majidsedghi@yahoo.com
وجده دختر دوازده ساله‌ای که در حومه ریاض پایتخت عربستان سعودی زندگی می‌کند بزرگ‌ترین آرزویش خرید یک دوچرخه است. آرزویی که گناه بزرگی درکشورش محسوب می‌شود زیرا که او دختری نوجوان در یک جامعه اسلامی و سنتی است. ولی با این حال و به رغم همه مخالفت‌ها او می‌خواهد هرطورشده به این آرزوی به ظاهر ناشدنی جامهٔ عمل بپوشاند.
فیلم سینمایی (وجده) که چندی است بر پرده سینماهای فرانسه آمده روایتگر مبارزه این دختر در برابر بنیاد گران مذهبی دراین کشوراست ولی جدا از داستان فیلم که در واقع بازگو کننده یک واقعیت مسلم در یک کشوراسلامی است ساخت این فیلم در کشوری که تاکنون تولید سینمایی نداشته و اصولا فاقد سالن سینماست جالب به نظر می‌رسد به ویژه آنکه کارگردان نخستین فیلم این کشوریک زن باشد.
سازندهٔ فیلم هیفا منصور که این فیلم در ضمن نخستین فیلم او بشمار می‌رود سال پیش پس از نمایش فیلم در جشنواره ونیز در گفت‌و‌گوهایی که با خبرنگاران داشت براین موضوع تاکید کرد که مقامات عربستان سعودی از اینکه فیلمی از این کشور در جهان به نمایش در آمده خوشحال هستند (!) وی همچنین در یک گفت‌و‌گوی پیش از نمایش فیلم در پاریس با اشاره به اینکه مدتی ا ست عربستان سعودی در مورد آزادی بیشتر به زنان در این کشور گام‌های مثبتی برداشته ا ست یاد آورشد که برای تهیه و ساخت این فیلم از حمایت شاهزاده ولید بن طلال و شرکت تلویزیونی (رتانا) برخورداربوده است. کارگردان همچنین در کنفرانس مطبوعاتی جشنواره ونیز اذعان داشت: کشورمن در حال تغییر است.
چنین اظهارنظرهایی از سوی کارگردان البته می‌تواند تبلیغ مثبتی برای کشوری باشد که همواره به لحاظ نقض حقوق بشر به ویژه در مورد زنان مورد اعتراض جهانیان بوده است. ولی حتی اگر این فیلم را یک فیلم سفارشی از سوی عربستان سعودی ندانیم آزادی حجاب. طرز پوشش کارگردان و بازیگر دختر نوجوان فیلم (وعد محمد) در طول برگزاری حشنواره فیلم کمی عحیب به نظر می‌رسید مگر آنکه حرف کارگردان را بپذیریم که کشورش در حال تغییراست. جالب آنکه در فیلم در صحنه‌های داخلی مانند خانه و یا مدرسه زن‌ها حجاب ندارند درحالی که درکشور مسلمان دیگری مانند ایران درمورد ساخت فیلم در صحنه‌های داخلی بازیگران زن حتما باید ححاب داشته باشند که البته بسیار مسخره به نظرمی رسد.
هیفا منصور در گفت‌و‌گویی با شبکه تلویزیونی یورو نیوز با اشاره به اینکه هدف او از ساخت این فیلم نمایاندن تبعیض جنسی در این کشوراست گفت: وضعیت زنان در عربستان سعودی در این کشور محافطه کارکه ممنوعیت‌های بسیاری برای زنان دارد بسیار دشوارست ولی ا ین فیلم فقط به جنبه‌های سخت و تیره نمی‌پردازد. مقصودمن این بود که باوحود سختی هاباید مبارزه کنیم.
فیلم وجده بدون آنکه به طورمستقیم قوانین حاکم بر عربستان سعودی را که برمبنای دین اسلام تدوین شده را به نقد بکشاند بیهودگی این قوانین را به ویژه زمانی که به نوجوان‌ها می‌پردازد زیرسئوال می‌برد. دخترنوجوان فیلم که آرزوی خرید دوچرخه دارد چرا بایستی مطیع حرام و حلال‌ها باشد. درجایی از فیلم وقتی وجده نمی‌تواند به دلیل بی‌پولی دوچرخه مورد نظرش را خریداری کند تصمیم می‌گیرد با شرکت در مسابقه خواندن قرآن در مدرسه‌اش شانس خود را بیازماید. بدین معنا که او برای رسیدن به هدفی که طبق قانون و عرف کشورش حرام شمرده می‌شود از حربهٔ دین استفاده می‌کند. او شب وروز به خواندن قرآن می‌پردازد ولی زمانی که در مسابقه برنده می‌شود مدیرمدرسه به اومی گوید که جایزه نقدی این مسابقه به (برادران فلسطینی) تعلق خواهد گرفت!
از طرفی دخترنوجوان و سرکش در حالی که همچنان در اندیشه خرید دوچرخه است باید شاهد اندوه مادرش باشد که با اعلام ازدواج دوم شوهرش مواجه است. در چنین جامعه‌ای مرد‌ها هستند که در خانه حکومت می‌کنند. دریک صحنه‌ای از فیلم وقتی وجده در برابر شجره خانوادگی می‌ایستد متوجه می‌شود که در شجره نامه نام او نوشته نشده است. وجده برروی تکه کاغذی نام خود را می‌نویسد که البته بعد‌ها این تکه کاغذ برداشته می‌شود.
در پایان وجده به آرزوی خود می‌رسد و مادر برای او یک دوچرخه خریداری می‌کند شاید بتوان دوچرخه را به یک انقلاب در جامعه‌ای که قوانین تنها برپایه دین و سنت هاست تعبیرکرد. مادر که خود از خرید دوچرخه برای دخترش امتناع می‌کرد حالا می‌پذیرد که دخترش آنگونه که دوست دارد زندگی کند.
