مدت ها پیش آغاز شده و حالا در مراحل نهایی خود قرار دارد. گرچه از هم اکنون نمی توان از امکانات محتمل برای انجام پاره ای از گشایش ها در ایران در صورت آغاز گفتگوها به راحتی چشم پوشید اما به یقین می توان گفت که در صورت طی شدن هر گونه روندی از این دست ،بطور طبیعی حساب مردم از همه ی این بده بستان ها جدا خواهد بود و ضرورت پیگیری مطالبه ی مبرم و درون زای آزادی و حقوق بشر در گستره ی ایران و نیز ابعاد جهانی آن برای فعالین این عرصه جایی برای درنگ در بازی دولت ها باقی نمی گذارد.
حالا بار دیگر زمین بازی آماده است. دولت ها به شیوه ی خود و مردمانی که پی جوی خواست برحق تاریخی خود یعنی تحقق آزادی، استقلال و عدالت اجتماعی هستند تلاش هایشان را بی نگرانی از اتهام حمایت دولت بیگانه و با همگامی جمع بزرگ همراهانشان در سراسر گیتی که به امکان "جهانی دیگر" می اندیشند و حقوق بشر و ارزش های دمکراتیک را در محور برنامه های جاری خود دارند دو چندان خواهند کرد.به دیگر سخن، شهروندانی که به امید "تغییر" در دیپلماسی خارجی و بهبود وضعیت بحران اقتصادی ناشی از پیگیری سیاست های نئولیبرالی در امریکا به باراک اوباما وبرنامه های انتخاباتی وی رای دادند حامل پتانسیلی از حرکت هستند که مایل ها دور تر از جغرافیای آنها مردمانی دیگر بیش از یکصد سال آزگار است که به دنبال عدالتخانه می دوند و این پیوندها بسیار شفاف تر از اخبار مذاکرات دولت ها و نتایج احتمالی آن است.
این راه، گستره ی وسیعی از همه ی آنهایی را شامل می شود که به جهانی "انسانی" می اندیشند و آغازیست دشوار برای تحقق آنچه که بدان نیازمندیم و آن نیست جز ثبات و امکان زیستن بهتر در جهانی که از هر سو از نظم غیر انسانی جاری به تنگ آمده است و نیز در کشوری که منابع هنگفت طبیعی و انسانی آن بیش از آن چه گمان می رود نجات بخش است. حالا که چشم انداز بده بستان میان دولتمردان با وجود ابهامات بسیار که منتج از شرایط عینی سی سال گذشته است بیش از همیشه پیش رو قرار گرفته است،به نظر می رسد که صحنه ،روشن تر شده است و تشخیص آنچه در این بازی می گذرد برای چشم باز و آگاه ساده تر خواهد بود.
مضمون پاسخ فوری مقام عالی رتبه ی حکومت ایران به مقام اول دولت ایالات متحده نشانگر ادامه ی کنش ها و واکنش ها ی این صحنه است و قضاوت زودهنگام را شایسته نیست . زمان زیادی برای قضاوت نهایی با فاکتورهای فروان موجود باقیست تا در فضایی آسوده تر و سر راست تر بتوان روند حرکت بسوی چشم اندازی دیگر را ارزیابی کرد. در چنین روندی است که امکان سنجیدن عیار بازی بدست آمده و ما را از بازیگران چشم و گوش بسته ی تاریخ معاصر تمیز می دهد.
دلنگرانی تحولخواهان و فعالین حقوق بشر اما جدی تر از آن چیزی است که به سرنوشت رابطه میان تهران و واشینگتن گره خورده باشد. هنوز زمان زیادی باقیست تا سال جاری ایرانی را که از سوی جمهوری اسلامی سال "اصلاح الگوی مصرف" و از سوی برخی کارشناسان اقتصادی سال اجرای برنامه "شوک تراپی" نامیده شده است محک بزنیم و برایند تحولات را که در راس آن نابسامانی های گسترده ی اجتماعی در پی وخیم تر شدن وضعیت اقتصادی مردم قرار دارد در چشم اندازی عینی و بدور از هیاهوهای روز دنبال کنیم. وقت بازی تمدید می شود.
http://www.shahrgon.com/fa/index.php?news=2594