فستیوال فیلم حقوق بشر، اشتباهات بشر

شهروند: فستیوال فیلم حقوق بشر شاید در نوع خود بی نظیر باشد. امسال روزهای سوم تا هفتم دسامبر شهر اسلو شاهد برگزاری اولین جشنواره ی فیلم حقوق بشر خواهد بود. در این فستیوال به گفته ی مسئولان خانه ی حقوق بشر که برگزاری این فستیوال را هم برعهده دارند، فیلم هایی به نمایش در خواهد آمد که یا تاکنون در چهار گوشه ی جهان به خاطر تأثیرگذاری شان مورد تحسین تماشاگران، منتقدان و مبارزان حقوق بشر قرار گرفته یا در همین سال 2008 به پایان رسیده اند و سازندگان شان کسانی هستند که همه ی عمر خود را در راه مستندسازی نقض آشکار حقوق بشر در گوشه و کنار دنیا صرف کرده اند. در این فستیوال یک روز اختصاص یافته به فیلم های پژوهشی "ارلین بورگر" فیلم سازی که مدام ضمن تحقیق و پژوهش در مورد نقض حقوق بشر، برای ماندگاری و به دست فراموشی سپرده نشدن آنها، اقدام به مستند سازی در موارد تحقیق شده می کند.
در اولین تراکت تبلیغاتی این فستیوال چنین آمده است: چند روزی از عمر خود را صرف دیدن بهترین فیلم هایی کنید که واقعا در مورد آنها اندیشه شده. فیلم هایی که در مورد حقوق بشر و نقض آشکارای آن در انظار جهانی با شما حرف خواهند زد. فیلم هایی که هم پُر هستند از طنز و کنایه، هم احساساتی در نوع خود عجیب و هم چنین تأثیرگذار.
شصت سال از اعلامیه حقوق بشر می گذرد و هنوز جهان درگیر و دار بی حقوقی انسان ها به سر می برد، پس در این پنج روز ضمن دیدن فیلم، در بحث ها شرکت کرده و با سازندگان فیلم ها به گفتگو بپردازید.
این فستیوال که آرمان های هر انسانی برای دستیابی به حقوق بشر را به نمایش می گذارد طوری برنامه ریزی شده که هر کس می تواند با توجه به بضاعت مالی، فکری، هنری و ادبی خود در آن دخیل باشد و سهم خود را ادا کند.
بعد از نمایش هر فیلم، سازنده ی آن ضمن تفسیر فیلم به پرسش تماشاگران هم پاسخ می گوید و هم با آنها وارد بحث می شود.
فیلم هایی که در اولین جشنواره ی فیلم حقوق بشر در اسلو به نمایش درخواهند آمد به قرار زیر هستند:

کابوس داروین Darwin's Nightmare

فیلمی که به وسیله ی هربرت سامپر فرانسوی در سال 2005 ساخته شده است. جامعه ای کنار دریاچه ی ویکتوریا فرو ریخته طوری که نه تنها ماهی های آن به خاطر سیاست های جهانی شدن نابود شده اند که کلا شرایط زیست محیطی این منطقه هم قربانی سیاست های نظامی و تجاری جهان بیمار شده است. فیلمی که نامزد اسکار به دلیل اندیشه برتر بوده است.

اندیشه مستقل An Independent Mind

"رکس بلومستین" خالق فیلم اندیشه مستقل است که موضوع آزادی بیان و اندیشه را به بحث گذاشته است. در این فیلم زندگی افراد گوناگونی از سراسر جهان به نمایش گذاشته می شود که محدودیت ها و یا نبود آزادی بیان زندگی و حیات آنها را تحت تأثیر قرار داده است.

برده داری Slavery

این فیلم که در سال 2000 به وسیله ی "کیت بلی ویت" و "برایان وودز" ساخته شده تخریب کرامت انسانی را در دوران مدرن به نمایش می گذارد. سه داستان در کنار هم روایت زوال انسان ها به دست سرمایه داران مدرن و در جهان صنعتی را به رخ می کشند. سرمایه گذاری آمریکا و انگلیس در صنعت فرش بافی هند و کارخانه ی کوکاکولا در ساحل عاج و زندگی برده وار کارگرانی که اگر فقط یک روز کار نکنند خانواده هاشان از گرسنگی می میرند، نمایانگر قله ی صخره های یخی است که بردگی در جهان صنعتی قرن بیست و یکم نامیده اندش. فیلمی که بارها در جشنواره های جهانی برنده ی بهترین ها بچین آبی وده است.

چین آبی China Blue

"میکا ایکس پیلید" سازنده فیلم چین آبی است که در سال 2005 به پایان رسیده است. این فیلم به طور مخفیانه و سری فیلمبرداری شده و نشانگر همه ی آن پلشتی هایی است که نه چین و نه شرکت های بزرگ چند ملیتی دوست ندارند که ما شاهد آن باشیم. مثلا وقتی پشت یقه ی لباسی می خوانیم که این لباس ساخت چین است، واقعیاتی که پشت پرده ی کارخانه های پوشاک چین نهفته شده را برملا می کند.

پرواز و توهم قدرت Power Trip

"پائول دلوین" انگلیسی سازنده ی این فیلم است. فیلمی که روایت سفر شرکت های بزرگ آمریکایی است به جهان سوم برای سود بیشتر با نام بی مسمای کمک به اقتصاد کشورهای عقب مانده. در این فیلم یک شرکت آمریکایی که امتیاز برق رسانی به شهر تفلیس در گرجستان را دریافت کرده است، سعی دارد سودآوری این پروژه را در لباس حمایت از خواست مردم گرجستان بپوشاند. آنچه سازنده ی فیلم مد نظر دارد این است که چگونه با شعار دروغین خواست عمومی و کمک به آنها، سیاست های سخت و ضدانسانی خصوصی سازی را در کشوری که برای بازسازی خود در دوران پسا شوروی به پشتیبانی شبح کتاب مقدسمالی و تجاری و صنعتی نیاز دارد، اعمال می کنند.

شبح کتاب مقدس
Shadow of the Holy Book

فیلم ساز فنلاندی "آرتو هالونِن" در سال جاری فیلم مستند"شبح کتاب مقدس" را به پایان رسانده است. این فیلم که در مورد دیکتاتوری در ترکمنستان است، حکایت مردمی است که از اساسی ترین حقوق خود نیز بی بهره اند. حکایت کشوری است که قوانین ظالمانه در کتابی به نام "رونما Rhunama" که مقدس اش هم خوانده اند، گنجانده شده و بر اساس آیینی که در این کتاب هست تصمیم گرفته می شود که چه کسانی حق ورود به این سرزمین نفت خیز را دارندبلندای دیوار حاشا. این کتاب که توسط فردی به نام ترکمن باشی نوشته شده، قصد دارد نه تنها جای کتاب های مقدس مذهبی مثل تورات، انجیل و قرآن را بگیرد که هر نوشتاری که از قدسیت برخوردار است را هم جانشین شود

بلندای دیوارحاشا Total Denial

این فیلم کار مشترک بلغارستان و ایتالیا است که سازنده ی آن هم میلنا نانِوامی باشد. فیلم داستان دادگاهی است علیه یکی از شرکت های بزرگ نفتی به نام UNOCAL که در کشور برمه، سرزمینی که هر نوع حقوق انسانی را پایمال می کند، خط لوله ی نفت احداث می کند.

بنگاه تجاریِ همکاری The Corporation

این فیلم کاری است از مارک اکبر و جنیفر آبوت از کانادا. این فیلم روایت رشد فوق العاده و طبیعت شرکت هایی است که همه ی جوانب زندگی ما را دربر گرفته اند. فیلم نامه این فیلم توسط نئومی کلاین نوشته شده و بارها جوایز جهانی را ربوده است. فیلم حکایت مردمی است که تحت تأثیر اقدامات شرکت های بازرگانی جهان قرار می گیرند بی آنکه خود بدانند.

گورستان دیجیتال Digital Cemeteries

"یورگوس آوگِروپولوس" اهل یونان است و سازنده ی این فیلم مستند. پرسشی که در این فیلم مستند مطرح می شود این است که وقتی کامپیوتر شما از کار می افتد و دیگر کار نمی کند، کجا می رود؟ کشورهای بزرگ صنعتی و ثروتمند جهان این رایانه های از کار افتاده را به کشورهای جهان سوم و فقیر صادر می کنند. جایی که مردم مجبور شده اند یا سموم ناشی از صنعت وامانده ی کشورهای ثروتمند را بپذیرند یا فقر و نداری را.

خفا در تبت Undercover in Tibet

ساخت فیلم خفا در تبت هم در سال 2008 به پایان رسیده و کاری است از جیزا نئومان اهل انگلیس. در این فیلم فردی به نام "تاش دِسپا" که تبعیدی است به کشورش بازمی گردد تا بی حقوقی مردم را برملا کند، به کشورش می رود تا رژیم تروریستی که بر همه ی فعالیت های مردم تسلط دارد را افشا کند. کاری ناممکن در جایی که آزادی بیان هنوز آرزوی مردم است.

دیوار حائل This Way Up

"گئورگی لازاروسکی" فیلم مستند دیوار حائل را ساخته است که قصه ی پر غصه ی مردم فلسطین است. در این فیلم، دیواری که مقامات اسرائیلی مثلا برای حفظ امنیت مردم خود دور مناطقی در اورشلیم می کشند را به تصویر کشیده که در چند متری خانه ی یکی از اهالی فلسطینی است. او نشان می دهد که به تدریج اهالی این منطقه نه تنها منزوی که فراموش هم می شوند.

آنچه از ما می ماند What Remains of Us

این فیلم هم بازگشت یکی از تبعیدی های تبت است به مام وطن. این بار اما کالسانگ دولما در بازگشت خویش حامل فیلم ویدئویی است که رهبر روحانی مردم تبت، دالایی لاما با مردم خویش سخن گفته است. فیلم واکنش مردمی است که فیلم و سخنان رهبرشان را دیده اند. مردمی که از یکسو حتی فرهنگ خود را از دست داده اند و از سوی دیگر رهبر روحانی و مذهبی هنوز آنها را به مقاومت علیه ظلم تشویق می کند اما بدون هیچ خشونتی.

باز هم اسب سواری شیطان
The Devil Came on Horseback

دارفور و دشواری هایی که در آن منطقه دامنگیر مردم است، این بار دستمایه "امی ساندبرگ" و "ریکی استرن" شده تا بی حقوقی مردم آن دیار را به تصویر کشند.
"بریان استیدل" که ناظر نظامی در منطقه ی دارفور بوده، به اطلاعاتی بی همتا دسترسی داشته که همگی شهادتی است بر تخریب و نابودی سیستماتیک مردم؛ نابودی مردمی که با بی توجهی و بی عملی جهانیان روبرو بوده است. هدف فیلم سازان این است که توجه مردم و نهادهای بین المللی را نسبت به بی حقوقی مردم در دارفور جلب کنند.

مردان مثبت The Yes Men

سه مستندساز آمریکایی؛ دان اولمان، سارا پریس و کریس استیت در فیلم خود هجوگویی های بوش را در گوشه گوشه جهان به تصویر می کشند. این فیلم اندی و مایک را از همان ابتدا که بوش به قدرت رسید تا نقیضه گویی های او در سامانه سازمان تجارت جهانی دنبال می کند. بعضی از مراجعه کنندگان به این سایت متوجه غیرواقعی بودن این سامانه نمی شوند و به همین خاطر هم هجوگویی های بوش و دعوت جهان به پیوستن به این نهاد بین المللی را منتسب به سازمان جهانی تجارت می دانند.

جهان از نگاه "مونسانتو"
The World According to Monsanto

سه فیلم ساز فرانسوی و کانادایی در همکاری نزدیک این فیلم مستند را آفریده اند. مضمون این فیلم عدم تغییر در سیاست های محافظه کارانه ی صاحبان شرکت مونسانتو است که اکنون یکی از مؤسسات بزرگ مالی و تجاری شده است. انگار که دوران بازسازی سازمانی و تحولات جهانی در تغییر ساختار این شرکت کمتر اثر گذاشته و همچنان حقوق انسان هایی که به ناچار با این موسسه در ارتباط هستند، پایمال می شود.

امواج شوک Shockwaves

آزادی بیان و خطراتی که انسان ها برای دستیابی به آن مواجه اند موضوع این مستند است. خبرنگاران رادیو اوکاپی Radio Okapi معتقدند که مهمترین فاکتور برای ساختن جامعه ای باثبات و نهادهای دموکراتیک، آزادی بیان است. آنها برای خبررسانی و اجرای تعهدات روزنامه نگاری شان تلاش دارند که مردم راآزادی بیان از خشونت هایی که در جامعه جاری است اما از چشم مردم عادی پنهان، آگاه سازند و ...

آزادی بیان Freedom of Expression

بنیاد آموزش رسانه ها در آمریکا عهده دار ساخت این فیلم بوده است. قانون کپی رایت موضوع این فیلم مستند است. مقاومت و ظلم در دورانی که حق کپی رایت (حقوق نویسنده یا ناشر) موضوع چاپ و نشر است را این نهاد رسانه ای بررسی می کند. این فیلم مستند نگاهی دارد به محدودیت هایی که قانون کپی رایت برای ابراز آزاد اندیشه و بیان ایجاد کرده است. قوانین قانونی و درگیری های اخلاقی در حیطه ی کنترل مشترکات فرهنگی به کار گرفته شده اند تا به این وسیله بر فرهنگ جامعه تسلط داشته باشند.

نامه ای به آنا Letter to Anna

این فیلم روایت مرگ روزنامه نگار روسی، پولیتوفسکایا است که اریک برگ کران سوئیسی آن را در سال 2008 ساخته است. فیلمی در مورد مرگ و زندگی روزنامه نگار و فعال حقوق بشر در کشور روسیه. شهرت آنا بیشتر مخالفت او با درگیری های نظامی روسیه و چچن در هنگام زمامداری پوتین بوده است.

آهن خواران Iron eaters

این فیلم 85 دقیقه ای از ساخته های شاهین دلنواز فیلمساز هندی تبار اهل آلمان است که زندگی کارگران آهنگری که کانتینر ها یا کشتی های نفت کشی که دیگر به کار کشورهای غربی نمی آید را اوراق می کنند. مرگ کشتی هایی که روزی حتی برای امنیت آنها هزاران دلار خرج می شده با مرگ کارگرانی که برای لقمه نان خانواده شان هشتشان در گرو نه شان است در این فیلم مقایسه شده است.

فردای صلح The Day After Peace

این فیلم که حکایت آرمان های بزرگ انسانی است که به دنبال صلح است و جهانی عاری از جنگ، آرمان کسی را به تصویر می کشد که علیرغم همه ی مخالفت های جهانی، روزی را به عنوان روز جهانی خلع سلاح تعیین می کند. پرسش این فیلم این است که آیا بدبینی ها و کج خیالی های دیگران را دستیابی به ریشه هامی شود در سکوت برگزار کرد؟ آیا روزی ساختگی در خیال می تواند حیات و زندگی انسان ها را نجات دهد؟

دستیابی به ریشه ها Taking Root:

حکایت مبارزات و فعالیت های هوادار محیط زیستی است که حقوق بشر را هم مدام در دیدرس خود دارد. کسی که سرانجام در سال 2006 برنده ی جایزه ی صلح نوبل می شود. جنبشی که به وسیله ی او بنیاد نهاده شده است شاهدی است بر دستیابی به ریشه های دموکراسی در مواجهه با همه ی دیکتاتورهای جهان.

گامی به سوی زیبایی A Walk to Beautiful

ماری الیو اسمیت آمریکایی فیلمی مستند از پنج زن اهل اتیوپی ساخته است که در آن زنانی که از درد گرسنگی و بی چیزی خود و کودکان شان در رنجند، در سفری به قصد بازیابی غرور از دست رفته شان تلاش می کنند. تلاشی که هم از سوی همسرانشان و هم از سوی جامعه ی سنتی مردود شمرده می شود. سفری به سوی تنهایی و شرم را فیلم ساز، برای زنانی که سنت های غیرانسانی دامنگیرشان است، به تصویر می کشد.

شکارچی دیکتاتور Dictator Hunter

اگر تو روزی تنها یک نفر را به قتل برسانی زندانی خواهی شد. اگر چهل نفر را بکشی، تو را مجبور به تبعیدی نامعقول و دیوانه وار خواهند کرد، اما اگر چهل هزار نفر را به هلاکت برسانی تو را با بوق و کرنا به کشوری دیگر به تبعید می فرستند و همه ی امکانات راحتی و تجمل آمیز را هم در اختیارت قرار می دهند. موضوع این فیلم در چنین شرایطی این است که اکنون ما به دنبال تغییر چه چیزی هستیم؟