انکار مسئولین، هشدار کارشناسان!

معضل اعتیاد و مسائل حاشیه ای آن در ایران، همواره در مرکز توجه جامعه شناسان و کارشناسان آسیبهای اجتماعی قرار داشتهاست. با اینکه انتشار آخرین آمار مبتلایان به ایدز در ایران، نشانگر آنست که موارد ابتلا به این بیماری در جریان رابطه جنسی، افزایش یافته اند و بیشترین تعداد افراد آلوده به ویروس «اچ آی وی»، به گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال تعلق دارند، اما مساله سرایت بیماری ایدز از راه اعتیاد همچنان به قوت خود باقی است. همهی هشدارها از سوی کارشناسان و رسیدن سن اعتیاد به مرز سیزده سالگی در ایران نیز به نظر میرسد که هنوز سیاستگزاران بهداشتی کشور را نسبت به ضرورت بازنگری در رویکردهای گذشته، به اندازه کافی مصمم نکرده است.
س.آ

مراکز و روش های ترک اعتیادمسوول بهداشت و درمان مرکز شفق که یک محیط مختلط نظامی و درمانی است که بخش درمانی آن مربوط به وزارت بهداشت و درمان و بخش نظامی آن که برای حفاظت فیزیکی افراد است مربوط به نیروی انتظامی است، چندی پیش در گفتگوی خود با رسانهها ضمن بیان این مطلب که در این مرکز به معتادان تزریقی به عنوان کسانی که مبتلا به HIV هستند نگاه می شود مگر اینکه خلاف آن ثابت شود اضافه می کند:
«در این طرح افراد کارتن خواب و تزریقی که دارای رفتارهای پرخطر بوده جمع آوری میشوند و پس از انجام آزمایش برای اجرای سیاست کاهش آسیب، به مرکز درمانی شفق منتقل می شوند. کاری که در مرکز درمانی شفق انجام می شود برای جامعه، سیاست مفیدی را به ارمغان می آورد. برهمین اساس سیاست کلی مرکز درمانی و بازپروری ما، برگرداندن معتادان حتی یک قدم به سمت سلامتی تعیین شدهاست.»
آقای خامنه با بیان مشکلاتی که این افراد را به شرایط فعلی دچار کرده است، خاطرنشان کرده است:
«تنها مواد مخدر نیست که موجب بروز چنین مشکلاتی در این افراد شده و در این مرکز نیز نمی توان تمامی مشکلات را حل کرد و تنها می توان خطرات این مشکلات را کاهش داد.»
اما در غالب مراکز ترک اعتیاد در ایران، مدت زمان مشخصی برای درمان در نظر گرفته نشده است و زمانی که احساس شود فرد معتاد به حالتی رسیده که آمادگی ورود به اجتماع را دارد، از مرکز مرخص شده و برای درمانهای سرپایی به مراکز DIC و MMT فرستاده می شود.
در بدو ورود بیمار به این مراکز، وی به اتاق خودیاری ارجاع میشود و راجع به روشهای درمان در این مركز (از جمله متادون درمانی)، قوانین، هزینه، فرم رضایت نامه و اطلاعات دموگرافیك اولیه به بیمار توضیح داده میشود. در صورت تمایل بیماران جهت درمان در این مراكز به قسمت پذیرش ارجاع میشوند.
در قسمت پذیرش ثبت نام بیمار (كه ممكن است در همان روز پذیرش شوند یا در صورت تكمیل بودن ظرفیت پذیرش در لیست انتظار قرار گیرند) هزینه درمان دریافت میشود. ظرفیت پذیرش درمانگاهها بنا بر گفتهی مسئولین آنها به علت اصرار به حفظ كیفیت استاندارد جهانی محدود و بطور متوسط 8 بیمار جدید در هفته میباشد.
اما هزینه درمان در برخی از این مراکز از جمله مرکز شفق، بطور متوسط 000/500 ریال در ماه شامل ویزیت پزشك، روانشناس، هزینه دارو و آزمایش ادرار میباشد. در صورت نیاز به ویزیت روانپزشك هزینه آن جداگانه (هر ویزیت 35000 ریال) دریافت میگردد. درمانهای روانشناختی نیز شامل این هزینه میباشد.
این افراد ازدواج می‏كنند، جراحی می‏شوند به دندانپزشكی می‏روند، زندان می‏روند و ممكن است این بیماری را به گروههای دیگری انتقال دهند
درمان سم زدائی با متادون MD:
یك دوره درمان جایگزینی متادون با ماده مخدر مصرفی قبل، بیمار با كاهش تدریجی و قطع كامل آن است كه معمولاً طی سه هفته صورت میگیرد كه گاهی میتواند به صلاحدید پزشك طولانیتر نیز باشد و یا از داروهای كمكی مثل كلونیدین جهت كنترل علائم ترك نیز كمك بگیرد. در برنامه MD تحویل دارو روزانه و فقط در كلینیك است و بجز داروی روز جمعه، سایر روزها بیمار باید شخصاً به داروخانه مراجعه كند و دارو را مصرف نماید.
درمان نگهدارنده با متادون MMT :
در كسانیكه پزشك صلاح بداند و نامزد مناسبی برای این نوع درمان باشند، متادون بصورت مدت طولانی و حتی نامحدود جهت كنترل عوارض و خطرات اعتیاد به بیمار داده میشود طی دوره طولانی درمان با نظر پزشك و توافق با مراجع ادامه خواهد یافت و یا قطع میگردد. در این روش در چند روز اول مقدار مورد نیاز متادون بیمار تعیین و مشخص میشود و سپس ادامه مییابد. گاهی در ابتدا فرد دردرمان MD قرار میگیرد و سپس به MMT منتقل میشود.
در برنامه MMT بعد از سه ماه اول بتدریج روزهای مراجعه كم و داروی Take home برای بعضی روزها داده میشود. تعیین تعداد روزهای take home پس از گذراندن دورهای از درمان با توجه به نظر گروه درمانگر، مراجع و حسن رفتار مراجع صورت خواهد گرفت
.
یک پنجم معتادان تزریقی، ایدزی هستند
به رغم آمارهای پراکندهی منتشر شده توسط مراکز مسئول در وزارت بهداشت ایران، از جمله آمار منتشرهی اخیر که حکایت از افزایش 561 نفری شمار مبتلایان به ایدز تا پایان سه ماهه سوم سال ۸۷ داشت، کارشناسان بهداشتی کشور، تعداد بیماران مبتلا به بیماری ایدز در ایران را چندین برابر رقم رسمی اعلام شده تخمین میزنند و نسبت به رفتار توام با انکار سیاستگزاران بهداشت و درمان کشور در اینباره هشدار میدهند. بنا بر آمار رسمی، در حال حاضر حدود 12 هزار نفر بیمار مبتلا به ویروس ایدز در كشور شناسایی شدهاند و برآورد می‏شود، حدود 60 تا 70 هزار نفر در ایران به ویروس این بیماری گرفتار شده باشند. سید موید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت ایران با بیان این نکته که این دو آمار در واقع یكی هستند توضیح می دهد: «12 هزار نفر تعداد افرادی هستند كه پرونده دارند و نام آنها ثبت شده است و حدود 70هزار نفر مبتلایان به این بیماری هستند كه هنوز شناسایی نشدهاند بنابراین نمی‏توان گفت یكی آمار رسمی است و دیگری غیر رسمی هر دو این آمارها واقعی هستند.»
آگاهی رسانی و آموزش فراگیر
افزایش تعداد بیماران مبتلا به ایدز در ایران طی سه سال گذشته منجر به افزایش سهم هزینه داروهای مربوط به ایدز از 18 درصد به حدود 45 درصد از كل بودجه ایدز كشور شدهاست و این موضوع به كاهش اعتبارات آموزش و پیشگیری از ایدز منجر شده است. معاون سلامت وزارت بهداشت اما در گفت و گو با خبرگزاری دولتی فارس گفته است: «در كشور ما هنوز میزان شیوع این بیماری در كل جامعه اندك است و كمتر از نیم درصد جمعیت كشور آلوده به ویروس این بیماری هستند. بنابراین نمی‏توانیم بگوئیم این بیماری به صورت یك اپیدمی در جامعه ما درآمده است.» کارشناسان امور بهداشتی در ایران توجه ویژه به گسترش دامنهی بیماری ایدز را در کنار مساله رسیدگی به وضعیت بهداشتی و درمانی معتادان و رسیدگی به وضعیت نابسامان اورژانسهای كشور كه منجر به مرگ تعداد زیادی از مردم می‏شود را از اولویتهای برنامهی کاری سیاستگزاران بهداشت و درمان کشور عنوان می کنند .
بنا بر آمار رسمی، یك پنجم كل معتادان تزریقی كشور، پر خطرترین گروه آلوده به ویروس ایدز را تشکیل می دهند و از مجموع 200 هزار معتاد تزریقی حدود 40 هزار نفر آلوده به ویروس این بیماری هستند.
مقامات وزارت بهداشت ایران بارها اعلام کردهاند خطری كه از نظر بیماری ایدز جامعه ما را تهدید می‏كند در گروه معتادان تزریقی است زیرا حدود 40 هزار نفر از مجموع 200 هزار معتاد تزریقی كشور آلوده به ویروس ایدز هستند. یک کارشناس درمانی در تهران ضمن تاکید بر ضرورت بازنگری در رویکرد نسبت به بیماری ایدز و نیز هپایتیت نوع B و C که مهمترین و خطرناکترین نوع هپاتیتهای ویروسی را ایجاد میکنند و درست مانند ویروس ایدز، اعتیاد تزریقی و انتقال فراوردههای خونی آلوده، مهم ترین راه انتقال آنها به شمار میروند، تصریح می کند؛ «این افراد ازدواج می‏كنند، جراحی می‏شوند به دندانپزشكی می‏روند، زندان می‏روند و ممكن است این بیماری را به گروههای دیگری انتقال دهند.»
کارشناسان امور بهداشتی کشور که در مواردی پیشنهاداتی نیز به سیاستگزاران می کنند كاری كه برای کمک به این گروه پر خطر می‏توان انجام داد را تلاش برای تبدیل اعتیاد این افراد از نوع تزریقی به نوع خوراكی و سپس به متادون عنوان کرده و تصریح می کنند؛ «در حین مصرف مواد تزریقی باید سرنگ رایگان در اختیار آنها قرار داده شود و آموزش نكات بهداشت جنسی و حساسیت آنها در رعایت این نكات برانگیخته شود.»
آنها میگویند که كنترل بیماری ایدز تنها با آگاه کردن کل جامعه نسبت به خطر این بیماری و آموزش مردم در مورد رفتارهای جنسی پر خطر امکانپذیر است. کارشناسان امور بهداشتی، این آموزش را به صورت آموزشی فراگیر در دانشگاه، مدارس و مشاغل پر خطر توصیه کرده تا به این ترتیب میزان شیوع این بیماری از حدود نیم درصد به كمتر از 1/0 درصد كاهش یابد.

http://soheilasefi.blogfa.com/post-649.aspx