نفت خام و محصولات آن، چه در هنگام استخراج و چه در مواقع حمل و نقل زمینی و دریایی، در نتیجه رخدادها و تصادف ها سبب آلودگی خاک، آب و یا به طور کلی محیط زیست می شوند. وجود هیدروکربن های نفتی در سطح دریا و در خشکی تهدیدی جدی برای اکوسیستم به شمار می آید، زیرا برای محیط زیست به شدت مضر و سرطان زا هستند. لجن های نفتي لکه های نفتی از جمله پسماندهاي خطرناك بوده و منبع اصلي بسياري از آلاينده هاي خاك و آبهاي زير زميني و هوا است . و نیازمند علم و تکنولوژی سازگار با محیط زیست و اکوسیستم است
* مواد شیمیایی در استخراج نفت ،پلونیوم، رادیم
رادیوم عنصر شیمیایی و بسیار رادیو اکتیو با عدد اتمی ۸۸ می باشد. رادیوم 226 در آب قابل حل است و عمر آن بسیار طولانی است. ظاهرش تقریبا سفید است که در مجاورت با هوا سیاه می‌شود. و این ماده از گروه فلزات قلیایی خاکی بوده و همراه با اورانیوم یافت می‌شود. این عنصر به‌شدت رادیواکتیو بوده و با عمر 1602 سال است که به گاز کشنده رادون تبدیل می‌شود
پلونیوم یکی ازعناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد عدد اتمی آن ۸۴ است و این ماده پرتوزا (رادیواکتیو) به صورت خیلی سریع در اسید های رقیق حل شده و این در حالی است که به مقدار بسیار کمی در قلیاِیی ها که از نظر شیمیایی بسیار شبیه به بیسموت و تلوریوم هستند قابل حل می‌شود. پلونیوم ۲۱۰ تنها یک میلی گرم از این فلز سبک ذرات آلفا به میزان ۵ گرم را از خود می‌تاباند. در دوره تجزیه آن انرژی بسیار زیاده تابیده شده که باعث آشفتگی و برانگیختگی هوای مجاور می‌شود.
پلونیوم یک عنصر بسیار پرتوزا و سمی بوده و کار کردن با آن بسیار خطرناک است، حتی مقادیر میلی گرمی یا میکروگرمی آن در پلونیوم ۲۱۰ بسیار خطرناک بوده و کار کردن با آنها نیاز به تجهیزات خاصی دارد. همچنین آسیبهای جدی از جذب انرژی توسط بافتهای یاخته‌ای از طریق ذرات آلفا به وجود می‌آید.اشعه راديوآکتيو دشمني نامريي و کشنده است. پخش آن در هوا باعث مي‌شود که از طريق تنفس وارد بدن شود و ذرات خطرناک آن در بافت‌هاي انساني جمع شوند و به تدريج نيروي ويرانگر خود را آزاد سازند. راديوآکتيو از طريق پوست نيز جذب بدن مي‌شود . به اين ترتيب، زنجيره‌اي از فعل و انفعالاتي شيميايي در بدن آغاز مي‌گردد تا بتواند با الکترون‌هاي آزاد شده ترکيبات پايداري ايجاد کند. اين فعل و انفعالات شيمايي غيرقابل کنترل هستند و از جمله به ترکيبات تازه‌اي منجر مي‌گردند که براي سلول‌هاي بدن بيگانه هستند.
در نتيجه آنزيم‌هاي بدن کارکرد خود را از دست مي‌دهند و اجزاي سازنده سلول‌ها نابود مي‌شوند. اگر آسيب‌ها بزرگ باشند، به مرگ سلول‌ها مي‌انجامند و اين امر بر ژن وراثتي نيز تاثير مي‌گذارد. هر قدر آسيبهاي وارده به سلول‌ها بيشتر باشد، خطر ابتلا به بيماري های گوناگون سرطان در انسان افزايش مي‌يابد
در دسامبر سال 2009 برای اوٌلین بار از سمی و رادیواکتیو بودن زُباله های نفت افکار عمومی جهان آگاه شد.تا بحال دولت های جهان از کنار این مسئله به راحتی و شتبان به عمد گذشته اند. زُباله و مواد زاِید پسمانده و باقیمانده از تولید شرکت ها و پالایشگاه های نفتی و کارخانه های پتروشیمی ، سمی و رادیو اکتیو است و مانند زباله عادی وارد محیط زیست می‌شوند .در صورتی که زُباله‌های صنعتی آن زُباله‌های خطرناک هستند
مواد زائد خطرناک، مواد زائد جامد یا مایعی هستند که به علت کمّیت، غلظت و یا کیفیت فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی می‌توانند باعث افزایش میزان مرگ و میر و یا بیماری‌های بسیار جدی شوند. آژانس جهانی حفاظت محیط زیست تا کنون هیچ اقدام موثری در این باره انجام نداده است
در استخراج نفت برای ایجاد فشار در چاه نفت یک به ده یا یک به صد آب وارد میکنند و در هنگام بالا آمدن نفت بهمراه آب مواد رادیو اکتیو رادیم 226 و پلونیوم به سطح زمین می آیند و چون رادیوم در آب قابل حل است محیط زیست را سمی و رادیو اکتیو میکند و هر دو مواد هم بسیار به بدنه لوله های نفت می چسبند و لوله ها نیز اشعه دار می‌شوند و به همین صورت آب که دوباره جذب زمین می‌شود و مقدار آب پمپ شده برای ایجاد فشار بسیار زیادتر از نفت استخراج شده است یعنی آلودگی آب و محیط از زمان پیدایش نفت بیش از صد سال غیر قابل تصور است.در ایران به چاه های نفتی گاز ترش نیز تزریق می کنند.این گاز برای انسان و محیط زیست بسیار خطرناک و کشنده است .و بازی با جان ایرانیان از قول نماینده مرند قابل توجه است.
علت تزریق گاز ترش به میدان نفتی آقاجری، موضوع سوال نماینده مرند از مسعود میرکاظمی بود که وزیر نفت را به مجلس فراخواند.
سیروس سازدار در طول سئوالش بارها به بی‌توجهی وزیر به سئوالات و تذکرات نمایندگان اشاره کرد
نماینده مرند با اشاره به اینکه وزیر نفت گفته بود که به هر بهایی گاز به چاه‌های نفت تزریق می‌کنیم، افزود: حتی به بهانه مرگ مردم حاضرید این کار را بکنید؟ برخی اقدامات شما بدون کسب مجوز از مسئولان محیط زیست است. تزریق گاز ترش به چاه‌های کم عمق، مضرات بسیاری برای محیط زیست و مردم منطقه دارد. چرا با جان مردم بازی می‌کنید؟
زباله ها ی خشک رادیو اکتیو نفتی آلمان دو هزار تن در سال و آمریکا که روزی بیست میلیون بشکه مصرف دارد شصت هزار تن است. صادر کنندگان نفت و کمپانی های نفتی و بخصوص مصرف کنندگان اصلی نفت و بانک ها و نهاد های بزرگ سرمایه داری باهم همدست رادیو اکتیو بودن زُباله و مواد زاید نفت و محصولات حاصل از نفت را از افکار عمومی جهان پنهان کرده‌اند.عامل زمان خطرات این‌گونه زُباله ها را بی اثر و کم نمی‌کند و زُباله‌های رادیواکتیو نفت تحت نظارت قانون نیستند.در صورتی که زُباله‌های صنعتی و نیروگاه های سوختی و اتمی نظارت قانون را شامل می شوند.زُباله های رادیواکتیو استخراج نفت و گاز کشورهای صادرکننده بمراتب هزاران بار بیشتر از واردکننگان آن است و سلامتی و جان کارگران در صنعت نفت در خطر جدی است
در ایالت کنتاکی آمریکا شرکت اشلند هزاران لوله های مصرف شده در استخراج نفت و حفاری را به شهرک سازان و مدارس و کودکستان سازان و کشاورزان فروخته بود و بعد از مدتی افزایش زیاد بیماران سرطانی در این محیط ها نگرانی افکار عمومی را گسترش داد ونهادهای آزاد محیط زیست به دنبال علل آن گشتند. دلیل بیماریها شدت اشعه رادیو اکتیو در لوله های حفاری نفت مورد استفاده شده بوده است .آلودگی های رادیو اکتیو ناشی از مواد زاید پسمانده نفت در اکثر زمین‌های کشاورزی و مزروعی قزاقستان بسیار گسترده است . در ایران هیچ آمار و کنترل و نظارتی از آلودگی محیط زیست ناشی از مواد زاید ویژه نفت و گاز وجود ندارد
ایران در چنگال مرگبار فاجعه اکوزیست و محیط زیست و اکوسیستم گرفتار است
در گزارش زیر فاجعه زُباله‌های رادیواکتیو نفت را نیز می‌شود به آن اضافه کنیم
تهران_ميراث خبر
گروه استان‌ها_زهرا كشوري: فرسودگي لوله‌هاي نفت، تخليه 35 هزار مترمکعب زباله نفتي منطقه گيسي آبادان در تالاب شادگان و ورود پساب كارخانه‌ها، اكوسيستم بكر تالاب شادگان را با نابودي روبرو كرده است.
ساخت يك مدرسه و احداث بلوار در محل دفن زباله‌هاي نفتي، سلامت اهالي آبادان را با خطر جدي روبرو كرده است. هنوز هيچ اقدامي براي جلوگيري از صدمات بيشتر انجام نشده‌است.
در آبان ماه 1383 طي عمليات احداث بلوار در منطقه اي از آبادان، شهرداري آبادان 35 هزار مترمکعب از زباله هاي نفتي منطقه گيسي را از زير خاک خارج و در تالاب شادگان ريخت. زباله هاي نفتي که حدود60 سال پيش توسط پالايشگاه آبادان در زمين هاي دور از شهر که بعدها به زمين هاي گيسي معروف شد دفن شده بود. منطقه گيسي با گسترش شهر آبادان، داخل مناطق مسکوني قرار گرفت و سال هاي سال با انتشار بوي نامطبوع بويژه در تابستان ها که ناشي از متصاعد شدن گاز هاي مختلف از آن بود، مردم را آزار مي داد . تا اينکه سال گذشته بخشي از گيسي ها از زير خاک خارج و بقيه در زير ساختمان هايي از قبيل چند مدرسه ماندگار شد.
"اكبر طالبي"،دبيركل سازمان مهندسين بدون مرز و دبير انجمن محيط زيست خوزستان گفت: « يكي ديگر از عوامل تهديد كننده تالاب شادگان لوله‌هاي فسرده و پوسيده انتقال نفت شركت نفت از دل تالاب شادگان است. فرسودگي اين لوله‌هاو نشست مستمر نفت، اكوسيستم اين تالاب را از بين برده است. قرار بود كه اين مسير را تغيير بدهند اما تا به امروز هيچ اتفاقي نيفتاده است.»
نتايج آزمايش‌هاي كانون ديده بانان زمين روي زباله‌هاي نقتي زمين‌هاي گيسي آبادان نشان مي‌دهد كه از بنزن ، تولوئن و ساير هيدروکربورهاي نفتي معمولاٌ در هواي آزاد فرار هستند و تحت تاثير فرآيند هاي جوي نظير تبخير ، بارش و باد در محيط جابجا مي شوند ولي در محيط آبي به ترکيبات فنلي خطرناکي تبديل مي شوند . ضمن اينکه استنشاق و تماس با بنزن ايجاد ناهنجاري هاي خوني و سرطان هاي خوني مي کند . اين گاز ها از طريق تنفس بخوبي جذب شده و در بدن تحت فر آيند اکسيداسيون واقع شده در کبد فنل ايجاد مي کند. تنفس بنزن سيستم اعصاب مرکزي را به شدت دچار اختلال مي کند. تماس دراز مدت آن عوارضي چون خستگي مفرط ، سردرد و بي اشتهايي را سبب مي شود . در تماس پوستي ايجاد حساسيت و ناراحتي هاي پوستي نظير اريتم ، سوختگي و تورم مي نمايد . در رابطه با تولوئن نيز سيستم هاي خطرناکي وجود دارد و به خصوص که در آب نيز واکنش هاي سميت زايي را موجب مي شود .
"جمال معيني"، سخنگوي جبهه سبز ايران گفت: «تالاب شادگان علاوه بر اينكه از ورود پساب‌هاي كارخانه‌هاي و صنايع مختلف رنج مي‌برد. فرسودگي لوله‌هاي نفتي كه از اطراف تالاب عبور مي‌كند باعث آلودگي آب و خاك اين منطقه شده است و ادامه چنين وضعيتي مي‌تواند به فاجعه‌اي بزرگ بيانجامد.»
ترکيبات اکسيد گوگرد در آب خاصيت اسيدي داشته و علاوه بر استنشاق خطرناک آن مي تواند باعث برهم زدن PH محيط آب و ايجاد محيط اسيدي شديد و انهدام گياهان تالابي شود و سميت آب تالاب را در برداشته باشد . همين خطرات در رابطه با گاز SH2 به صورت گازي و آبي وجود دارد.
کروم 6 ظرفيتي ( که معمولاٌ در محيط اسيدي نوع 6 ظرفيتي آن پايدار است ) در ايجاد سرطان هاي دستگاه گوارش و ريه نقش آفرين است . بيش از 10 ميلي گرم کروم در کيلوگرم مواد غذايي باعث ناراحتي هاي گوارشي ، کليوي و اختلال سيستم خون ساز بدن است.
به گفته كانون ديده‌بانان زمين مردم بوارده در منطقه اي بنام زمين گيسي(Gassy) آبادان شاهد متصاعد شدن گازي آبي رنگ با بوي بسيار زننده شدند كه لحظه به لحظه بر شدت آن افزوده مي شد و به مناطق مياني شهر رسيد و تنفس را براي دانش آموزان 4 مدرسه كنار محوطه مشكل ساخت . برخي از بچه ها از شدت خفقان و ناراحتي تنفسي به بيمارستان مراجعه كردند براي جلوگيري از آسيبهاي بيشتر مقرر شد تا بهبود وضعيت اضطراري پيش آمده مدرسه ها ي آن ناحيه و مناطق مجاور (ذوالفقاري) تعطيل شود.يك نفر از پيمانكاران كورشد ، دستگاه تنفسي و تارهاي صوتي برخي آسيب شديد ديد و بر روي پوست كارگران تاولهاي بزرگ قرمز رنگي زده شد(2).
توليد سيمان با استفاده از لجن هاي آلوده نفتي شامل مواد رادیواکتیو در اصفهان وکارخانه سيمان سپاهان و برخي از کشورهاي صنعتي نظير آمريکا، کانادا يکي از مسائل موجود در تمامي صنايع نفت، شامل پالا يشگاه ها، پتروشيمي ها، مراکز استخراج، حمل و پايانه ها، مشکل وجود لجن هاي حاوي فلزات سنگين و ترکيبات نفتي در مراحل مختلف فرايند مي باشد که آن را به يک مشکل جدي زيست محيطي ترغيب کرده است.لجن نفت علاوه بر مواد رادیواکتیو دارای موادهای سمی دیگر چون جیوه ،کادمیوم ،سرب،روی،هسنتد
هنوز در جهان قانونی برای جلوگیری از زیان مرگبار زُباله و مواد زائد رادیو اکتیو ناشی از نفت وجود ندارد. برای اینکه به ضرر صادر کنندگان و وارد کنندگان است چون به لحاظ مخارج انبار کردن همردیف زُباله اتمی است. بیش از ارتفاع کوه اورست لابی های انرژی اتمی توسط مافیای ایتالیا زباله اتمی اروپای صنعتی را در عمق کم در ایتالیا در محیط زیست مخفیانه چال کرده است چون مخارج آن بسیار ارزانتر بر صنعت خصوصی برق اتمی تمام می‌شود. و مافیا روی آن زمین ها شهرک سازی کرده است به مردم بیچاره فروخته است.این کار با همکاری سیاستمداران لابی بخش خصوصی انرژی اتمی انجام شده است. این صفت جنون آمیز سرمایه داری که با هدف سود بهر قیمت می باشد . به قیمت نابودی انسان‌ها انجام می پذیرد و البته جنون سرمایه داری محکوم به شکست است.آینده بشریت به علت ضدیت با خود و طبیعت بسیار تاریک و مخوف و غم انگیز است و انسان سودجو و منفعت طلب با تخریب جهان هستی و طبیعت کردار وحشیانه دارد .در ضدیت با هستی خویش در رقابت سوادگری گرفتار شده است
اداره محیط زیست دولت آلمان موضع گیری بنا به در خواست های مکرر تلویزیون WDR آلمان در مورد زُباله رادیو اکتیو نفت را رد کرده است و از جواب امتناع ورزیده است (1)
غم انگیز ترین فاجعه مصرف و تولید غیر مسؤلانه نفت و گاز در رقابت‌های اقتصادی است
نواه سیاتل (Noah Seathel زمین در نطق سیاتل، سرخ‌پوست معروف آمریکایی
آنچه که نطق نواه سیاتل (Noah Seathel)، رئیس قبیله‌ی سکوامی و دووامی سرخ‌پوستان آمریکا، در سال ۱۸۵۴ را به سخنانی ماندگار تبدیل کرد ستایش همین سیاره‌ی مادر و تقبیح تخریب‌آن بود.
آنچه که نطق نواه سیاتل (Noah Seathel)، رئیس قبیله‌ی سکوامی و دووامی سرخ‌پوستان آمریکا، در سال ۱۸۵۴ را به سخنانی ماندگار تبدیل کرد ستایش همین سیاره‌ی مادر و تقبیح تخریب‌آن بود.
سیاتل در پاسخ به درخواست فرانکلین پیرس، رئيس جمهور وقت آمریکا، برای خرید زمین‌های سرخ‌پوستان در سال ۱۸۵۴ میلادی سخنانی ایراد کرد که بعدها الهام‌بخش بسیاری از فعالان زیست‌محیطی شد.
او گفت: «چگونه مي‌توان آسمان يا گرمای يك سرزمين را خريد يا آنها را فروخت، وقتی ما مالك طراوت هوا و شفافيت آبها نيستيم؟»
سیاتل ادامه داد: «هر نقطه از خاك اين سرزمين برای مردم من مقدس است.... رودخانه‌ها برادران ما هستند، ما را سیراب و کودکانمان را تغذیه میکنند. اگر این سرزمین را به شما فروختیم به یاد داشته باشید و به فرزندان خود نیز بیاموزید که با رودخانه‌ها مثل برادران خود مهربان باشند».
سیاتل در گلایه افزود: «اما مرد سفید رفتار ما را درک نمی‌کند. برای او زمین مثل یک برادر نیست، بلکه به مانند دشمن او است. وقتی آن را تصرف کرد، به پیش می‌رود، مزار پدران خود را پشت سر می‌گذارد و حق زاده شدن فرزندان خود را از یاد می‌برد. او با طمع سیر‌ی‌ناپذیرش زمین را می‌بلعد و نابود میکند و جز بیابانی خشک و بایر چیزی از آن بر جای نمی‌گذارد.»
همچنین از سخنان اوست که «انسان تار سرنوشت را نمی‌تند بلکه خود رشته‌ای از تنیده از این تار است. هر آن چه که او بر این تار روا دارد، بر خود روا داشته است».
سیاتل می‌گوید «اگر شما بستر خود (زمین) را آلوده کنید سرانجام شبی فرا خواهد رسید که در لجنزار خود مدفون خواهید شد» و با نگاهی به آینده پیش‌بینی میکند که «بوفالوها کشته شده و اسبان وحشی رام شده‌اند. گوشه‌های خلوت جنگل از بوی انسان‌های بیشمار سنگین و زیبایی منظره تپه‌های سرسبز با سیم‌های مخابراتی خدشه‌دار شده است. کجا است آن درخت‌زارها و آن عقاب؟ آری همه از میان رفته‌اند».
امروز که ده‌ها سال از سخنان سیاتل می‌گذرد بسیاری از پیش‌بینی‌های او درست از آب در آمده‌اند. اما به نظر می‌رسد که بخصوص در سال‌های اخیر وجدان و آگاهی بشریت در بسیاری از زمینه‌ها، از جمله در زمینه‌ی لزوم حفظ محیط زیست، افزایش پیدا کرده است.
امروزه بیش از هر زمان دیگری بر توجه هر چه بیشتر به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید می‌شود. صدای مخالفان انرژی اتمی که تا چندی پیش به این انرژی به عنوان دستاوردی بزرگ می‌نگریستند رساتر از هر زمان دیگر شده است و مبارزه با بیابان‌زایی و جنگل‌زدایی شدت می‌یابد.
امروزه بشر شهامت بیشتری برای نگاه به اشتباهات خود یافته و بیش از پیش جویای بازگشت به اصل خویش است. گویی که شعر مولانا، شاعر برجسته‌ی ایرانی، مصداق یافته است:
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
گزارش های کوتاهی از تلویزیون WDR آلمان در این مورد
