برای تشّخص قلمرو ارضی صفوی، در مقابل توسعه طلبی عثمانی، و مصون ساختن شهروندان از گرایش های سنّی، مؤسّس دولت صفوی پس از سلطه مقتدرانه بر ایران، مذهب شیعه را مذهب رسمی ایران اعلام نمود و به شدت بر آن پای فشرد اما کار شاه بدون همراهی شیخ پیش نمی‌رفت و از همین رو شاه اسماعیل به امثال مُحقّق کرَکی که صفویان به او لقب خاتم المجتهدین داده بودند متوّسل شد تا به ایران بیایند تا برنامه دولت صفوی را در ایران پیاده کنند.
تبعیض نهفته در فقه تکلیف مدار موجود، فقه منجمد و ایستایی که هر جفا و جنایتی با توسل به آن توجیه می‌شود و خودش نیز در «بند» است، وقتی به درستی رؤیت می‌شود که با تاریخ کشورمان آشنا باشیم و عینک فرهنگ دوران را نیز بر نگاه فقه ببینیم و بپذیریم بیشتر فقها از فرهنگی که در آن زاده می شوند، نوع معاش و تربیت و از جهت گیری طبقاتی اشان تأثیر گرفته، در منابع فقهی چهره عبوس و طرد کننده خودشان را می‌بینند.
بگذریم که خود فقه نیز، مفاهیم خود را از فرهنگ قومی و عربی به عاریت گرفته و آموزه هایش رنگ آن فرهنگ را دارا است و فرهنگ قومی، جدا از زبان و سلیقه و سبک‌های مختلف معیشتی و ذخیره واژگانی و مفهومی، ضعفهای مختلف عقلی و خیالی و عادات و آداب جاهلی هم هست و همه اینها حرف و حدیث ها را به رنگ خود درمی‌آورد و از زلالی و خلوص می‌اندازد...
***
برای آشنایی با پیشینه و رگ و ریشه آنچه امروز در ایران به نام دین صورت می‌گیرد، آشنایی با مُحقّق کرَکی (از فقها و علمای بزرگ قرن دهم هجری که در زمان صفویان از جیل عامل لبنان به ایران آمد و ولایت فقیه و تشیع صفوی را جا انداخت) ضروری است.
برای تشّخص قلمرو ارضی صفوی، در مقابل توسعه طلبی عثمانی، و مصون ساختن شهروندان از گرایش های سنّی، مؤسّس دولت صفوی پس از سلطه مقتدرانه بر ایران، مذهب شیعه را مذهب رسمی ایران اعلام نمود و به شدت بر آن پای فشرد اما کار شاه بدون همراهی شیخ پیش نمی‌رفت و از همین رو شاه اسماعیل به امثال مُحقّق کرَکی که صفویان به او لقب خاتم المجتهدین داده بودند متوّسل شد تا به ایران بیایند تا برنامه دولت صفوی را در ایران پیاده کنند.
البته پیش از همدلی های شاه طهماسب با مُحقّق کرَکی که نقطه عطف تاریخ فقه سیاسی شیعی است، پیوند علاّمه حلّی و سلطان مغولی الجایتو، و همراهی زین الدین عاملی شهید اول، با سلطان سربداران را هم شاهد بوده ایم و بعدها شیخ بهایی را نیز که اولین رساله عملیه فقهی به زبان فارسی را نوشت وَردست شاه عباس می‌بینیم...
***
بخشی از این گفتار را خودم قلم گرفتم هرچند: صديقکَ مَن صَدَقَکَ لا من صَدَّقک
(دوﺳﺖ واﻗﻌﻲ، ﻛﺴﻲ اﺳﺖﻛﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ را ﺑﺎ ﺗﻮ در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارد، ﻧﻪ آن ﻛﻪ، ﺗﻮ را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﻨﺪ...)
