تجاوز به زنان در پناه شریعت

(مصاحبه هفته نامه «دی سایت» با خانم سیران آتش، حقوقدان آلمانی ترک تبار و از فعالین حقوق زنان، ۷ فوریه ۲۰۱۳.) +

دی سایت: خانم آتش آیا می‌دانید که هفته پیش در قاهره بیش از ۲۰ زن در اماکن عمومی مورد تجاوز قرار گرفتند؟ گروه‌های متجاوز در سالروز انقلاب به صورت گله‌ای، زنان تنها را در میدان تحریر به دام می‌انداختند. تعداد آن‌ها به بیش از صد‌ها نفر می‌رسید، با وجود این پلیس اقدامی برای جلوگیری نکرد. کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد عدم دخالت پلیس را محکوم کرده است.

سیران آتش: از طریق مطبوعات مطلع شدم ولی باعث تعجب من نشد.

دی سایت: چطور؟

سیران آتش: چون مسئله تجاوز به زنان از‌‌ همان ابتدای انقلاب مطرح بوده است. به عنوان مثال در روز استعفای مبارک ۱۰ــ۲۰ نفر به خانم لارا لوگان خبرنگار جنگی افریقای جنوبی در میدان تحریر تجاوز کردند. ابعاد جدید این تعرض وحشت انگیز است اما منطق انقلاب در جوامع پدرسالار حکم می‌کند که زنان به سرعت از سیاست کنار زده شوند. فراموش نکنید که زنان با یک حکومت مذهبی بنیادگرا به مخالفت برخاسته‌اند.

دی سایت: تجاوز چه ربطی به مذهب دارد؟

سیران آتش: آپارتاید جنسی بخش مهمی از جهان بینی اخوان المسلمین است. به اعتقاد آن‌ها زنان با مردان برابر نیستند و به همین جهت باید توی سرشان زد و خفیفشان کرد.



دی سایت: اکنون گروههای همیاری ایجاد شده‌اند و در هنگام احساس خطر می‌توان از طریق ایمیل و اس‌ام اس و یا توی‌تر با آن‌ها تماس گرفت. harassmap. org یکی از این صفحات است. چرا پلیس اقدامی نمی‌کند؟

سیران آتش: چون پلیس هم بخشی از سیستمی است که به زنان به دیده حقارت می‌نگرد. بلاگ نویس مصری خانم مونا الطحوی در زمان انقلاب توسط نیروهای امنیتی مبارک دستگیر شد. آن‌ها ۱۲ ساعت تمام او را مورد آزار و اذیت و تعرض قرار دادند. او بعد‌ها شرح مبسوطی از این شیوه‌های دهشتناک را در وبلاگش منتشر کرد. متاسفانه این صفحه از چند هفته پیش به این سو دیگر وجود ندارد. او صفحه‌اش را تعطیل کرده است. این‌‌ همان چیزی است که این وحشی‌ها می‌خواهند.

دی سایت: اما انقلاب مصر به عنوان شورش زنان هم مطرح بود.

سیران آتش: اواخر ژانویه ۲۰۱۱ دوستی از قاهره به من نوشت که او برای اولین بار احساس می‌کند که ارزش و اهمیتی برابر با دیگر انسان‌ها دارد. ناگهان همه با هم بودند: مردان با ریش در کنار مردان بدون ریش، زنان با حجاب در کنار زنان بدون حجاب. او امیدوار بود که بساط جدایی جنسی برچیده شود اما این امید خیلی زود برباد رفت. در کار حقوق بشری خودم زنان فعال سیاسی بسیاری را می‌شناسم که در ایستگاه‌های پلیس یا توسط سربازان مورد تعرض جنسی قرار گرفته‌اند.

دی سایت: مونا الطحاوی مقاله‌ای نوشته است تحت عنوان «دلیل نفرت آن‌ها از ما». منظورش از آن‌ها مرد‌ها هستند. این نفرت از کجا می‌آید؟

سیران آتش: تحقیر نفرت می‌آورد.

دی سایت: اما نفرت لزوما به معنای تجاوز نیست.

سیران آتش: یکی به دنبال دیگری می‌آید. وقتی مردان حاضر نباشند برابری زنان را بپذیرند، می‌باید زنانی را که سرپیچی می‌کنند، سر جایشان بنشانند. به گفته الطحاوی این وحشی‌ها تنها نگران از دست دادن سلطه‌شان بر زنان نیستند بلکه، در عین حال، ترس از آن دارند که موقعیت ویژه‌ای را که گویا خدا به آن‌ها تفویض کرده است، از دست بدهند. نزد مذهبیون افراطی عصیان زنان کفر است.

دی سایت: و کفر اعمال زور را توجیه می‌کند.

سیران آتش: استدلال مذهبی مسلمانان بنیادگرا به این صورت است: به خواست خدا من مرد آفریده شده‌ام و تو زن و چنانچه تو با خواست خدا مخالفت کنی، من مجازم که تو را تنبیه کنم.

دی سایت: بنابراین وضعیت در میدان تحریر پس از نماز جمعه از مواقع دیگر خطرناک‌تر است.

سیران آتش: مسخره به نظر می‌آید ولی واقعا همین طور است. این فرض که زنان موجوداتی زیردستند، در مساجد توجیه می‌شود که نظم پدرسالارانه خواست خداست. ما زنان مسلمان فمینیست دائما با این استدلال روبرو هستیم. و وقتی می‌گوییم که ما هم بنده خدا هستیم، کفرمتعصبین در می‌آید. یکی از فعالین حقوق زنان نوشته است: اگر خدا می‌خواست من محجّبه باشم مرا با حجاب به دنیا می‌آورد.

دی سایت: تجاوز مختص اسلامیست‌ها نیست. در همه فرهنگ‌ها و در دوران‌های مختلف زنان مورد تجاوز قرار گرفته‌اند.

سیران آتش: بله، چرا که تجاوز، شکل اعمال قدرت به شدید‌ترین وجه آن است. اما تفاوت در اینجاست که این کار از نظر اجتماعی قابل پذیرش و از نظر مذهبی قابل توجیه باشد. البته این حالت بهیچ وجه خاص اسلام نیست. اما در شرایط کنونی در مصر مذهب و سیاست سخت در هم آمیخته‌اند. قرار است که قران منشا قانون باشد. در نتیجه: زنان نباید وارد سیاست شوند چرا که این خلاف طبیعت آنهاست و اگر خلاف طبیعت عمل کنند، باید آن‌ها را ادب کرد.

دی سایت: گزارشات سازمان‌های حقوق بشری حکایت از شیوه عمل ثابتی دارند: گروه‌های متجاوز زنان تنها را دوره می‌کنند، آن‌ها را به خیابان‌های فرعی می‌کشانند و در آنجا لختشان می‌کنند و به آن‌ها به صورت گروهی تجاوز می‌کنند.



سیران آتش: هدف این متجاوزین این است که زنان فعال سیاسی را در حساسترین و خصوصی‌ترین حوضه وجودیشان مورد تعرض قرار دهند. رنج ِ آزاری که آن‌ها به قربانیان خود می‌دهند یک عمر باقی می‌ماند. اثر این داغ بر روح انسان پاک شدنی نیست. می‌خواهند به زنان بگویند که جایشان کجاست: در خانه، نه در سیاست و نه در خیابان.

دی سایت: فکر می‌کنید که اخوان المسلمین این گونه زیاده روی‌ها را تایید می‌کند؟

سیران آتش: آن‌ها در ظاهر این کار‌ها را محکوم می‌کنند ولی من تقریبا مطمئنم که این اعمال مورد تایید آنهاست. در صحنه بین المللی باید از این کار‌ها فاصله بگیرند. اما با وجودی که قدرتش را دارند، جلوی خشونت را نمی‌گیرند. آن‌ها به راحتی می‌توانند گروه‌های زنان را با نیروی پلیس حفاظت کنند. من همیشه به اخوان المسلمین مظنون بوده‌ام چرا که آن‌ها اصول اولیه دموکراسی نظیر تساوی حقوق و یا آزادی دیگر اندیشان را مراعات نمی‌کنند. مفهوم آزادی مورد قبول آن‌ها از شریعت گرفته می‌شود و بسیار محدود است. در این حوضه زن‌ها حق تعیین سرنوشت خود را ندارند. سرنوشت آن‌ها تابعی است از مرد. به عنوان مثال شهادت زن تنها نصف شهادت مرد ارزش دارد.

دی سایت: آیا برای شما قابل قبول است که مورسی رئیس جمهور مصر مه‌مان دولت آلمان بود.

سیران آتش: نه، غرب این بار هم نتوانست از موازین دموکراتیک خود در مقابل یک حزب مذهبی که هرگز دموکراتیک نخواهد شد، دفاع کند.

دی سایت: مورسی به صورت دموکراتیک انتخاب شده است.

سیران آتش: دموکراسی را نمی‌توان تنها با آرای مردم سنجید. پوتین منتخب مردم و در عین حال دیکتاتور است. اخوان المسلمین را مردم انتخاب کرده‌اند ولی آن‌ها بنیادگرایند. حتی هیتلر هم از طریق انتخابات سر کار آمد. خدا آن روز را نیاورد. وقتی ما از امورسی با احترامات مرسوم استقبال می‌کنیم، به او اعتبار و حیثیت می‌بخشیم. این نوع دیپلماسی غرب همدستی با آن‌ها ست. در مورد بن علی و مبارک هم غیر از این نبود.

دی سایت: خیلی از زنان تظاهرکننده در قاهره خودشان مسلمانند.......

سیران آتش:.... ولی نه در چشم متجاوزین. برای آن‌ها این زنان غیرمسلمان، مرتد و مجرمند.

دی سایت: اگر اسلام، آنطور که شما می‌گویید تا این حد زن ستیز است، چرا زنان به آن اعتقاد دارند؟

سیران آتش: منظورتان اینست که چرا من خودم مسلمانم؟

دی سایت: بله.

سیران آتش: برای اینکه مسئله اسلام نیست، مسئله مردان مسلمانی هستند که نمی‌توانند مذهبی منطبق با شرایط روز را بپذیرند. در بین متجاوزین میدان تحریر حتما کسانی هم هستند که در عمرشان به مسجد نرفته‌اند. اما آبشخور مرد سالاری آن‌ها و این واقعیت که اشراف به تقصیر ندارند، فرهنگ و دین کشورشان است. من به عنوان وکیل زنان مسلمان در آلمان بار‌ها این مثل ترکی را شنیده‌ام که «مرد آنست که عشق بورزد و کتک بزند» یعنی که بر اساس سوره ۴ از آیه ۳۴ قران مجاز است به این کار.

دی سایت: پس چاره چیست؟

سیران آتش: ما مسلمانان آزاداندیش خواهان اصلاحات هستیم و باید این اصلاحات را به کرسی بنشانیم. یکی از تراژدی‌های مبارزه ما با پدرسالاری این است که خشونت جنسی غالبا بدون مجازات می‌ماند و یا شامل مجازاتهای سبک می‌شود. مجرمین این مجازات‌ها را جدی نمی‌گیرند. ما باید با یک فرهنگ جاافتاده که به خشونت جنسی به عنوان یک امر خلاف اما افتخاربرانگیز می‌نگرد، مبارزه کنیم.

دی سایت: توصیه شما به زنان تظاهرکننده در قاهره چیست؟

سیران آتش: با مردان آزاد اندیش متحد شوند و به بهترین وجه ممکن مواظب خودشان باشند. در غیر این صورت در این مبارزه شکست خواهند خورد.

----------------------------------------------

+ آخرین کتاب خانم آتش تحت عنوان «ضرورت انقلاب جنسی در اسلام» چندی پیش در آلمان منتشر شد.