بازی سه جانبه امارات متحده عربی در غزه

ترجمه بهروز عارفی
Wed 26 03 2025

لوموند، ۲۴ مارس ۲۰۲۵

ژان-پییر فیلیو (مورخ) در تحلیل خود می نویسد که امارات متحده عربی ضمن همکاری راهبردیِ با اسرائیل، وانمود می‌سازد که به اجماع عرب‌ها درباره ایجاد یک دولت فلسطینی پیوسته و در عین حال، به صحنه آرائی کمک‌های انسان دوستانه اش در غزه می پردازد.

جمله زیر را نه در واشینگتن بر زبان رانده اند و نه در اسرائیل ، بلکه گوینده ی آن یوسف العُتَیبه سفیر بسیار بانفوذ امارات متحده عربی در ایالات متحده است:

«هیچ آلترناتیوی»، «واقعاً هیچ بدیلی» در برابر طرح دونالد ترامپ برای تبدیل باریکه غزه به «ریویرای خاورمیانه» پس از تخلیه آن از ساکنانش وجود ندارد.

آقای العتیبه که از سال ۲۰۰۸ سفیر امارات در آمریکاست، از درازی استثنائی دوران مأموریتش برای بستن پیوند دوستیِ نزدیک با رهبران آمریکائی از جناح های مختلف و نیز گسترش کارزار تبلیغاتی خیره کننده به سود کشورش استفاده کرده‌است. او در مرکز مذاکره برای مشارکت راهبردی میان اسرائیل و امارات متحده عربی قرار داشت که در سپتامبر ۲۰۲۰ در واشینگتن و در چارچوب «پیمان ابراهیم» امضا شد. در آن هنگام بود که او پیوند دوستی بسیار محکمی با دونالد ترامپ و اطرافیانش برقرار کرد که امروز بسیار اهمیت دارد.

اِجماعِ ظاهری

این سفیر رابطه ی بسیار نزدیکی با شیخ محمد بن‌زائد رئیس امارات متحده و برادر کوچک‌تر او، عبدالله بن‌زائد وزیر خارجه امارات دارد. به این معنی که گفتار او به هیچ وجه لغزش کلامی نبوده و جهت گیری عمیقِ امارات متحده عربی را بازتاب می دهد، حتی اگر این دولت، به لحاظ صوری به اجماع رسمی در زمینه پشتیبانی از یک دولت فلسطین پیوسته است، همان گونه که در نشست جدید سران در قاهره رخ داد.

و دلیل آن این است که در پیمان صلح بین اسرائیل و امارات هیچ اشاره‌ای به ایجاد یک دولت فلسطین نشده و این پیمان در چارچوب «دیدگاه صلح»ی قرار می‌گیرد که دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در ژانویه ۲۰۲۰ مطرح کردند. این «دیدگاه» در گذشته نیز به صورت اولتیماتومی به فلسطینیان پیشنهاد شده‌بود که اینان به اتفاق آراء الحاق بخشی از سرزمین های اشغالی در بیت المقدس شرقی و کرانه باختری را رد کردند.

دستِ کم، این «دیدگاه» دونالد ترامپ در سال ۲۰۲۰، کنترل تشکیلات خودگردان (رام الله) بر باریکه غزه، پس از خلع سلاح حماس را در نظر داشت. از این پس، نتانیاهو به طور اکید استقرار تشکیلات خودگردان در غزه را منتفی می داند، هر چند از این طریق خواست حماس را نیز برآورد می کند.

اما، امارات متحده عربی به نوبه خود، از هیچ تلاشی برای از میان بردن نفوذ محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان روی گردان نبوده و روی رقیب وی، محمد دهلان، اهل غزه و سرکرده ی بخشی از مخالفان الفتح، حزب محمود عباس، حساب باز‌کرده‌است. پرچم های فلسطینی که اینک در چادرهای غزه به اهتزاز درآمده، عموماً از سوی هواداران دهلان برافراشته شده اند، که در امارات متحده عربی زندگی می کند. اما به رغم این پشتیبانی آشکار، او جرات نمی کند به زادگاه اش برگردد.

توسل به کمک های بشردوستانه

فعالیت‌هایی که از کمک های مالی سخاوتمندانه امارات متحده برخوردار است، تشتت و اغتشاش را در میان الفتح افزایش داده و در این‌جا نیز به سود حماس تمام می‌شود که اجازه می دهد فقط وابستگان دهلان و مطلقاً در امور نیکوکارانه، در غزه فعالیت کنند. امارات متحده عربی که از بازوهای سیاسی فلسطینی بهره مند نیست، در مارس ۲۰۲۴ تصمیم گرفت که از کمک و همکاری یک سازمان غیردولتی NGO آمریکائی، آشپزخانه مرکزی جهانی WCK برای رساندن چندین تُن کمک غذائی از قبرس به اهالی که گرسنگی تهدیدشان می‌کند، استفاده کند. هدف از گشایش چنین راه دریائی، حفظ ممنوعیتی بود که اسرائیل برای ترابری از راه زمینی به غزه ایجاد کرده‌است، در صورتی که کلیه سازمان‌های بشردوستانه برای بازگشائی دسترسی به غزه تلاش می‌کنند. به هر‌حال، حسابی که امارات روی آشپزخانه مرکزی جهانی باز کرده‌بود، پس از سه حمله هوائی اسرائیل با شکست روبرو شد. زیرا اسرائیل در روز اول آوریل ۲۰۲۴ سه داوطلب بین المللی این سازمان غیردولتی، سه نگهبان امنیتی بریتانیا و راننده فلسطینی آنان را به قتل رساند.

در زمینه کمک های بشردوستانه، امارات متحده عربی به طور مستقل و با نام «شوالیه های نجیب» عمل می کند. این کارزار کمک‌رسانی امکان داده که در مدت یک سال، ۲۵۰۰ کامیون از طریق مصر به غزه کمک رساند. رقمی که با اهمیت به نظر می‌رسد، ولی فقط برای رفع نیازهای حداقل مردم در ۵ روز کفایت می کند. مسئولان اماراتی تلاش کردند تا طمع و حرص واسطه های مصری را کاهش دهند ولی موفق نشدند.

اهالی غیرنظامی که در غزه از این کمک ها بهره‌مند می شوند، کیفیت خوب کالاها را، خواه مواد غذائی باشد یا پوشاک و لوازم زندگی، تحسین می‌کنند. شیخ محمد بن‌زائد، هم‌چنین هزینه انتقال و درمان صدها بیمار و زخمی غزه را به عهده گرفته‌است که امارات را در مرتبه نخست عملیات نیکوکارانه در غزه قرار می‌دهد (که البته از نیازهای واقعی ده هزار نقل و انتقال پزشکی ضروری، بسیار کمتر است).

به رعم این تلاش‌های «بشردوستانه»، امارات متحده عربی پس از تهاجم مجدد اسرائیل به غزه در ۱۷ مارس، سکوت اختیار کرده‌است. سکوتی که علامت رضاست، زیرا برادر رئیس دولت امارات، شیخ طهنون بن‌زائد، مهمانِ شام دونالد ترامپ در کاخ سفید بود، بدون این که به طور رسمی از غزه صحبت کرده‌باشند.

https://www.lemonde.fr/