روز جهانی معلولین فرا رسید و علاقه دارم این روز را به هم وطنانم بویژه افراد دارای معلولیت و خانواده های عزیزشان تبریک بگویم.
روز جهانی معلولین به معلولین یادآور میشود که خواهان احقاق حقوق خود باشید و حقوق احقاق نشده خود را دریابید.
این روز به ما مردم عادی می گوید چشمانتان را باز کنید تا معلولان و نوع زندگیشان را ببینید.
براستی چرا این روز؟ هم چون هر جنگی نتیجه دو جنگ خانماسوز جهانی اول و دوم اهداء افراد معلول به جامعه بود که پدیدۀ معلولیت گسترش داد. بعد از این جنگ ها خانواده ها و افراد جامعه هر چه بیشتر با افرادی بنام معلول مواجه شدند. این پدیده دیگر معلول نفرین و جن و ارواح خبیثه در بدن نبود که گاهی برخی دچارش می شدند. افراد جامعه بعلت جنگ ، تصادفات، افزایش جمعیت، طولانی شدن عمر و حوادث غیر مترقبه با مسئله ای بنام معلولیت آشنا میشدند. با شدت یابی پدیده معلولیت در جهان در سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1983، فریادهای معلولان جهان شنیده شد و سرانجام روز سوم دسامبر مطابق براي نخستين بار در سال 1992 به منظور گراميداشت سالروز تصويب قانون برنامه جهاني در ارتباط با معلولان از سوي مجمع عمومي سازمان ملل متحد به عنوان روز جهاني معلولان اعلام شد.
اعلام اين روز از سوي سازمان ملل متحد براي جلب توجه دولت ها و جامعه جهاني به پديده معلوليت و ابعاد مشکلات انسانهاي داراي معلوليت است تا موقعیت و ارتقای جایگاه افراد دارای معلولیت در جوامع بشری بهبود یابد.
امروزه، به یمن تلاش افراد دارای معلولیت برای برخورداری از کرامت انسانی و حقوق شهروندی خویش و فعالیت فرهنگ ساز سازمانهای مدافع حقوق معلولین جوامع نادری در جهان وجود دارند که معلولان را با دیدۀ حقارت می نگرند.
شوق به بهبود زندگی، و مبارزه علیه تبعیض و احقاق حقوق شهروندی جهت برخوردار بودن از حق تساوی با دیگر شهروندان، سازمانهای مدافع حقوق معلولان و خود معلولان را به دفاع از موجودیت و هویت خود در برابر تندباد و انبوه مشکلات واداشته است.
طبق آمار سازمان ملل، بیش از نیم میلیارد نفر از انسانها به دلیل ابتلا به نارسایی های جسمی، ذهنی یا حسی، معلول به شمار می آیند. افراد معلول یک دهم جمعیت بسیاری از کشورها را تشکیل می دهند. تخمین زده می شود که 80% از معلولان در کشورهای در حال رشد زندگی می کنند، زیرا اغلب معلولیت ها ناشی از سوء تغذیه، فقر، عدم مراقبتهای بهداشتی و آموزشی و دیگر عواملی است که نتیجۀ توسعه نیافتگی است. ازدیاد روزافزون جمعیت و نبود منابع مالی کافی، برنامه های توانبخشی را در کشورهای در حال توسعه با مشکلات فراوانی مواجه کرده است، بطوری که معلولان در این کشورها به توجه ویژه ای نیازمندند.
به علت عدم تساوی در برخورداری زنان و مردان معلول از مراقبتهای بهداشتی، آموزشهای شغلی و سایر خدمات اجتماعی، پیامدهای معلولیت برای زنان به گونۀ حادتری بروز می کند.
از آنجائیکه اکثر معلولان جهان در کشور های توسعه نیافته و یا در حال توسعه زندگی می کنند با مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری روبرو هستند. موانع اجتماعی؛ آنها را از استفاده از تسهیلات شهری و رفاهی محروم می سازد و نگرش عوامانه و تبعیض آمیزاجتماعی نسبت به معلولان، آنان را تا حدّ زیادی از زندگی و روابط اجتماعی دور می کند.
امروزه بعد ازتصویب کنفوانسیون حقوق معلولین در سازمان ملل، در کشورهای مختلف، بالاخص در کشورهای بیشرفته به منظور حصول اطمینان از شرکت کامل معلولان در زندگی اجتماعی و اقتصادی، برنامه های متعددی در حال اجرا است که هدف اساسی آنها برخورداری یکسان معلولان از پیشرفتها و مزایای اجتماعی است و این برنامه ها بر اهمیت شرکت مستقیم معلولان در برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیتهای مربوط به خودشان تأکید دارد.
در کشورهای صنعتی پیشرفتهای چشمگیری در زمینۀ تامین امکانات و خدمات برای معلولان حاصل شده است، ولی در اکثر کشورهای در حال رشد از جمله ایران که بنا بر آمار، حدود 12درصد جمعيت ايران را افراد دارای معلولیت تشکيل مي دهند که از اين ميزان بیش از 2ميليون نفر داراي معلوليت شديد و 5.6 ميليون نفر معلول کم توان در ايران زندگي مي کنند. میزان اقدامات انجام شده نسبت به آنچه که مورد نیاز می باشد، بسیار کمتر است. بطوریکه هموطنان معلول مان دغدغه معشیتی فراوانی دارند و هم اکنون بعلت افزایش تحریم ها بیماران صعب العلاج و معلولان ایرانی با بحران کمبود دارو مواجه هستند.
برای بهبود زندگی افراد دارای معلولیت باید افراد دارای معلولیت در طرح و تامین زندگی خود نقش ایفا کنند، نه اینکه دیگران بجای آنان تصمیم بگیرند. با این روش، افراد دارای معلولیت نیز قادر خواهند بود بدون وابستگی به دیگران، استقلال زیادی در زندگی داشته باشند. برای تحقق این امر علاوه بر فعالیتهای دولتی و خصوصی در زمینۀ فرهنگ سازی و ارتقاء افکار عمومی در باره پدیده معلولیت و افراد دارای معلولیت جهت معلولیت زدایی، همبستگی و همکاریهای همه جانبۀ اقشار مختلف جامعه لازم و ضرور می باشد.
افراد یک جامعه وظیفه دارند برای ایجاد امکانات رفاهی و تامین زندگی معلولان و بیماران صعب بالعلاج مشارکت نمایند. اگر در جامعه ای زندگی کنیم که افرادش نسبت بهمنوعان خود هیچگونه احساس مسئولیت انسانی نداشته باشند و معلولینش، از حداقل حقوق خود برخوردار نباشند و امکاناتی برای بهبود زندگی و رشد استعدادشان نداشته باشند، باید از خود سئوال کنیم آیا چنین جامعه ای معلول نیست؟! در چنین جوامعی با ذهنیتی غیر مسئول هیچگاه استیون هاوکینگ مانندی رشد نخواهد کرد.
فرید انصاری دزفولی*
2 دسامبر 2012
* فرید انصاری دزفولی – فعال اجتماعی ، بنیانگذار و رئیس انجمن حمایت از معلولین ایرانی و دبیر کمیسیون سازمان ملل اتحادیه جهانی معلولین.
www.iraniandsa.org
