يکشنبه ۱۶ اکتبر ۲۰۱۱ جمعی از آشنايان، دوستان و همرزمان دکتر مهرداد مشايخی در يکی از سالن‌های دانشگاه هامبورگ گرد آمدند تا ياد او را گرامی داشته و مراتب احترام و تقدير خود را از سال ها تلاش فکری و سياسی يکی از آزاديخواهان ايران ادا نمايند، انسان مبارزی که در سراسر عمر خويش، در راه آرمان‌های آزاديخواهانه و عدالت‌جويانه خويش و بهکرد فرهنگی ميهنش دمی از کوشش باز ننشست.
اين مراسم که به دعوت سازمان جمهوریخواهان ايران و به همت همرزمان وی در شهر هامبورگ برگزار می‌شد، با نمايش تصاويری از مهرداد مشايخی بر طنين ملايمی از موسيقی دلنواز و آرام‌بخشی آغاز گرديد، تصاويری از سيمای آرام و مهربان انسانی دوست‌داشتنی که رفته رفته هر چند جای پای سخت و سنگين بيماری جانکاه هرچه می‌گذشت، نمايان‌تر می‌شد، اما هر گز نتوانست تابش اميدواری را از چهره و پرتو مهربانی ازنگاهش را به جهان پيرامون، از او بربايد.
پس از خيرمقدم و بيان سخنانی در ستايش روحيه رواداری و گشاده فکری و آزادمنشی دکتر مشايخی توسط دوست و هم‌سازمانی‌اش عباس شيرازی بخش‌هائی از فيلم مصاحبه تلويزيون توانا با مهرداد مشايخی پخش گرديد. سلسله پاسخ‌های دکتر مشايخی در اين مصاحبه، در اصل شرحی بود بر چگونگی آغاز فعاليت‌های سياسی وی، آشنائی و حرکتش در کنار کنفدارسيون دانشجويان ايران و سپس فعاليت‌های قلمی و نظری وی در مطبوعات و نشريه‌هائی چون کنکاش و... و سپس شرکت و همياری او در پايه گذاری اتحاد جمهوریخواهان ايران و حرکت در کنار اين سازمان سياسی. در اين گفتگو دکتر مشايخی بر نقشی تکيه نمود که از همان آغاز فعاليت های سياسی خويش ميل و کششی قدرتمند در او برانگيخته بود؛ يعنی کوشش در راه خدمت به گسترش آگاهی در بدنه‌ی جنش سياسی و تعهد به برقراری پيوند ميان انديشه وعمل،
در ادامه مراسم، مهندس حسن شريعتمداری سخنان خود را، در حالی که گاه زير غلبه اندوه سنيگن بازمی ماند، در پيوند با صحبت‌های دکتر مشايخی در باره‌ی نقشی که در حوزه‌ی انديشه برای خود برگزيده بود،آغاز نمود. حسن شريعتمداری تکيه سخنان خود را بر برجستگی مهرداد مشايخی در فهميدن روح زمان و توانائی وی دردرک اهميت مفهوم سازی و خدمات ارزنده او در اين مهم و ارزيابی درست وی از نقش تعيين کننده و تأثيرگزار گفتمان دمکراسی و آزادی به عنوان گفتمان مسلط، گذاشت. وی وجوه برجسته‌ای از ديگاه‌های بديع دکتر مشايخی را در سخنان خود به نمايش گذاشت؛ از جمله نگاه به جنبش اجتماعی جامعه ايرانی که، به برداشت مشايخی، از دو تجربه‌ی عظيم انقلاب اسلامی و جنبش اصلاحات عبور کرده و درس‌های خود از اين دو تجربه را در نهايت بلوغ در جنبش سبز بکار بسته است؛ جنبشی رنگارنگ که از نظر خواست دگرگونی‌های ريشه‌ای هم‌ارز يک انقلاب عظيم اجتماعی است، اما در روش، راه مسالمت را برگزيده است، آن هم با سعی در پرداخت کمترين هزينه‌ها.
سخنران بعدی، از همرزمان دکتر مشايخی در سازمان جمهوریخواهان ايران، مهران براتی بود که سخنان خود را با الهامی از سرگذشت قهرمان رمان "قطره اشکی در اقيانوس" آغاز کرد؛ مبارز کمونيست روسی که همه آرمان‌های شورانگيز و انگيزه‌های انسانی خود را در راه به ثمر رسيدن انقلاب اکتبر ريخته اما با روبرو شدن با واقعيت‌های برخاسته از نتايج و پيامدهای آن انقلاب همه چيز را از دست رفته می‌بيند، و اين که چگونه در راه دوباره برخاستن و سرافراشتن از بستر يأس و تباهی، همراهی و همدلی روشنفکران آزاديخواه و پيام‌های تکليف‌آور پسرکی کوچک به ياريش می‌شتابند و در او، در اين مبارز کهنه‌کار، روحيه‌ای تازه برای از سرگيری مبارزه می‌دمند. مهران براتی، مهرداد مشايخی را که زمانی مارکسيست ـ لنينيست بود و گرفتار در چنبره‌ی گرايش‌های چريکی و مشی مبارزه‌ی مسلحانه، مصداقی از همان قهرمان داستان آن رمان می بيند ـ همچون همرزمان ديگرش در سازمان جمهوریخواهان ـ که در چهره‌ی انقلاب 57 نگريستند، و دانستند که اين انقلاب آن چيزی نبوده است که آنها درپی‌اش بوده و به راهش رفته بودند.
براتی در ادامه‌ی سخنان خود، و در تأئيد گفته‌های آقای شريعتمداری، به گرايش قدرتمند در مهرداد مشايخی به کار پيوسته در حوزه فکر اشاره داشت و به بخش های مهمی از نظريه‌های وی در توصيف تاثيرگذاری نسلی بر مراحل گوناگونی که جامعه ايرانی در طی سه دهه پس از انقلاب اسلامی طی کرده است، پرداخت. وی همچنين با استناد به نوشته های برجای مانده از دکتر مهرداد مشايخی، بر اهميتی که وی به نقش و تأثير تعيين کننده نسل سوم به عنوان پيکره‌ی اصلی جنبش سبز می‌داد، تکيه نمود. و باز با الهام از سرنوشت قهرمان همان رمان، جوانان حاضر و فعال در جنبش اجتماعی ايران و جنش سبز را همان کوچک پسران و کوچک دخترانی ناميد که نه تنها مايه اميدواری و دميدن روحيه‌‌های تازه در کسانی چون مشايخی و آزاديخواهان و مبارزان کهنه کار بوده و هستند، بلکه با پخش تکليف های تازه موجب شدند، فردی چون مهرداد مشايخی در شوق به انجام رساندن اين تکليف‌های تازه تا آخرين لحظه‌های زندگی از تلاش بازنايستد.
در بخش پايانی گردهم‌آئی و قبل از پخش ديگری از سخنان مهرداد مشايخی ـ گزينش شده از يک مناظره ـ متن پيام دکترآريانپور دائی مهرداد مشايخی توسط خانم شهلا بهاردوست، گرداننده مراسم، قرائت گرديد. مراسم با يادی از يک پرسش اساسی که مهرداد مشايخی در پيشگفتار يکی از آثارش آورده است، توسط آقای مختاری پايان يافت، عبارتی با اين مضمون که: در تاريخ ايران لحظه‌ها و فرصت‌هائی برای استقرار يک نظام جمهوری دمکراتيک پيش آمده و پيش خواهد آمد، آيا اينبار آمادگی برای بهره‌گيری از فرصت دوباره وجود خواهد داشت؟
تهيه گزارش از: تلاش
www.Talashonline.com 
