majidsedghi@yahoo.com
هنگامی که در سال 2000 نخستین جلد از کتاب های مصور ( پرسپولیس ) در فرانسه (کشوری که کتاب های مصور محبوب ترین سرگرمی مردم ا ست ) به چاپ رسید چنان استقبالی از کتاب شد که تا مدت ها جزو کتاب های پرفروش فرانسه بود. انتشار سه جلد دیگر از پرسپولیس در سال های بعد به همان اندازه جلد نخست در بازار کتاب موفق بود . گفته می شود تا کنون بیش از 200 هزار نسخه از رشته کتاب های مصور پرسپولیس در فرانسه به فروش رسیده است .
مرجان ساتراپی نویسنده و انیماتور پرسپولیس که ساکن فرانسه است بر مبنای بخشی از داستان پرسپولیس در سال 2007 انیمیشن سیاه وسفید پرسپولیس را با همکاری ونسان پارونو ساخت و جایزه هیات داوران جشنواره کن را در همان سال دریافت کرد . او این جایزه را به مردم ایران تقدیم نمود و دولت جمهوری اسلامی ایران نیز فیلم را ضد ایرانی معرفی کرد !
فیلم در فرانسه و برخی کشورها با نقدهای مثبت منتقدان مواجه شد ودر نمایش عمومی نیزکم و بیش موفق بود . هر چند در فرانسه برای بسیاری ا ز کسانی که کتاب های مصور پرسپولیس را خوانده بودند خواندن این کتاب ها جذاب تراز تماشای فیلم انیمیشن پرسپولیس در سالن های سینما بود .
ساتراپی که در رشته گرافیک در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران درس خوانده پس از انیمیشن پرسپولیس دیگر فیلمی نساخت تا آن که در سال پیش اعلام کرد فیلم دومش را بزودی و بار دیگر با همکاری پارونو خواهد ساخت . فیلم ( خورشت آلو با مرغ ) که برمبنای یکی از کتابهای ساتراپی به همین نام ( که درسال 2004 منتشرشد ) ساخته شده , چندی است برروی پرده سینما های فرانسه آمده که در واقع نخستین فیلم زنده و غیرانیمیشن ساتراپی محسوب می شود.
فیلم روایت زندگی اندوهبار موسیقیدانی به نام ناصرعلی خان ( به گفته ساتراپی برگرفته از شخصیت عموی مادرش ) است که زندگی اش در دلبستگی به سازش ( ویولن ) ویاد آوری عشق دورا ن جوانی به دختری به نام ( ایران ) با نقش آفرینی گلشیفته فراهانی خلاصه می شود . ا و که دارای همسر و دو فرزند است چنان در زندگی رویا گونه خود فرو رفته که خانواده و به ویژه همسرش را فراموش می کند . مدتی بعد پس از یک مشاجره شدید با همسرش و زمانی که ویولن محبوبش توسط او شکسته می شود و نمی تواند ویولن دیگری مشابه ویولن سابقش بیابد واز سویی دیگر دیدار تصادفی با عشق دوران جوانی اش چنان اورا دگرگون می سازد که تصمیم به خودکشی می گیرد.
فیلم ساتراپی از همان نخستین نماها به شدت رمانتیک جلوه می کند ( مانند اکثر فیلم های قدیمی هالیوود که هدفشان برانگیختن احساسات تماشاگران بود ) ولی با گذشت لحظاتی از فیلم به نظر می رسد که کارگردان نمی خواسته تنها دریک دایره که ویژه فیلم هایی ازین دست است خود را محصور کند .
ساتراپی در برخی از صحنه ها از نماها ویا گفت و گوهای طنز نیز استفاده کرده است . که اتفاقا بهترین صحنه های فیلم لحظه هایی است که فیلم تلاش می کند از بار سنگین اندوهناک بودن قصه بکاهد. متاسفانه ساتراپی که بی گمان نویسنده و انیماتور موفقی ا ست از استعدادهای خود در خلق طنز استفاده چند انی نکرده است و به نطر می رسد که تنها می خواسته یک فیلم جدی با کمی چاشنی طنز بسازد.
ساتراپی در فیلمش بجز از گلشیفته فراهانی از بازیگر دیگر ایرانی استفاده نکره است که البته نمی توان ایراد ی بر آن گرفت چرا که انتخاب بازیگران خارجی به دلیل شباهتی که به لحاظ فیزیکی با ایرانی ها دارند چندان هم بد نشده است به ویژه استفاده از بازیگرفرانسوی متیو آمارلیک ( در نقش ناصر علی خان ) که انتخاب بجایی بوده است و گاهی اوقات چهره و مخصوصا شیوه راه رفتنش بازی علی نصیریان را به یاد می آورد. انتخاب دو بازیگر دیگر خارجی ایزابل روسلینی و چیارا ماسترویانی ( دخترهای دو زوج معروف اینگرید برگمن - روسلینی و کاترین دونوو - مارچلو ماسترویانی )نیز لطمه ای به فیلم نزده است . تنها بازیگر ایرانی در فیلم گلشیفته فراهانی حضور جشمگیری ندارد و نام ایران برای این شخصیت به گفته کارگردان به طور سمبلیک انتخاب شده است .
نخستین فیلم زنده ساتراپی هر چند جذابیت ها ی انیمیشن پرسپولیس را ندارد ولی می تواند آزمونی برای ادامه کار وانتخاب نوع فیلمسازی اش در آینده باشد. آیا باردیگر یک فیلم انیمیشن همانند پرسپولیس بسازد ویا ساخت فیلم های زنده را ادامه دهد. ویا آن که به همان نوشتن و طراحی کتاب های مصور بسنده کند . بی تردید برای هواداران کتاب های مصور ساتراپی , راه سوم بهترین گزینه است.
