«شب را بازپس بگیریم»

تا قانون خانواده برابر: ارتقاء آگاهی در زمینه اذیت و آزار جنسی و پروژه «طناب رخت» ماه آوریل در امریکا، به اطلاع رسانی و ارتقاء آگاهی در زمینه اذیت و آزار جنسی که یکی از غیرانسانی ترین اشکال خشونت علیه زنان است، اختصاص دارد.

خشونت علیه زنان یکی از موانع جدی در زمینه رعایت حقوق انسانی زنان و علت و معلول نابرابری های جنسیتی است.

اواخر سال های 1970 بود که گروه ها و سازمان های زنان در انگلستان با ابتکار «شب را بازپس بگیریم» (Take back the night) به اعتراض عمومی و راهپیمایی پرداختند. این اعتراضات به سرعت متشکل و در سال 1978 برای نخستین بار راهپیمایی ها به طور هم زمان در نیویورک و سانفرانسیسکو برگزار شد.

در اوایل سال 1980، ماه اکتبر به آگاهی رسانی در زمینه خشونت علیه زنان تعلق گرفت. اما با گذشت زمان به علت اپیدمی خشونت علیه زنان به ویژه در شکل خشونت و آزاری که در حیطه خانواده به زنان اعمال می شود، بیشتر اطلاع رسانی ها در ماه اکتبر به مباحث مربوط به خشونت و اذیت و آزار در خانواده از جمله ضرب و شتم، اذیت و آزار روحی، روانی و کلامی اختصاص یافت و بُعد اذیت و آزار جنسی که عمدتا با سکوت برگزار می شود در متن این آگاهی رسانی ها کم رنگ شد. از این رو، کنشگران حقوق و امنیت زنان، فعالان حقوق انسانی و دیگر نهادهایی که برای امنیت زنان و رهایی آنان از خشونت جنسی- که عمدتا با سکوت مواجه می شود- اهمیت خاصی قایل بودند، در سال 2001 به طور رسمی و با پیگیری، ماه آوریل را به عنوان ماه آگاهی رسانی در زمینه اشکال گوناگون خشونت جنسی در آمریکا به ثبت رساندند.

اذیت و آزار جنسی در امریکا

بر اساس گزارش اخیر «شبکه ملی، تجاوز جنسی، اذیت و آزار[1]» در امریکا:

- از هر 6 زن امریکایی یک نفر در دوران زندگی خود مورد تجاوز یا به نیت تجاوز مورد حمله قرار گرفته است (14.8 درصد مورد تجاوز و 2.8 درصد مورد حمله قرار گرفته اند)

- از هر 33 مرد یک نفر مورد اذیت و آزار جنسی یا حمله به قصد این امر قرار گرفته است

- در سال 2003 که این تحقیق انجام شده، از هر 10 نفری که مورد تجاوز قرار گرفته 9 نفر زن هستند (شایان توجه است که میزان تجاوز جنسی در زندان های مردان در امریکا بسیار زیاد است)

- 44 درصد از قربانیان اذیت و آزار جنسی زیر سن 18 سال قرار دارند یعنی کودک محسوب می شوند

- 80 درصد قربانیان اذیت و آزار جنسی زیر سن 30 سال هستند

- هر دقیقه 2 نفر در امریکا مورد اذیت و آزار جنسی قرار می گیرد

- 54 درصد اذیت و آزارهای جنسی به پلیس گزارش نمی شود

- 3/2 تمام این اذیت و آزارها توسط شخصی انجام می شود که به فرد قربانی نزدیک است

- 38 درصد متجاوزان جنسی در حلقه دوستان فرد قربانی قرار دارند

پروژه «طناب رخت»

این پروژه با نیت قدردانی از استقامت و کرامت قربانیان و بازماندگان خشونت و اذیت و آزار جنسی، هر ساله در صدها شهر و هزاران کالج و دانشگاهِ امریکا برگزار می شود.

تاریخچه این ابتکار از این قرار است. در اوایل دهه 2000، گروه «مردان برای مقابله با تجاوز جنسی» در واشنگتن آماری را منتشر کرد که بسیار تکان دهنده بود. براساس این آمار، اگر در جنگ ویتنام 58000 نفر جان خود را از دست دادند، طی همان دوران 51000 زن به دست نزدیکترین افراد خود از جمله همسر، دوست پسر، و وابسته نزدیک خود جان خود را از دست دادند.

این آمار تکان دهنده در سال 1990 سبب شد که ائتلافی از زنان در کِیپ کدِ[2] ماساچوست تشکیل شود. یخبندان سکوت در زمینه اذیت و آزار جنسی شکسته شد و زنان تشویق شدند تا راجع به تجربیات خود سخن گویند. هسته کوچک اما فعال این ائتلاف، زنان متعهدی بودند که خود خشونت را بسیار و به اشکال گوناگون تجربه کرده بودند. این گروه بر آن بودند تا از آمارهای موجود در این زمینه، با توجه به اینکه بسیاری از موارد گزارش نمی شود، به مثابه اهرمی برای آگاهی دادن نسبت به اذیت و آزار جنسی استفاده کنند.

یکی از این زنان ریچل کری هارپر[3] بود که بسیار هنرمند بود. ریچل بسیار متاثر از دیدن چهل تکه ای که در زمینه مسئله ایدز تهیه شده بود، درصدد بود با ابتکاری نوین برای آگاهی رسانی در زمینه اذیت و آزار جنسی به این کارزار توان بخشد. او مبتکر «طناب رخت» است و به قول او بسیار طبیعی بود که به این فکر بیفتد.

او چنین ابراز کرد که رخت شویی یکی از وظایف زنان است. زنان تا قبل از دردسترس قرارگرفتن ماشین لباس شویی، رخت ها را روی بند آویزان می کردند و این فرصتی هم بود که در حیاط با زن دیگری که مشغول همین کار در حیاط کناری بود، درد دل کنند.

هسته اساسی پروژه «طناب رخت» براین است که هر زنی که مورد اذیت و آزار جنسی قرار گرفته هر آنچه می خواهد بر روی یک بلوز نوشته یا نقاشی کرده و آن را به طناب آویزان کند. این عمل فرایندهای مثبت متفاوتی می تواند داشته باشد.

- با ابراز احساس خود، فرد خشونت دیده از نظر احساسی ترمیم می شود و آرامش نسبی می یابد.

- با آویزان کردن آن نوشته به طناب، فرد مورد خشونت واقع شده، وابستگان و بازماندگان و خانواده فرد، با پشت کردن به آن به طور سمبولیک از بار سنگین احساس آن فاصله می گیرند.

- از سوی دیگر، فردی که جان سالم از اذیت و آزار جنسی به در برده با دیدن زنان دیگر که خود قصه خود را به روی بلوز خود به نگارش در آورده اند به این واقعیت تلخ پی می برد که وی تنها نیست و می تواند زبان گشوده و مهر سکوت را بشکند.

در سال 1990 در ماساچوست، اولین «طناب رخت» با شرکت 31 زن که هر کدام بر روی بلوزهای خود پیامی داشتند به نمایش درآمد. این پروژه بخشی از راهپیمایی “take back the night” بود. امروزه در صدها نقطه جهان این پروژه انجام می شود و به طور تخمینی متجاوز از 60000 زنِ مورد اذیت و آزار واقع شده، بلوز خود را به «طناب رخت» آویزان کرده اند.

عکس های زیر از اجرای «طناب رخت» در دانشگاه ایالتی فولرتن است که در تاریخ 24 اکتبر 2012 برگزار شد.

پانوشت:

- آمارهای مربوط به اذیت و آزار جنسی یا تهدید به انجام چنین امری براساس مفاهیم مندرج در متن قوانین آمریکا است.

در بسیاری از کشورهای جهان اساسا نهادهای مدنی یا دولتی که به جمع آوری این گونه آمارها بپردازد وجود ندارد و با توجه به بار منفی فرهنگی-اجتماعی که بر روی قربانیان اذیت و آزار جنسی وجود دارد، درصد بالاتری از افراد خشونت دیده مهر سکوت بر لب می زنند.