مسئله پيدايش ووضعيت « قبيله های مقدس » بين مردمان آسيای مرکزی، کازاخستان، آذربايجان وبرخی ديگرمناطق گسترش اسلام تا زمان کنونی تقريبا موضوع پژوهش خاص قرارنگرفته اند ، هرچند اشاره مکرر به آنها دربسياری آثاردرزمينه تاريخ مردم اين کشورها وجود دارد.

درباره جامعه مدني و دولت در ايران مطالب زيادي به رشته تحرير درآمده است. برخي جامعه مدني را ضرورتاً با كاركرد سياسي تعريف مي كنند؛ يعني جانعه مدني بدون كاركرد و دخالت در حوزه سياست، بي معنا به نظر مي رسد. از اين نظر بين يك نهاد مدني و سياست ورزي پيوندي ناگسستني وجود دارد كه بدون اين سياست ورزي نمي توان آنرا جزئي از جامعه مدني فرض كرد؛ به عبارت ديگر در اين معنا جامعه مدني ماهيتاً پديده اي سياسيست.