ایران و سیاست اتمی‌اش زیر فشار جامعه بین المللی قراردارد. آمریکا، اروپا، کشورهای عربی، اسرائیل، سازمان ملل متحد و آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهان توقف فعالیتهای اتمی و بطور مشخص فعالیت اتمی نظامی جمهوری اسلامی می‌باشند. مذاکرات در قزاقستان میان نمایندگان حکومت اسلامی و گروه پنج بعلاوه یک در اسفند ۱۳۹۱ با این هدف آغاز شد تا در شرایط فشار مجازات‌های اقتصادی، ایران تاحدودی عقب نشینی کند و فعالیت اتمی نظامی‌اش زیر کنترل قرارگیرد.
از ۳۸ سال پیش طرح راه اندازی و ساختمان و بهره برداری از نیروگاه اتمی بوشهر آغاز شد و هنوز که هنوز است مشکلات راه اندازی قطعی به پایان نرسیده است وبنابرخبرگزاری روسیه درپایان سال ۱۳۹۱ فعالیت نیروگاه به خاطر تعمیروبازرسی توربین ژنراتور آن متوقف گشته است. در طول عمر جمهوری اسلامی طرحهای متعددی در زمینه اتمی در سراسر ایران اجرا شده ویا در حال انجام است که هرکدام درراستای نقشه عمومی کسب سلاح اتمی قرار دارد. (۱) این سیاست برای مردم ما چه فایده‌ای داشته است؟
هزینه مالی: در طی ۳۸ سال هزینه سنگین بطور مسلم بارمخربی بر اقتصاد کشور داشته است و بلحاظ عدم شفافیت حکومتی مردم ما نمی‌دانند به چه میزان سرمایه‌های آنان در طرحهای گوناگون اتمی به هدر رفته است. در طول این سال‌ها نه در بودجه سالانه دولتی رقم درست وروشنی داده شده و نه گزارش وبیلان مالی و تکنولوژیکی و انسانی و زیست محیطی مشخصی ارائه شده است. اراده حکومتی در مخفی کاری است و جامعه محروم است. با یک ارزیابی نسبی حداقلی بجرات می‌توان فقط هزینه نیروگاه بوشهر و فعالیتهای مربوط به آنرا تاکنون بیش از پنجاه میلیارد یورو تخمین زد.
جنبه تکنولوژیکی: نیروگاه بوشهر محصول ترکیب تکنیکی و صنعتی مخلوط و التقاطی می‌باشد. تکنیک آلمانی، تکنیک روسی، تکنیک کره‌ای و تکنیک ایرانی و نیز تکنیک دوره‌های گوناگون ازپنجاه سال تا بامروزو بالاخره مدیریت فنی مختلف، همه وهمه میزان استحکام تکنیکی نیروگاه را کاهش داده و شکنندگی سیستم صنعتی و تکنیکی آنرا بمیزان بیسابقه‌ای بالابرده است. درحال حاضربخش مهمی ازتجهیزات فرتوت شده و مشکلات و ریسک‌های تکنیکی بناگزیر زیاد است، این امراحتمال انفجار و یا انتشار آلودگی اتمی را تقویت می‌نماید.
جنبه ایمنی: درتمام نیروگاه‌های اتمی ضریب ایمنی یک قاعده بنیادی است. در جهان بنابر نظر کار‌شناسان حتا بهترین و محکمترین سیستم‌ها که بعنوان نمونه در فرانسه و ژاپن موجود است از عامل خطرنشت مواد اتمی و انفجار اتمی مصون نمی‌باشند. بعلاوه عوامل ژئولوژیکی و سیسمیک و امکان زلزله و سایر پدیده‌های طبیعی پیوسته ضریب خطر را بالامیبرد. در ایران هیچ ارزیابی مطمئن و دقیقی برپایه معیارهای استاندارد جهانی انجام نگرفته است وکار‌شناسان بین المللی پیوسته نگرانی خودرا ابراز داشته‌اند. مرکز اصفهان و نیروگاه بوشهر چندبار با خطر مستقیم مواجه بوده‌اند و مسمومیت و تلفات انسانی در اصفهان بدون جواب مانده است. میزان انتشار گازهائی رادیواکتیو و نشت‌های اتمی هرگز مورد بررسی علمی و شفاف صورت نگرفته است و این امر نگرانی بزرگی را برای سلامتی انسان‌ها پدید آورده است.
وابستگی به اورانیوم: کشوری مانند ایران که دومین منابع گازرا در اختیار دارد و سومین کشور صادرکننده نفت بوده و بخصوص از منابع سرشار طبیعی برای انرژی پاک برخوردار است، امروزه آنچنان در تولیدهسته‌ای و استفاده از اورانیوم خیز برداشته که جزوابستگی به منابع دیگر کشور‌ها راه دیگری ندارد. منابع مورد استفاده اورانیوم در ایران که در کویر ساغند یزد و در نزدیکی بندرعباس قرار داشته‌اند کافی نیستند وطبق آژانس بین‌المللی انرژی که در اسفند سال ۱۳۸۹ گزارشی منتشر نمود چنین می‌خوانیم: «با توجه به پایان یافتن ذخایر اورانیوم ایران، جمهوری اسلامی در شکار اورانیوم است و تمرکز خود را روی زیمبابوه گذاشته است. «. حال با توجه به محاصره بین المللی بطور مسلم ایران با مشکلات دیگری برای کسب این مواد اولیه دچار خواهد شد.
بعد سیاسی و دیپلوماتیک: سیاست اتمی جمهوری اسلامی پیوسته با تشنج و بحران همراه بوده و جامعه ایران بازنده این مناسبات منفی بین المللی بوده است. سیاست رژیم که با تروریسم و دشمنی با جامعه بین المللی مشخص می‌شود همیشه عامل منفرد کننده حکومت در صحنه دیپلوماتیک بوده است. پروژه اتمی خودعامل تشدید کننده انزوای ایران بشمار می‌اید. حکومت مناسبات با همسایگان خودرا بوخامت کشاند وبا خصومت ورزی خود، نگرانی‌ها و دشواری‌های منطقه‌ای را بشدت افزایش داد. مجازات‌های اقتصادی، عدم اعتماد به ایران، سرد بودن مناسبات میان کشوری، تبلیغات گسترده علیه ایران و افت پرستیژ ایران در صحنه جهانی از جمله نتایج این وضعیت بود.
مذاکرات تکراری: مذاکرات ایران و جامعه بین المللی همچنان ادامه دارد ودر آخرین دور آن در قزاقستان، نمایندگان دوطرف اظهارات خوشبینانه بیان کرده‌اند. در نشست اخیر در آلماتی نمایندگان قدرت‌های بزرگ جهان از ایران خواسته‌اند به تعلیق بخشی از فعالیتهای غنی سازی در» فردو «دست بزند و آنهاحق نگهداری بخشی از اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را برای ایران محفوظ دانسته‌اند. غرب معتقد است که» فردو «به فعالیت اتمی متمایل به تولید بمب اتم مشغول است وبنابراین درپی آنست تا غنای ۲۰ درصدی را برای ایران برسمیت بشناسد ودر مقابل مرکز» فردو «را زیر کنترل شدید‌تر قراردهد. حال باید پرسید این توافق آسان ومیسر خواهد بود؟ هرگز. بدنبال مذاکرات اخیرهمسو با آیت الله خامنه‌ای، نمایندگان مجلس جمهوری اسلامی اعلام کردند که» قطار هسته‌ای ایران متوقف نمی‌شود «. هدف حاکمیت کسب بمب اتم است وهر شگردی که فشار غرب را بکاهد برای رژیم فرصتی مثبت بشمار می‌اید. ولی بطور مسلم دراین کشاکش‌های دیپلوماتیک سیاست اتمی ادامه پیدا خواهد کرد و فشارروی جامعه ایران و عدم شفافیت و جاه طلبی‌های خطرناک هیات حاکمه نیزادامه خواهند یافت.
جلال ایجادی، استاد دانشگاه در فرانسه
مارس ۲۰۱۳
idjadi@free.fr
۱- برای آشنائی بیشتر با نظراتم در این زمینه به نوشته‌های زیردر سایتهای الکترونیکی می‌توانید مراجعه کنید
» اتم، ایدئولوژی تکنوکرات‌ها و جنگ طلبان «
دیپلماسی اتمی ایران وبازی با غرب»
سیاست اتمی جمهوری اسلامی را محکوم کنیم «
انفجار اتمی در ژاپن و فردا در ایران نیروگاه اتمی بوشهر را ببندید»
«من مخالف سیاست اتمی ایران هستم»
