بنی فرنکل
نسل‌کشی در تاریخ جهان
آوشویتس – گناه اروپایی
Thu 2 10 2025
۷۰ سال پیش، اردوگاه نابودی آوشویتس توسط ارتش سرخ آزاد شد. این اردوگاه نماد هولوکاست است. یک میلیون یهودی در این‌جا به قتل رسیدند. امروزه، این اردوگاه سابق به مکانی برای یادبود تبدیل شده است.
آوشویتس تنها محل وحشت در طول جنگ جهانی دوم نبود. حدود ۱۰۰۰ اردوگاه کار اجباری در دوران نازی‌ها فعالیت می‌کردند و هفت اردوگاه نابودی وجود داشت. آوشویتس یکی از این هفت اردوگاه نابودی بود؛ مکانی که صرفاً برای نابودی یهودیان، سینتی‌ها، رومی‌ها و گروه‌های دیگر ساخته شد. در اردوگاه‌های کار اجباری، اصل بر «نابودی از طریق کار» بود و زندانیان در طول هفته‌ها و ماه‌ها به دلیل کار اجباری، سوءتغذیه و بیماری‌ها جان می‌دادند. در اردوگاه‌های نابودی، هدف صرفاً نابودی سریع تازه‌واردها بود.
قتل حرفه‌ای
آوشویتس در لهستان قرار داشت که آن زمان تحت اشغال رایش آلمان بود. در بهار سال ۱۹۴۲، اولین انتقال‌های دسته‌جمعی از لهستان، فرانسه، اسلواکی و آلمان آغاز شد. اوج نابودی یهودیان در سال ۱۹۴۴ بود؛ در آن زمان ۶۰۰ هزار نفر به اردوگاه منتقل شدند و ۵۰۰ هزار نفر بلافاصله در اتاق‌های گاز به شکل فجیعی جان باختند. در این اتاق‌ها با نهایت خشونت رفتار می‌شد و در هر عملیات گازدهی در آوشویتس ۸۶۹۶ نفر کشته می‌شدند. به‌عنوان گاز از «زیکلون بی» استفاده می‌شد، ماده‌ای که ۲۰ سال پیش به‌عنوان آفت‌کش توسعه یافته بود.
واژه‌هایی با گذشته‌ای تاریک
بسیاری از واژه‌های دوران نازی‌ها تا امروز در آلمان نامطلوب و ناپسند شمرده می‌شوند. واژه‌هایی مانند «فورر» (رهبر)، «از بین بردن»، «گاز دادن»، «نابود کردن» و «انتخاب» به ندرت استفاده می‌شوند. به‌ویژه واژه «انتخاب» برای بازماندگان یهودی یادآور خاطره‌ای دردناک است.
در برخی از انتقال‌ها، هنگام ورود به اردوگاه، چیزی به نام «انتخاب» یا Selektion انجام می‌شد: «ضعیف‌ها، بیماران و سالمندان» بلافاصله به اتاق‌های گاز فرستاده می‌شدند، در حالی که «توانایان به کار» از کشتار فوری معاف می‌شدند. پزشک بدنام اردوگاه، جوزف منگله، در این انتخاب‌ها در صف اول حضور داشت. او قربانیان را برای «آزمایش‌های پزشکی» خود انتخاب می‌کرد و بدون هیچ رحمی آن‌ها را شکنجه می‌کرد.
فرار از این اردوگاه به‌شدت محافظت‌شده تقریباً غیرممکن بود. ۷۰۰ تلاش فرار مستند شده است و تنها حدود ۳۰۰ نفر موفق به فرار شدند. بر اساس منابع دیگر، تعداد موفق‌ها کمتر از ۱۵۰ نفر بوده است.
دیپلماسی سوئیس موفق نبود
حداکثر تا آوریل ۱۹۴۴، متفقین اطلاعات دقیق‌تری درباره ماشین کشتار آوشویتس به‌دست آوردند. دو زندانی موفق به فرار شدند و به اسلواکی گریختند و گزارشی مفصل از اردوگاه نابودی ارائه کردند. آن‌ها به نکته مهمی نیز اشاره کردند: گره‌های حیاتی راه‌آهن برای انتقال قربانیان؛ طبق منطق آن‌ها، اگر این گره‌ها نابود شوند، حمل و نقل روزانه به آوشویتس متوقف می‌شد.
روزول مک‌کللند، نماینده سوئیس در U.S. War Refugee Board، در اوایل تابستان ۱۹۴۴ نسخه‌ای از این گزارش را دریافت کرد و با همراهی نماینده بریتانیا، پیشنهاد حمله هوایی داد، اما این پیشنهاد هرگز اجرا نشد. تا امروز، این سؤال که آیا بمباران آوشویتس در نهایت می‌توانست مفید باشد یا نه، به‌طور کامل پاسخ داده نشده است.
آزادی توسط ارتش سرخ
در نهایت، آزادسازی اردوگاه بر عهده ارتش سرخ گذاشته شد و آن‌ها در ۲۷ ژانویه ۱۹۴۵ وارد اردوگاه شدند. اما هنگام ورود، تنها ۷۲۰۰ زندانی باقی مانده بودند. سایر ۶۰ هزار زندانی ده روز پیش‌تر، تحت نظارت نگهبانان، با پیاده‌روی‌های طولانی به سمت غرب برده شده بودند؛ این مسیرها به‌نام Marches of Death یا «مارش‌های مرگ» شناخته می‌شوند. برآورد می‌شود که در این مسیرها حداقل یک‌سوم زندانیان جان باخته‌اند.
به نقل از رسانه آلمانی‌زبان SRF سوئیس
۲۷ ژانویه ۲۰۱۵
|
|