بحران دموکراسی
در این سی سال اخیر " سوسیالیزم واقعا موجود" در شوروی سابق و اروپای شرقی فرو پاشید. در آفریقای جنوبی رژیم نژاد پرست مسالمت امیز برکنار شد.
بساط دیکتاتوری های نظامی در آمریکای لاتین ( شیلی ، آرژانتین و ...) برچیده شد. به عمر رژیم های سرکوبگر در فیلیپین ، تایوان و کره جنوبی ،در شرق آسیا پایان داده شد.
در سال های اخیر، مردم در کشور های عربی مصر ، تونس ، لیبی ، یمن و سوریه علیه اقتدارگرایان حاکم قیام نمودند. در ترکیه از ارتش سلب قدرت شد.
در زمینه این توسعه، دموکراسی گسترش یافت و یا حداقل حکومت های مناسب تری جایگزین شدند اما پیروزی قطعی دموکراسی آنطور که انتظار می رفت اتفاق نیفتاد.
در شرایط کنونی نمی توان گفت که این توسعه بطور کامل متوقف شده است و در مسیر قهقرایی قرار دارد ولی قطعا می توان این تحلیل را پذیرفت که دموکراسی در مواردی متحمل ضربات سنگین شده است و دیگر نمی توان به راحتی از گسترش بی وقفه دموکراسی در جهان سخن گفت.
در اروپای شرقی به استثنای مجارستان توسعه دموکراتیک همچنان ادامه دارد و روسیه به یک حکومت اقتدارگرای سرکوبگر مبدل شده و در آنجا دیگر اپوزیسیون تحمل نمی شود. دولت ترکیه با گرایش قدرتمند اقتدارگرایانه اسلامی عملا در تلاش است که نیمی از جامعه را تحت عنوان " طرف داران غرب" ،"کرد ها" و "علوی ها" از حیات سیاسی محروم کند.
در این میان بغرنج تر از همه جا وضعیت در کشور های اسلامی است. در ایران انقلاب شکست خورد و دیکتاتوری مذهبی حاکم شد. جنبش دموکراسی خواهانه سبز سرکوب شد. پیروزی مردم در بهار عربی منجر به تسلط اسلامگرایان شده است. تراژدی در مصر این است که اسلامگرایان حاکم از همان ابتدا هرگونه ائتلاف و اجماع با نیروهای دگراندیش را مردود اعلام نمودند.
بحران دموکراسی تنها مسئله کشورهای اسلامی و حکومت های نوپای دموکراتیک نیست بلکه دموکراسی در کشور های دموکراتیک پیشرفته نیز دچار بحران مزمن شده است. نگاهی به تحولات چند سال اخیر در این کشور ها از جمله ناتوانی اتحادیه اروپا در حل بحران اقتصادی و رسوایی تازه سیستم های جاسوسی در آمریکا و اروپا نشانگر عمق این بحران می باشد.
برآمد رژیم های " اقتدارگرای انتخاباتی"
بیش از ۲۰ سال از پایان جنگ سرد، ازمیان رژیم های توتالیتر تنها کره شمالی باقی مانده است. در حال حاضر یک چهارم تمام دولت های جهان ، دولت های اقتدارگرا محسوب می شوند و نزدیک به یک سوم مردم در کره خاکی زیر سیطره دولت های اقتدارگرا قراردارند.
هم اکنون در پایان موج سوم دموکراسی و تشدید بحران دموکراسی، جهان شاهد برآمد نوع تازه ای از رژیم های " اقتدارگرای انتخاباتی" می باشد. این رژیم ها معمولا در منطقه خاکستری بین دموکراسی و اقتدارگرایی قرار دارند.
برعکس رژیم های توتالیتر رژیم های " اقتدارگرای انتخاباتی" تلاش می کنند که مشروعیت خود را از طریق انتخابات کسب کنند. رژیم های ترکیه ، روسیه و مجارستان نمونه بارز از رژیم های " اقتدارگرای انتخاباتی" هستند. با بررسی یک ساله حکومت اخوان المسلمین در مصر نیز می توان دولت مورسی را در چارچوب رژیم های " اقتدارگرای انتخاباتی" قلمداد نمود. اگرچه انتخابات در دولت های نامبرده کاملا آزاد و عادلانه نیست،اما انتخابات در این کشور ها را نمی توان تحت عنوان انتخابات فرمایشی ارزیابی نمود.
درمیان رژیم ها در منطقه خاکستری رژیم های " اقتدارگرای انتخاباتی" حضور دارند که انتخابات در آن ها را می توان به طور قطع فرمایشی قلمداد نمود ایران، ازبکستان و کازاخستان از نمونه های دیگر این رژیم های "اقتدارگرای انتخاباتی" می باشند.
ahmad.haschemi@gmx.at
